Baldur's Gate 3
Het Belgische Larian Studios had zichzelf al dikwijls bewezen met de briljante RPG's Divinity: Original Sin 1 & 2. Het was in 2019 dat onze zuiderburen aan de slag gingen met Baldur's Gate 3, nadat ze groen licht hadden gekregen van IP-houder Wizards of the Coast. Het ambitieuze project is lange tijd al speelbaar geweest in Early Access op Steam, en is nu eindelijk voor iedereen speelbaar op pc en PlayStation 5.
Het is niet alsof het intellectuele eigendom genaamd Baldur's Gate zomaar aan de eerste de beste gametoko werd toevertrouwd. Het waren dan ook niet de minsten die, sinds het instorten van uitgever Interplay, een beroep deden op de rechten om een vervolg te maken. Naast Larian zelf waren dat onder andere Brian Fargo, bedenker van de originele Fallout-games en oprichter van Wasteland-studio InXile Entertainment, en Feargus Urquhart van Black Isle en Obsidian Entertainment, naarstig op zoek naar een mogelijkheid om een sequel te ontwikkelen. Met de sublieme RPG Divinity: Original Sin 2 wist Larian de IP-houder te overtuigen en werden ze benaderd met de vraag of ze alsnog een derde deel in de veelgeprezen franchise wilden maken.
Baldur's Gate 3 pakt de draad op pakweg 120 jaar na de gebeurtenissen van Baldur's Gate II: Shadows of Amn. Na een puike CGI-introductiescene wordt de speler in het spreekwoordelijke diepe gesmeten. De gameplay in BG3 is gebaseerd op D&D-regels uit de vijfde editie. Zegt dat je helemaal niks en heb je sowieso nul komma nul affiniteit met Dungeons & Dragons? Laat dit je vooral niet afschrikken, want ook zonder die voorkennis kun je prima beginnen aan BG3, wat uiteindelijk gewoon een CRPG is met bepaalde regeltjes. Uitgangspunt is dat ieder van de maximaal vier speelbare personages drie opties per beurt heeft: movement, action en bonus action. Uiteraard is er ten opzichte van de tabletop-games door Larian het nodige geïmproviseerd op de standaard regels, om de fun-factor van de game hoog in het vaandel te houden.
BG3 is logischerwijs een vervolg op Baldur's Gate II, maar de enorme hoeveelheid kenmerken die de game heeft geërfd van Original Sin 2 maakt dat je het bijna als een soort spiritueel vervolg op OS2 kunt zien, behalve natuurlijk qua setting en lore. Net als in Original Sin 2 start je je avontuur in Baldur's Gate 3 zielsalleen, maar al vrij vlot nadat je de besturing over je personage krijgt, doen zich gelegenheden voor om mede-gedupeerden uit te nodigen voor je party. Het spreekt voor zich dat naarmate je meer leden aan je team toevoegt, je overlevingskansen aanzienlijk toenemen, al moet je je wel bedenken dat de personages die je uitnodigt allemaal zo hun eigen agenda hebben. Het zijn in zekere zin allemaal opportunisten, die zich realiseren dat ze sterker staan in een team, maar uiteindelijk wel een eigen persoonlijk doel hebben. Het zal daarom meer dan eens voorkomen dat de belangen van de speler conflicteren met die van bepaalde teamgenoten, wat uit kan lopen op verhitte discussies, of erger. Je zal mogelijk gehecht raken aan bepaalde leden en juist een hekel kunnen krijgen aan anderen. De in totaal zes 'orgin characters' staan met regelmaat in de spotlight, bijvoorbeeld de menselijke wizard Gale en zijn verslaving aan magische items en zijn zelfdestructieve geheim, of de elegante Shadowheart en haar struggles met haar geloofsovertuiging.
