FOK!toen: Een kwart eeuw The Silence of the Lambs

2. De vervolgfilms en tv-serie

De vervolgfilms en tv-serie

Hannibal (2001)
Na het immense succes van The Silence of the Lambs zou het zo'n tien jaar duren voordat het personage Hannibal Lecter terugkeerde op het witte doek. In 2001 regisseert Ridley Scott de film Hannibal, gebaseerd op het gelijknamige boek van Thomas Harris uit 1999. In het verhaal, dat zich zeven jaar na de gebeurtenissen uit The Silence of the Lambs afspeelt, is Hannibal Lecter nog steeds op de vlucht voor de FBI. Agente Clarence Starling (Julianne Moore) zit nog steeds bij de FBI, maar ziet haar wereld instorten als ze bij een inval in een drugspand een junk met een baby moet neerschieten. Tot haar grote verrassing ontvangt ze een steunbrief van Lecter, die haar sterkte wenst met haar situatie.

Uit de Lawrence Journal-World van 4 februari 2001

Terwijl Starling en de FBI in zijn nek hijgen krijgt Lecter het ook nog eens aan de stok met de steenrijke pedofiel Mason Verger (gespeeld door de totaal onherkenbare Gary Oldman), een zwaar misvormde creep die ooit als enige een aanval van Lecter wist te overleven. Verger is vastbesloten om wraak te nemen op Lecter en wil Starling gebruiken om de gewiekste psychiater uit zijn schuilplaats te lokken, om hem vervolgens aan varkens op te kunnen voeren. Lecter en Starling weten uiteindelijk te ontkomen aan hun lot, waarna de slimme zielenknijper ternauwernood aan de sterke arm der wet weet te ontkomen. Aan het einde van de film zien we hoe Lecter op weg is naar een onbekende bestemming en een schaaltje met gekookte mensenhersens deelt met een jongentje dat naast hem zit in het vliegtuig.

Aan de opvolger van The Silence of the Lambs werd zo'n acht jaar gewerkt door schrijver Thomas Harris. Nadat Dino de Laurentiis, die voor 10 miljoen dollar de filmrechten van het boek had gekocht, in 2000 een ontmoeting had met regisseur Ridley Scott op de set van de film Gladiator, wist hij dat dit de man was die op de regiestoel mocht plaatsnemen bij de verfilming van Hannibal. Cineast Jonathan Demme was inmiddels al afgehaakt bij het filmproject. Ook de casting voor Hannibal ging niet zonder slag of stoot. Nadat zowel Demme als Foster hadden laten weten dat ze niet mee gingen doen aan deze film was het een tijdje onzeker of Anthony Hopkins wel terug zou keren als Hannibal Lecter. Producers hadden zelfs al geopperd dat Tim Roth de rol eventueel over zou kunnen nemen.

Toen bekend werd dat Jodie Foster niet de rol van Clarice Starling zou spelen in Hannibal werd er tevergeefs auditie gedaan door onder meer Gillian Anderson, Cate Blanchett, Hilary Swank, Julia Louis-Dreyfus, Heather Locklear, Angelina Jolie, Jennifer Jason Leigh, Drew Barrymore, Winona Ryder, Sarah Jessica Parker, Brooke Shields, Kristin Davis, Bridget Fonda, Calista Flockhart, Helen Hunt, Sandra Bullock, Christina Applegate, Jennifer Connelly, Meg Ryan, Shannen Doherty, Jennifer Aniston, Nicole Eggert en Teri Hatcher. De rol zou uiteindelijk, na een suggestie van Hopkins, naar Julianne Moore gaan.

Nadat het oorspronkelijke scenario zo'n vijftienmaal was herschreven besloot Hopkins om toch aan deze film mee te gaan werken. Dat was maar goed ook aangezien De Laurentiis al had laten weten dat de film zonder de charismatische hoofdrolspeler niet zou worden gemaakt. De rol van Mason Verger was in eerste instantie aangeboden aan Christopher Reeve, maar deze had vriendelijk bedankt nadat hij had vernomen wat voor personage hij zou moeten vertolken. De Britse acteur Gary Oldman, die we eerder al hadden zien schitteren in onder meer JFK (1991), Dracula (1992), True Romance (1993) en The Fifth Element (1997), had duidelijk minder moeite met de rol en speelde dan ook met verve de rol van de psychopatisch gestoorde pedofiel Verger.

