Foto's van gebouwen straks mogelijk verboden
In Nederland is er de ‘panoramavrijheid’. Dat wil zeggen dat je gewoon buiten een foto mag maken zonder dat je je druk hoeft te maken of er niet per ongeluk een auteursrechtelijk beschermd werk op staat, zoals een brug, een gebouw, een standbeeld of ander kunstwerk. Dat lijkt zo vanzelfsprekend dat weinig mensen erover nadenken.
Toch is er met de komende hervormingen van de auteurswetten ruimte voor architecten en kunstenaars nu een opening ontstaan om het gros van de burgers het simpelweg maken van een foto op de openbare weg, of dat nu een groepsfoto, selfie of wat anders is, onmogelijk te maken. Het op je facebook zetten van zo'n foto zou dan namelijk niet alleen inbreuk op auteursrecht zijn en daarmee strafbaar, het is ook goed mogelijk dat het auteursrecht van de foto die JIJ gemaakt hebt opeens bij de maker van een van de objecten op de foto komt te liggen.
Dat maakt het afbreken van panoramavrijheid een ideaal lobbyobject. Er is veel te winnen voor enkelen en de massa protesteert niet. En inderdaad, nu de copyright-hervormingen van de commissie Reda voor liggen in het Europees parlement, komt de lobby in actie.
Zonder panoramavrijheid krijg je rare dingen. In België is het zo dat anderen het auteursrecht over jouw foto’s hebben als je een kunstwerk fotografeert. Maar ook in Nederland moet je oppassen met wat je doet. Zolang er auteursrecht op rust, moet je het object fotograferen zoals het is. Het maken van een foto waarop een gebouw dusdanig in beeld komt dat het lijkt alsof je het als hoedje draagt kan worden gezien als verminking van het oorspronkelijke werk.
In België mogen bijvoorbeeld geen foto’s van het Atomium in Brussel op internet worden gebruikt, tenzij voor persoonlijk, niet-commercieel gebruik en in beperkte resolutie. Een gecensureerde afbeelding van het Atomium is natuurlijk nog steeds fraai, maar mist toch wat kenmerkende elementen en staat wat knullig in je online vakantiealbum.
In Frankrijk zijn diverse mensen al aangeklaagd en veroordeeld tot het betalen van schadevergoedingen wegens het plaatsen van foto's van de Eiffeltoren bij nacht. De Eiffeltoren zelf is te oud om nog auteursrechtelijk beschermd te zijn, maar het bedrijf dat de verlichting van de toren heeft ontworpen verdedigt zijn auteursrecht hierop met hand en tand.
Op 9 juli wordt in het Europees Parlement gestemd op een inperking van de panoramavrijheid. Deze zou sowieso verplichten dat commerciële partijen voor elk kunst- of bouwwerk dat in beeld verschijnt afzonderlijk toestemming moeten hebben van de rechthebbende. Dit maakt filmen, het maken van reisgidsen en veel vormen van fotografie compleet onwerkbaar.
Vandaar dat er een petitie is opgezet om te zorgen dat niet alleen de lobbypartijen een stem laten horen, maar ook de betrokken burgers. Je kunt de petitie hier tekenen. En doe dat nou even, want je wilt niet dat dit is hoe je vakantiekiekjes eruit komen te zien:
London Eye zonder Panoramavrijheid
