Huur een Tokkie
Zo langzamerhand krijg je als weldenkend burger in deze samenleving het idee dat we met z’n allen gek aan het worden zijn en de overdreven aandacht voor een stelletje asocialen is daar een mooi voorbeeld van. Feitelijk gezien is er niks interessants aan om een stel kansloze figuren met een IQ dat je gevaarlijk dicht in de buurt van zwakbegaafd brengt te zien ronddolen in een armoedig krot. Toch trokken de afleveringen over de Tokkies wekelijks miljoenen kijkers en werden ze onderwerp van gesprek in iedere kantine, café of clubhuis. Toen bekend werd dat het gezin het huis moest verlaten omdat de buurt hun asociale gedrag meer dan zat was, zag nationale schandvlek Emile Ratelband zijn kans schoon. Hij zou als weldoener deze arme mensen wel eens even een nieuw huis bezorgen en de kwaliteitsmedia sprongen er lekker op in.
Uiteindelijk schijnen ze gedropt te zijn ergens op een industrieterrein in Flevoland waar niemand last van ze heeft. Waar ik naartoe wil met dit voorbeeld? Wij Nederlanders beschouwen ons zelf graag als een nuchter en tolerant volkje, maar ik vraag me af of dat wel zo is. We kijken met z’n 5 miljoenen live naar een dooie volkszanger en vrijwel niemand verwondert zich erover dat er een avondvullende uitzending van wordt gemaakt. Nu heb ik weinig met de muziek van André Hazes, maar ook ik heb een aantal optredens gezien en vreemd genoeg deed het me ook nog wat. Dat past toch niet bij een nuchter volk? Iemand als Hazes heeft zichzelf doodgeleefd en betaalt daar een hoge prijs voor. Eigen schuld, dikke bult, had hij maar gewoon moeten doen.
Als Hazes een half jaar eerder gestorven was, had hij misschien ook op de lijst van grootste Nederlander aller tijden gestaan. Hij had niet misstaan tussen Cruijff of professor Pim. Deze twee figuren hebben ontegenzeggelijk invloed gehad op de hedendaagse samenleving, maar om ze boven Huygens, Thorbecke en Vondel te plaatsen gaat er bij mij toch niet in. Helaas lijk ik alleen te staan in deze opvatting, gezien de officiële tussenstand vanochtend, die aangaf dat El Salvador op nummer vijf stond en dat Fortuyn alleen de vader des vaderlands Willem Van Oranje voor zich moest dulden.
Fortuyn heeft in 2001 een hoop los gemaakt bij een deel van de bevolking. Hij werd een mythe omdat een geestelijk gestoorde vond dat hij de samenleving moest beschermen tegen in zijn ogen bijzonder gevaarlijke man. Nu had ik weinig vertrouwen in de ideeën van Fortuyn, maar er is nog altijd een groep mensen die er werkelijk van overtuigd zijn dat hij in z’n eentje een samenleving kon veranderen. Maar is dat genoeg om een kandidaat te zijn voor de titel ‘grootste Nederlander’? De werkelijke invloed van Fortuyn is pas over een jaar of twintig te meten. Wie weet is het merendeel van de bevolking hem dan alweer vergeten.
Het zijn allemaal voorbeelden van kuddegedrag van ons nuchtere Hollanders. We kijken alleen maar naar de korte termijn en richten ons op bijzaken. Zelf ergens kritisch over nadenken lijkt uit de mode te zijn en we lopen achter elkaar aan, zonder te weten waar naartoe. Misschien dat we daarom wel op zoek zijn naar een icoon, iemand die de titel grootste Nederlander echt verdiend. Iemand die ons kan leiden en ons onze nuchtere kijk op de wereld terug kan geven. Heel misschien zijn we wel op zoek naar een figuur die de zaken simpel bekijkt. Iemand die zegt waar de zaken op staan. Iemand met wie iedereen zich kan identificeren. Iemand waar je tegenop kijkt ook al lijkt de persoon simpel. Iemand als Gerrie Tokkie.