Hannibal was de eerste film in de reeks van verfilmingen van de verhalen van Thomas Harris waarin we het personage Hannibal Lecter echt de hoofdrol zagen opeisen. De kannibalistische psychiater leeft ondergedoken in het Italiaanse Florence onder de schuilnaam Dr. Fell, een naam die niet geheel toevallig gekozen was. In The Silence of the Lambs woont Jame Gumb aka Buffalo Bill namelijk in Fell street.

Red Dragon (2002)
In oktober 2002 zou er alweer een nieuw deel in de filmreeks rondom de charismatische kannibaal verschijnen. Red Dragon van regisseur Brett Ratner, die eerder al naam had weten te maken met de eerste twee Rush Hour-films en Money Talks, was echter geen vervolg op Hannibal, maar was het verhaal dat vooraf ging aan The Silence of the Lambs. Het verhaal was in 1986 al eens met weinig succes door Michael Mann verfilmd onder de titel Manhunter, maar na het succes van The Silence of the Lambs en de opvolger Hannibal zag Dino de Laurentiis, die voor zo'n 10 miljoen de filmrechten van Red Dragon had gekocht, een uitgelezen moment om het verhaal opnieuw te laten verfilmen.

In Red Dragon zien we hoe de begaafde jonge FBI-profiler Will Graham (Edward Norton) de gevreesde psychiater, kannibaal en seriemoordenaar Hannibal Lecter weet op te pakken, een actie waarbij hij zelf bijna om het leven komt. Lecter verdwijnt levenslang achter de tralies en de getraumatiseerde Graham neemt afscheid van de FBI. Enkele jaren later komt zijn oude baas Jack Crawford (Harvey Keitel) bij Graham op bezoek. Er is een nieuwe seriemoordenaar opgedoken, die The Tooth Fairy wordt genoemd en die bij volle maan complete gezinnen vermoord. Ten einde raad roept hij de hulp in van Dr. Hannibal Lecter, die echter niet heel erg gewillig is om Graham te helpen bij zijn zoektocht. Het is het begin van een dodelijk en zenuwslopend psychologisch kat-en-muisspel op leven en dood.

Na het licht tegenvallende Hannibal was Red Dragon wederom een film die in het verlengde lag van The Silence of the Lambs. Waar de voorgaande film het vooral moest hebben van veel actie en bloederig geweld, ademt deze film weer de sfeer van een grimmige en adembenemende psychologische thriller. De film Red Dragon van Brett Ratner verschilt ook behoorlijk van het verhaal dat Manhunter van Michael Mann al te zien was. Zo is er bijvoorbeeld in de film van Mann nergens te zien of te horen dat Dr. Lecktor, zoals hij in Manhunter heet, een kannibaal is.

Waar in Manhunter de focus vooral op agent Graham lag, wordt deze in Red Dragon, ondanks dat hij maar sporadisch in beeld komt, in beslag genomen door de magnifiek spelende Anthony Hopkins, die overigens na het verschijnen van Red Dragon liet weten dat hij afscheid had genomen van het personage Hannibal Lecter. De film, die met een budget van 78 miljoen dollar was gemaakt, zou wereldwijd zo'n 209 miljoen dollar opleveren en werd beloond met een London Film Critics Circle Award voor Emily Watson en een Young Artist Awards voor Tyler Patrick Jones.

Uit de Daily News van 10 oktober 2002

Hannibal Rising (2007)
In 2007 verschijnt het vijfde en tevens laatste deel in de serie films over Hannibal Lecter. In Hannibal Rising krijgen we eindelijk een beeld van het leven dat de jonge Hannibal moest leiden en waardoor de wrede persoonlijkheid uit de voorgaande films was ontstaan. Het verhaal begint in 1941 als de dan 8-jarige Hannibal (Aaran Thomas) met zijn ouders en zusje Mischa (Helena-Lia Tachovská) in Litouwen woont. Vlak nadat zijn ouders bij oorlogsgeweld om het leven zijn gekomen wordt Micha door een rondtrekkende groep Litouwse nazi-collaborateurs vermoord en opgegeten en wordt de kleine Hannibal voor dood achtergelaten.

Het verhaal verspringt vervolgens tien jaar. De inmiddels 18-jarige Hannibal (Gaspard Ulliel) is na vele jaren uit een weeshuis weggelopen en woont nu bij zijn tante in Parijs, een weduwe genaamd Lady Murasaki (Gong Li). Hannibal blijkt een uitmuntend student te zijn en wordt ook als jongste student ooit aangenomen op de Medische Universiteit van Frankrijk. Als tiener pleegt Hannibal zijn eerste moord, als een slager op een markt zijn tante beledigd. Hij weet echter uit handen van de politie te blijven. Als Hannibal vervolgens een manier ontdekt om verdrongen herinneringen terug te halen weet hij de plaats terug te vinden waar zijn zusje ooit door uitgehongerde soldaten werd afgeslacht. Als Hannibal vervolgens ook nog eens de naamplaatjes van de verantwoordelijke soldaten van weleer weet te vinden is dat het begin van een dodelijke wraaktocht.