De manier waarop companions en hun persoonlijke quests zijn geïmplementeerd in BG3 is hoe dan ook enorm uitgebreid en doet bij vlagen terugdenken aan de manier hoe Bioware dit deed met Dragon Age: Origins. Geen verkeerd compliment. Denk ook aan bemoeienis tijdens dialogen, opmerkingen over locaties, NPC's, commentaar op keuzes die je maakt of acties die je uitvoert. Het maakt dat het geheel levendig en natuurlijk aanvoelt. BG3 is daarnaast compleet in multiplayer te doorlopen, lokaal of via internet. In de multiplayer hebben beide spelers de gelegenheid om een custom/uniek personage samen te stellen, waarna je alsnog maximaal twee extra compagnons kunt recruteren. Het navigeren door de beeldig vormgegeven locaties gaat vrijwel feilloos, al kan de camera soms wat tegensputteren als je op hooggelegen plekken wil spieken. Verder kan de overdaad aan quests soms overweldigend worden, waarbij je ook regelmatig moet opletten of je geen (side-)quests per ongeluk op slot zet door te ver te vorderen met andere bezigheden. Zo heb ik meermaals gehad dat ik sommige opdrachten niet meer kon uitvoeren omdat ik "te ver" was in het centrale verhaal, wat erg jammer kan zijn.
Gameplay is tweeledig: exploration mode en combat mode. Exploration mode, de "ontdekkingsmodus", is in real-time en omvat eigenlijk alle gameplay die zich voordoet buiten gevechten om. De combat mode is turn-based, net zoals dat het geval was in de eerdere delen en in de OS-games. In feite wordt alles wat je doet waar een bepaalde kansberekening aan ten grondslag ligt, gedaan op basis van dice rolls, oftewel dobbelsteenworpen. Dat kan een 'speech check' zijn, om iemand in een gesprek over te halen of te intimideren, dat kan een 'stealth check' zijn die bepaalt of je verborgen blijft of gesnapt wordt tijdens het sluipen, een poging tot het ontgrendelen van een deurslot of simpelweg het uitdelen van een klap met je strijdknots of een schot van je kruisboog. Tijdens gevechten staan de slagingspercentages gewoon in beeld en zal je dus niet iedere keer geconfronteerd worden met een dobbelsteenanimatie. Vooral in het begin zal 'de beginner' even moeten wennen aan de lage slagingspercentages bij aanvallen, maar daar valt genoeg aan te tweaken naarmate je avontuur vordert.
Een leuke bijkomstigheid is dat de speler nu ook handmatig combat mode kan initiëren. Dit kan erg handig zijn tijdens bepaalde segmenten, denk aan een mijnenveld waar je als speler op sierlijke wijze alles weet te ontwijken, na enkele 'perception checks' om de mijnen te ontdekken, waarna je teamgenoten alsnog als een stel leeghoofden achter je aan komen banjeren om de hele bende op te blazen. Je kunt dit voorkomen door je verschillende teamleden van elkaar los te koppelen. Dit werkt exact hetzelfde als in DOS1 en 2, de portretten van je party members aan de linkerzijde van het scherm zitten standaard aan elkaar vast. Je kunt deze los van elkaar trekken waarna je het losgetrokken personage individueel bestuurt (en de rest van de leden dus niet achter je aan waggelt). Dit is ook een onmisbare functie als je je wil voorbereiden op een gevecht, door bijvoorbeeld rangers en mages hogerop te positioneren en fighters/barbarians dichtbij om een hoekje. Sowieso is het spreiden van je personages vlak voor een gevecht belangrijk om te voorkomen dat je gebombardeerd wordt met AoE-aanvallen. Een puike benadering is vaak om één of twee teamleden alvast de strijd aan te laten gaan vanuit een relatief veilige locatie, om je overige teamleden er later bij te sneaken voor een verrassingsaanval uit onverwachte hoek.
