Tot Altijd
Met Tot Altijd brengt Nic Balthazar wederom een film met een ontzettend zwaar thema. Nadat hij in 2007 debuteerde met Ben X, een film over een autistische tiener die gepest wordt en daarom zijn heil zoekt in de digitale wereld, brengt hij nu een film gebaseerd op het leven van Mario Verstraete. Verstraete was een politiek invloedrijke MS-patiënt die streed voor de legalisering van euthanasie in België. Uiteindelijk zou hij zelf de eerste Belg worden met een geplande dood. Zijn euthanasie vond plaats op 30 september 2002, nadat de wet werd aangenomen op 28 mei van datzelfde jaar. Verstraete werd veertig jaar en België, na Nederland het tweede land waar euthanasie werd gelegaliseerd.
De film begint met de introductie van de vriendengroep van Mario (Koen De Graeve). We maken kennis met een stel ambitieuze mensen die midden in het leven staan. Tot Altijd focust vooral op de vriendschap tussen Mario, die de politiek in wil, en Thomas (Geert Van Rampelberg), die arts wordt. Na het vrolijke begin, waarin de onderlinge relaties duidelijk worden, zien we hoe Mario te horen krijgt dat hij multiple sclerose (MS) heeft en hoe hij en zijn vrienden hier vervolgens mee omgaan.
Thomas, in functie, is degene die het nieuws aan Mario moet vertellen. De verdere film richt zich op de pogingen die Mario en zijn vrienden doen om vrede te vinden met zijn ziekte en de aftakeling, die er onherroepelijk mee samengaat. Daarnaast concentreert de film zich op Mario’s harde werk om euthanasie buiten de illegaliteit te krijgen. Met behulp van zijn contacten probeert Verstraete zijn zienswijze erdoor te krijgen, want wie anders dan hijzelf weet immers het best hoe het is om ondraaglijk te moeten lijden?
Wat opvalland is aan Tot Altijd, is dat de film erg sterk in elkaar zit. Hoofdrolspeler De Graeve speelt zijn rol met verve en ook de rest van cast zet krachtig acteerwerk neer. Cinematografisch wordt de strijd van Mario en zijn vrienden schitterend en op de huid in beeld gebracht. Zo hanteert Balthazar de close-up steeds op de goede momenten, waardoor de emoties van de personages extra hevig aankomen. Ook speelt hij met het kleurenpalet: de afbraak van Verstrate wordt gespiegeld in de beelden, die iedere keer klinischer en grauwer worden. De soundtrack is gecomponeerd door Henny Vrienten en deze vult de beelden naadloos aan. Balthazar laat zien dat hij de fijne kneepjes van het regisseursvak onder de knie heeft. Over elk beeld is tot in de details nagedacht en dat maakt de film erg prettig om naar te kijken ondanks het zware thema.
Ook is het te prijzen dat de film ons niet probeert te overtuigen van de morele goed- of slechtheid van euthanasie. Tot Altijd is geen politiek pamflet maar een bijzonder verhaal over vriendschap, menselijkheid en lijden. Balthazar weet op welke momenten hij moet inbinden om niet te stranden in een overdosis aan drama en emotie. Hij laat de kijker zijn eigen ideeën vormen en probeert deze er niet in te hameren. De regisseur neemt je als het ware mee aan de hand, door het hele verhaal. Dit is confronterend en toch ook knus, op een vreemde manier. Dat wel.
Tot Altijd geeft de mogelijkheid om een publiek buiten de Lage Landen inzicht te geven in de unieke euthanasiewetgeving die wij hebben in de Benelux. Begin echter eerst met jezelf of kijk deze film samen met iemand die je lief is. Dit is geen gemakkelijke wegkijker en de zware thema’s MS en euthanasie zullen velen doen huiveren of afschrikken, degenen die de film gaan kijken zullen zich verdrietig maar beloond voelen. Want het is niet alleen maar kommer en kwel, er valt ook bovengemiddeld te lachen omdat de vriendengroep er nogal sarcastische humor op nahoudt.
Eigenlijk moet je deze film gewoon hebben gezien. Als je niet meteen met je neus op de feiten gedrukt wil worden, begin dan met de extra’s. De extra’s zijn namelijk de trailer van de film, de making of Tot Altijd en als laatste is er een minidocumentaire toegevoegd die laat zien hoe de hele productie CO² neutraal is gedraaid. Eveneens de moeite waard.
