Wordt 2024 net zo uitzonderlijk qua weer als 2023, beleef het mee op WKN!

Jippie

Op het forum hebben we een speciaal deel voor Weer, Klimaat en Natuurrampen genaamd WKN , hier bespreken users alles met betrekking tot het weer, het klimaat en natuurrampen.

Poollicht boven Nederland of ineens een witte deken over ons land? In WKN vind je naast diverse topics ook de prachtigste foto's die trots door de FOK-users worden getoond. Frutsel, onze weermod, heeft een zeer uitgebreid overzicht gemaakt over alle capriolen van moedertje aarde in 2023. Voor de FP een korte samenvatting in special voor wat ons kikkerlandje betreft, voor verwoestende aardbevingen, spuwende vulkanen, niets ontziende orkanen en nog veel meer spektakel verwijs ik naar WKN waar ook het originele WKN- jaaroverzicht 2023 van de immer vrolijke Frutsel te vinden is. 

2023: Het jaar van extremen en wellicht wel het warmste en natste jaar allertijden? Overal ter wereld werden (hitte)records gebroken en El Nino ligt op koers om wellicht in 2024 jaar een nog extremer jaar te gaan veroorzaken. Het jaar waarin klimaatverandering steeds nadrukkelijker op de (politieke) agenda’s stond. De warmtepomp en de zonnepanelen, de energie- en gasprijzen die begin 2023 de pan uit rezen, we zagen het allemaal voorbij komen.

De protesten rondom boeren, stikstof en de fossiele brandstoffen zullen vermoedelijk in 2024 onverminderd doorgaan als er geen keiharde maatregelen worden genomen. Afhankelijk van ons nieuwe kabinet (op het moment van schrijven is dit nog niet rond) zullen we zien waar het klimaat en de bijbehorende bezuinigingen en/of veranderingen ons zal gaan brengen.

Januari 2023
De jaarwisseling van 2022 op 2023 ging meteen de recordboeken in. Het werd de warmste jaarwisseling ooit. Oudejaarsdag, de Nieuwjaarsdagnacht en ook Nieuwjaarsdag verliepen bijzonder warm. De temperatuur dook ‘s nachts ook niet onder de tien graden en met een gemiddelde temperatuur van 15,6 graden in De Bilt werd het de warmste 1 januari in de geschiedenis wat mensen op rare gedachtes leek te brengen.

In de eerste twee weken van januari 2023 bleef de temperatuur schommelen rond de tien tot twaalf graden al werden de nachten langzamerhand wat frisser maar bleven ook die temperaturen ver boven normaal. En eigenlijk was dat ook niet erg want met de huidige energiecrisis en de torenhoge energieprijzen was het niet erg dat we een maandje wat minder zouden verstoken qua gas.

Pas in de tweede helft van januari werd het aanzienlijk kouder en kwam de gemiddelde temperatuur enkele malen rond het vriespunt uit. De zuidwestelijke stroming die ons land al weken in zijn greep hield maakte plaats voor een noordwestelijke stroming. Daarbij trok een ‘Polar Low’ op 18 januari langs ons land en dit zorgde voor felle sneeuwval in delen van Nederland. Even werd het lokaal helemaal wit maar viel de meeste sneeuw twee dagen later. Toen kregen vooral het midden en zuiden van het land te maken met flinke sneeuwbuien tijdens een ‘Code Oranje’. Zelfs de sneeuwvlokken waren bijzonder van formaat. En het aantal sneeuwdagen in Nederland lijkt jaarlijks snel minder te worden dus dan willen we er meestal ook van genieten dus de ‘voorpret’ is altijd leuk om te lezen maar de teleurstelling van ‘geen sneeuw’ is ook gebruikelijk volop aanwezig.

25 januari was de koudste dag van de maand toen de temperatuur vrijwel de hele dag overal rond of net onder het vriespunt lag. Wel werd het gelukkig steeds droger in de tweede helft van de maand. Maar toch kwam januari uit op zo’n 127 mm neerslag en viel daarmee net naast het podium van natste januarimaanden ooit.

De gemiddelde maandtemperatuur kwam uit op 5.8 graden, vooral dus door het warme begin. Daarmee komt de gemiddelde januari temperatuur van 2023 voor in de top tien van warmste januarimaanden ooit in ons land. 

Februari 2023
De eerste week van februari verliep nog vrij zacht waarbij de temperatuur ’s middags nog richting tien graden kroop. In de tweede week daalde de temperatuur een paar graad en kregen we ’s nachts ook te maken met temperaturen die onder het vriespunt lagen. Echt winter werd het echter wederom niet. In de periode erna liep de temperatuur, mede door een aanhoudende westelijke stroming weliswaar op richting de 10-12 en werd het iets warmer. In de derde week was het druilerig en triest weer omdat de neerslag toenam maar qua temperatuur hadden we niets te klagen, op 17 februari werd op weerstation Ell de hoogste temperatuur van februari gemeten, 15.1 graden. 