Na de sterke trilogie met Anthony Hopkins was het enorm wennen voor het publiek om hun geliefde psychopaat door een ander gespeeld te zien worden. Ook bij de schrijvende pers kon de film, die slechts een tweetal nominaties mocht ontvangen voor Golden Raspberries in de categorieën Worst Prequel or Sequel en Worst Excuse for a Horror Movie, weinig tot niets goed doen. De film, die met een budget van 50 miljoen dollar was gemaakt, zou wereldwijd in totaal zo'n 82 miljoen dollar in het kassalaatje brengen en was daarmee duidelijk de minst lucratieve film uit de reeks.

Hannibal (2013 - 2015)
Vanaf 2013 zou het verhaal van de iconische seriemoordenaar Hannibal Lecter worden verwerkt in een indrukwekkende en gewaagde tv-serie Hannibal voor de Amerikaanse tv-zender NBC. In de serie van bedenker Bryan Fuller, die eerder al naam had gemaakt met fijne series als Dead Like Me (2003) en Pushing Daisies (2007), lag de focus vooral op de relatie tussen de jonge FBI-profiler Will Graham (Hugh Dancy) en de forensische psychiater Hannibal Lecter (Mads Mikkelsen), die samen aan de meest gruwelijke moordzaken werken. Wat Graham echter nog niet weet is dat deze Lecter zijn grootste aartsvijand zou gaan worden gedurende de reeks.

Voor het verhaal van Hannibal maakte Fuller gebruik van personages en elementen uit de boeken Red Dragon, Hannibal en Hannibal Rising van Thomas Harris. Zo zien we diverse bekende personages in de serie opduiken zoals de FBI-baas Jack Crawford (Laurence Fishburne), gevangenisdirecteur Dr. Frederick Chilton (Raúl Esparza), riooljournalist Freddie Lounds (Lara Jean Chorostecki) - die in de serie wel van geslacht is veranderd -, de seriemoordenaar Francis Dolarhyde aka The Tooth Fairy (Richard Armitage) en Mason Verger (Michael Pitt in seizoen 2 en Joe Anderson in seizoen 3).

Oorspronkelijk zou de serie zeven seizoenen kennen, waarin onder meer ook het verhaal van The Silence of the Lambs zou worden verwerkt. Fuller kon echter geen gebruik maken van dat verhaal, omdat de rechten nog in het bezit van MGM zijn. Mensen die de voorgaande films zagen zullen bij het bekijken van de serie de nodige situaties meteen herkennen, maar krijgen ook veel details uit de oorspronkelijke verhalen van Harris te zien die nog niet eerder werden gebruikt. Zo zien we bijvoorbeeld hoe de FBI de hulp van forensisch psychiater Hannibal Lecter inroept als de begaafde FBI-profiler bijna ten onder gaat aan een onderzoek naar de beruchte moordenaar Garrett Jacob Hobbs (Vladimir Jon Cubrt).

Vanaf dat moment zien we een zeer intrigerende serie voorbijkomen, waarin de gewiekste Hannibal Lecter uiterst dodelijke spelletjes lijkt te spelen met iedereen om zich heen. In tegenstelling tot Gaspard Ulliel is de Deense acteur Mads Mikkelsen wel een uitermate goede keuze voor de rol van de innemende Hannibal Lecter. De serie Hannibal moet ook zeker niet worden gezien als een herhalingsoefening van de voorgaande films maar is eerder een vrije bewerking van het materiaal, waarbij Fuller naar eigen inzicht een aantal gaten in het verhaal mocht opvullen. Zo zien we Gillian Anderson, die al eerder auditie deed naar de rol van Clarice Starling maar vanwege haar rol in The X-Files geen FBI-agente in een andere serie of film mocht spelen en zo de rol aan haar neus voorbij zag gaan, in de rol van de psychotherapeut Dr. Bedelia Du Maurier, de persoonlijke zielenknijper van Lecter.

Na drie seizoenen van elk dertien afleveringen kwam er in 2015 helaas een abrupt einde aan de serie Hannibal vanwege tegenvallende kijkcijfers. Of de serie ooit nog eens zal worden afgerond is nu nog niet bekend.