Er is een enorme verscheidenheid aan races en classes om uit te kiezen, van human fighter tot tiefling druid tot half-orc sorcerer. Alle rassen zijn ronduit prachtig vormgegeven, iets wat vooral opvalt in de character creation maar ook tijdens het spelen merk je hoeveel aandacht besteed is aan het uiterlijk van álle NPC's, die overigens ook allemaal hun eigen unieke voice lines hebben en voortdurend hun gedachtes en meningen ventileren, wat enorm bijdraagt aan de levendigheid. De game begint op een wat claustrofobische locatie maar zodra je goed en wel de teugels in handen krijgt ligt er een enorme verkenbare wereld voor je voeten waar je een soort absolute vrijheid geniet. Vrijheid om te doen wat je wil, in allerlei opzichten: denk aan quests uitvoeren op je eigen manier (diplomatisch, sneaky, manipulatief of met grof geweld), om je bij de ogenschijnlijke good guys aan te sluiten of om juist in zee te gaan met de vele schurkerige groeperingen in de game. Maar ook de vrijheid om géén partij te kiezen en puur op de egoïstische tour te gaan. Vrijheid om te kiezen welk pad je (letterlijk) inslaat, waarbij het gevaar om de welbekende 'verkeerde afslag' te nemen immer loert, met de kans om opeens tegenover veel te sterke vijanden komen te staan. Het maakt Baldur's Gate 3 ontzettend spannend, veelzijdig en enorm verslavend.
Waar Larian sowieso al om werden geprezen was het feit dat ze het credo 'choices matter' daadwerkelijk ter harte nemen. De gigantische hoeveelheid keuzes die aan je worden voorgelegd zorgen ervoor dat je geweten continu op de proef wordt gesteld. Daarnaast zorgt het ervoor dat je je tijdens het spelen steeds afvraagt wat er zou zijn gebeurd als je die andere keuze had gemaakt. Het maakt dat je zelfs tijdens het spelen veelvuldig aan het nadenken bent over alternatieve playthroughs. Er zit een belachelijk grote hoeveelheid branching in BG3 en consequenties van keuzes kunnen uren later alsnog opeens de kop opsteken. BG3 is ook absurd lang, een slordige 110 uur heb ik moeten investeren om de credits eindelijk over het scherm te zien rollen, met uiteindelijk nog een heleboel onopgeloste quests.
Het genot zit hem vaak in de details tijdens het spelen. Dump explosieve vaten om een vijandelijke linie en leg er een oliespoor naartoe, duw een dwerg de afgrond in, jat iemands zwaard alvorens hem uit te dagen. Summon dodelijke schepsels buiten combat en stuur ze als voorhoede richting je vijanden. Creër choke points waarbij vijanden eerst door een vuurzee moeten lopen om vervolgens een pijlenregen te koppen. Electrocuteer een klein leger dat toevallig in een plas water staat met een chain lightning spell. Transformeer in een displacer beast, een magisch wezen dat kan teleporteren en vechtende kopieën van zichzelf kan maken om vijanden af te leiden. Wederom komt die eerdergenoemde vrijheid ook bij de gevechten weer voortreffelijk naar voren.
Er valt zo ontzettend veel te vertellen over de veelzijdigheid van quests, over de uitgebreide combat voor zowel vechters als magiërs en over de intrigerende wendingen die het plot met regelmaat neemt. Het is onmogelijk om daar diep op in te gaan zonder de tientallen pagina's te overschrijden. Je wordt het verhaal echt ingesleurd en als je de smaak ook maar een beetje te pakken krijgt dan kun je rekenen op dagen, wekenlang plezier. Als je de Original Sin-games ook maar een beetje interessant vindt is Baldur's Gate 3 spelen een no-brainer. Ben je fan van het fenomeen D&D en de Forgotten Realms, dan heb je met BG3 de meest gedetailleerde en uitmuntende 'vergaming' van dat universum ooit gemaakt. Larian zet een nieuwe standaard neer voor CRPG's die mogelijk lange tijd niet geëvenaard gaat worden. Dit is een game die behalve GOTY-prijzen waarschijnlijk lange tijd velerlei 'best of'-lijstjes zal aanvoeren. Een prestatie van wereldformaat op het gebied van gaming.
