FOK!toen: Shoichi Yokoi: de soldaat die zich niet wou overgeven

Op de avond van 24 januari 1972 lopen de vissers Jesus Duenas en Manuel DeGracia langs de Talofofo-rivier op Guam om hun garnalennetten te controleren. Omdat er al eens vis uit hun netten was gestolen hielden de mannen een oogje in het zeil en die avond zou dat zich eindelijk belonen. De mannen zagen hoe een broodmagere Japanner hun visnetten probeerde te legen en hielden hem aan. De man bleek de 56-jarige Japanse sergeant Shoichi Yokoi te zijn.

Uit het Nederlands Dagblad van 27 januari 1972
Yokoi en de vissers (Uit het Nederlands Dagblad van 27 januari 1972)

Guam
Shoichi Yokoi wordt op 21 maart 1915 geboren in Saori in Japan. In de jaren voor de Tweede Wereldoorlog werkte de jonge Yokoi als assistent van een kleermaker. In 1941 wordt de Japanner opgeroepen voor militaire dienst en wordt ingedeeld bij de 29e Infanterie Divisie in Mantsjoerije. In 1943 wordt de soldaat overgeplaatst naar het 38e regiment en komt aan op het eiland Guam.

Guam is een eiland in het midden van de Stille Oceaan, gelegen in de zogenaamde Drakendriehoek, dat al bij heel wat oorlogen betrokken was geweest. Vanaf 1668 hadden de Spanjaarden geprobeerd om de Chamorro, de lokale bevolking van de Marianen, te bekeren wat was uitgelopen op een 20-jarige oorlog waarbij de helft van de bevolking om het leven zou komen. In 1898 werd Guam door het Amerikaanse leger veroverd tijdens de Spaans-Amerikaanse Oorlog. In de Tweede Wereldoorlog was het eiland bezet door de Japanners. Het zou tot 1944 duren voordat de Amerikanen het eiland zouden heroveren.

Uit de Leeuwarder Courant van 23 mei 1960
Uit de Leeuwarder Courant van 23 mei 1960

Welkom in de rimboe
Terwijl de meeste Japanse soldaten zich begonnen terug te trekken besloten Yokoi en een tiental andere soldaten om zich in het oerwoud te gaan verstoppen. De mannen waren er van overtuigd dat hun landgenoten terug zouden keren. In de jungle leefden de mannen door giftige padden, palingen, kokosnoten, fruit, slakken en ratten te eten. Gedurende de daaropvolgende jaren dunde het aantal mannen snel uit toen sommigen werden doodgeschoten terwijl ze vee probeerden te stelen of fuiken probeerden te legen. Ook stierven mannen aan tropische kwalen.

Uit angst om ontdekt te worden en voor de wraak van boze lokale boeren en vissers besloten de mannen om steeds dieper het oerwoud in te gaan. In de vijftiger jaren vertrokken zeven soldaten naar een onbekende lokatie en bleven Yokoi en twee andere soldaten achter. Aan het begin van de zestiger jaren doen de Amerikaanse autoriteiten verwoede pogingen om de mannen ervan te overtuigen dat de Tweede Wereldoorlog al jarenlang voorbij was, maar de mannen zagen het als propaganda en geloofden niet wat er in de gedropte flyers stond.

Uit de Leeuwarder Courant van 18 september 1964
Uit de Leeuwarder Courant van 18 september 1964

Alleen
In 1964 wordt Guam getroffen door enorme overstromingen. Yokoi weet zijn vege lijf te redden maar zijn twee dienstmaten komen in het natuurgeweld om het leven. Shoichi Yokoi zou vanaf dat moment nog acht jaar in alle eenzaamheid leven en was er al die tijd van overtuigd dat de Tweede Wereldoorlog nog steeds gaande was. Al duurde het wel erg lang voordat zijn landgenoten zich weer lieten zien.

Yokoi wist vooral te overleven door het maken van vernuftige vallen voor rivierpaling. Daarnaast maakte hij kleding van inheemse planten, die hij eveneens gebruikte voor het maken van beddegoed en gereedschappen. Deze lagen zorgvuldig verborgen in een onderaardse grot. Yokoi kwam alleen 's nachts de grot uit om te jagen omdat hij bang was voor de lokale bevolking. Tenslotte waren deze door de Japanse bezetters als beesten behandeld. Uiteindelijk zou Yokoi 28 jaar in de grot wonen.

In 1972 werd de sterk vermagerde soldaat betrapt bij het stelen uit visnetten van lokale vissers. Yokoi probeerde de mannen nog aan te vallen maar in zijn slechte conditie was de oude man geen partij voor de twee ervaren jagers en vissers. Het enige dat Yokoi bij zich droeg was een oud en verroest geweer. Yokoi had maar één vraag aan de vissers. "Is Roosevelt dood?"

Uit het Nieuwsblad van het Noorden van 8 augustus 1972
Uit het Nieuwsblad van het Noorden van 8 augustus 1972

De terugkeer
Twee weken nadat Yokoi uit het oerwoud was gehaald mocht de oude soldaat terug naar zijn thuisland. De man wordt als een nationale held binnengehaald. Yokoi werd opgenomen in de mooiste suite van het Dai-Ichi-ziekenhuis in Tokio. De man bleef zichzelf uitputten in excuses dat hij 'Zijne Majesteit de Keizer niet naar wens had kunnen dienen' en dat hij nog leefde inplaats van 'als een kersebloesem ter wille van het nageslacht' te zijn gestorven. Ook gaf Yokoi te weten dat hij nog steeds de hoop uitsprak dat het keizerlijke leger eens naar Guam terug zou keren om de Amerikanen alsnog een vernietigende nederlaag te bezorgen.

Uit de Leeuwarder Courant van 11 oktober 1972
Uit de Leeuwarder Courant van 11 oktober 1972

Een jaar later zou Yokoi voor zijn huwelijksreis terugkeren naar Guam om aan zijn vrouw te laten zien waar hij 28 jaar had weten te overleven. Yokoi was regelmatig te gast in tv-shows en zou in 1991 een ontmoeting hebben met Keizer Akihito. Op 22 september 1997 overlijdt Yokoi op 82-jarige leeftijd aan de gevolgen van een hartaanval. De trouwe soldaat ligt begraven op het kerkhof van Nagoya. De steen op zijn graf stond daar al sinds 1955 toen de soldaat voor de eerste keer dood werd verklaard.

Andere beroemde achterblijvers
Yokoi was niet de laatste soldaat die terug werd gevonden. Zo overleed vorige week donderdag de Japanse luitenant Hiroo Onoda, die zich bijna dertig jaar verborgen had weten te houden in de jungle van Lubang, een eiland in de Filippijnen. Onoda was 91 jaar oud.