In de laatste week van februari werd het weerbeeld rustiger, zonniger en ook weer kouder. In Twente werd op 27 februari ’s nachts nog -7 graden gehaald. In totaal kwam de maand februari qua neerslag uit op slechts 20 millimeter terwijl we normaal ruim boven de 60 mm zitten. Met 111 zonuren was het zeker zonniger dan normaal (90+ zonuren) waarbij gezegd moet worden dat het in de kustgebieden in februari veel zonniger was dan in de rest van het land.

Begin 2023 ws er een piek te zien in de activiteit op de zon. Zogenaamde “zonnevlekken” waren goed zichtbaar en deze produceren eens in de zoveel tijd een ‘zonnevlam’ en/of CME (Corona Mass Ejection) die mogelijk richting de aarde wordt geschoten mits de zonnevlek op dat moment richting de aarde gedraaid is. In februari van dit jaar neemt de activiteit steeds meer toe en na een dubbele M6.3, een zware X1.16 zonnevlam volgt in de loop van februari nog een zeer zware X2.2 zonnevlam. Echter is een zonnevlam op 26 februari de aanstichter van een prachtig schouwspel dat zal volgen.

 

Maart 2023
Hoewel de eerste week redelijk zonnig en droog verliep was het wel frisser dan normaal. In Twente kwam de temperatuur een enkele keer ’s nachts nog tot -7,6 graad. In de tweede week was dat wel anders. Soms ijzig waterkoud, natte sneeuw en regen en dat maakte het zeer onaangenaam.

Het zuiden van het land kreeg, na een code oranje, rond 8 maart nog een aardig sneeuwdek te verduren terwijl de rest van het land op 9 en 10 maart sneeuw kon verwachten. In die periode viel er op sommige plaatsen zelfs 5 tot 10 centimeter.

Vanaf de 10e steeg de temperatuur maar werd het ook natter. Het leek wel of Nederland gebukt ging onder de ene na de andere depressie. Ondanks de iets hogere temperaturen van zo’n twaalf graden leek de lente echter nog heel ver weg. Op de 13e krijgen we voor het eerst sinds februari 2022 een officiele storm voor de kiezen. Vlieland en IJmuiden noteerden beide een (uur)gemiddelde windsnelheid van 9 Bft. En ondanks de storm in het noordwesten leek het bizar genoeg wel lente in het zuidoosten waar ze temperaturen van 17 graad haalden. En dat was wel typerend voor de maand maart. Best vaak was het zo dat Nederland zich precies op de grens bevond van koude lucht in het noorden en warmere lucht in het zuiden.

Voor de laatste twee weken van maart gloorde er echter hoop aan de horizon. Hoewel de weermodellen het niet helemaal eens zijn met elkaar lijkt langzaam de lente in aantocht. Op 16 maart zie je ook een verandering qua sfeer in de DASOO-reeks ontstaan als de ene na de andere user juichend het warme weer tegemoet ziet. 

In Ell wordt op de 17e de hoogste temperatuur van 18,7 graad gehaald. Echter lijkt dit een tijdelijke opleving als de weerkaarten opnieuw somber weer voorspellen en de ‘herfst’ een nieuwe aanval lijkt te doen. Weliswaar was het vanaf de 20e maart warmer dan normaal maar ook veel natter dan normaal. 

In de laatste week volgt er zelfs nog een winterse dip bij als de maximum temperaturen naar 8 a 9 graden duikelen en het overdag zeer koud aanvoelt. Het blijkt al snel dat maart 2023 maar snel vergeten moet worden. Het wordt dan ook de somberste maart sinds 2005. Met 98 millimeter water (normaal 53 mm) was maart bijzonder nat en gemiddeld zo’n 120 uren zon (normaal 145 uur) snappen we dat we deze sombere maand maar snel moeten vergeten. 

April 2023 
Een lagedrukgebied boven Nederland zorgde voor een slechte start van de maand april. Regen! Dat hadden we dit jaar nog niet gezien! Gelukkig was de temperatuur nog enigszins normaal te noemen.

Maar ook dat veranderde met het binnentrekken van een hogedrukgebied vanuit Scandinavië. Koude maar droge en zonnige lucht stroomde ons land binnen en in de nacht van 5 april bereikten we de koudste temperaturen (-5 graad!) van de maand april. Op 2e paasdag kreeg Nederland verrassend te maken met enkele stevige onweersbuien die her en der voor flinke schade zorgen. Ruim 2700 bliksemontladingen werden boven ons land geregistreerd. De buien gingen gepaard met zeer felle inslagen van soms wel meer dan 400 kiloampère!

Het zonnige weer werd echter opnieuw verdrongen door nieuwe randstoringen die vanaf 10 april ons land bereikten. Regen, zon, buien, zon, wind en zo ging het door. Het wisselvallige weer bleef nadrukkelijk aanwezig al was 14 april tussendoor nog een prima dagje. Hoewel de weerkaarten heel voorzichtig lenteweer aankondigden kwamen we bedrogen uit. Een koudeput gooit roet in het eten en de voorspellingen konden de prullenbak weer in. Eerdere vooruitzichten van 20 graden waren weer van de kaarten verdwenen. 

De eerste lokale warme dag, met temperaturen boven de 20 graden, beleven we op 21 april in Eelde en ook in Twente. Daarmee leek de lente ingezet maar na een spetterend onweer op sommige plaatsen werd het opnieuw helemaal niets en eindigde dat weekend weer met bakken regen. Op 24, 25 en 26 april kwam de temperatuur in De Bilt amper boven de 10 graden en kwam de temperatuur daar zelfs ’s nachts nog onder het vriespunt. Ongekend koud voor de tijd van het jaar.

De hele maand april leverde in De Bilt geen enkele warme dag op. Met een gemiddelde neerslagsom van 66 millimeter was april een zeer natte maand (gemiddeld 40 mm). Gemiddeld regende het ook zo’n 59 uur tegen normaal 37 uur. De Veluwe was duidelijk de natste plek van Nederland, daar viel bijna 100 mm. Ondanks al die neerslag was het wel redelijk zonnig. Met 191 zonuren kwamen we dichtbij het gemiddelde van 195 uur.

De laatste dag van de maand, de dertigste, was eindelijk hoopvol met een redelijke temperatuur van zo’n 17 graden en hele dag zon.

Mei 2023
Begin mei begon voor de verandering eens met een prima week. Hoewel de nacht van 3 mei nog in De Bilt rond het vriespunt lag (en in Twente zelfs op -2,2) werd het op 4 mei een prachtige lentedag waarbij de temperatuur op liep naar maar liefst 22,1 graad. De laatste keer dat het in De Bilt boven de 20 graden kwam was dan ook alweer 186 dagen geleden. Wat een weelde na een dramatisch verlopen lente tot nu toe. 

Het warmere weer van 5 en 6 mei werd afgewisseld met een nieuwe bak water met onweer waarbij Bevrijdingsdag letterlijk in het water valt en uiteindelijk de natste Bevrijdingsdag van deze eeuw blijkt te zijn. Op 8 mei valt er ook behoorlijk wat water. Een wolkbreuk in de regio Nijmegen dumpt daar eventjes 70 tot 80 millimeter water en dat alles bij redelijke temperaturen van 20 graden. 

De derde week van mei is echter niet best. De minimumtemperaturen dalen tot 4 graad terwijl het overdag 14 of 15 graden wordt en het opnieuw veel regent. Op 16 mei van dit jaar staat de lente van 2023 op de 3e plek van natste lentes ooit. 

De kans op beter, mooier en warmer weer neemt elke dag toe en een hogedrukgebied gaat er uiteindelijk voor zorgen dat de periode 20 tot en met 22 mei echt heerlijk aanvoelen. Zomerse waarden van 25+ worden op de 22e al aangetikt in het oosten en zuidoosten van Nederland. Dat mooie weer gaat in het oosten gepaard met enkele terreurbuien en onweersklappen. De Bilt zou echter in mei geen enkele zomerse dag beleven. Qua zonneschijn hadden we in mei niet veel te klagen, met name in de tweede helft niet. 255 zonuren tegenover gemiddeld 225 uur was prima. 

Het Pinksterweekend, 28 en 29 mei, verloopt verder prachtig waarbij vooral 1e Pinksterdag met hogere temperaturen die bijna de zomerse waardes aantikken. De wind was, vooral voor het midden, westen en noorden van het land, wel een spelbreker op de 2e Pinksterdag waardoor het nog erg fris aanvoelde, zeker vergeleken met die heerlijk zondag ervoor. Op 31 mei tikt weerstation Ell inderdaad de 25+ graden aan en is de vraag inderdaad of dit de opmaat is naar meer!

Juni 2023
Juni begon grauw en erg fris met 12C. Maar dat was blijkbaar een verkeerd begin want er kwamen signalen dat er een bizar zonnige zomer op komst zou zijn. Vanaf 3 juni ging het daadwerkelijk de goede kant op. En die voorspelling zette de toon voor een uiterst goed sfeertje in de WKN-topics.   

Vanaf 8 juni kregen we echter prachtig zomers weer dat zelfs tot het einde van de maand zou duren. De hitte werd natuurlijk ook besproken in het landelijke nieuws en daar werd al geroepen dat we ons in te toekomst steeds vaker moeten voorbereiden op Spaanse Hitte. Vooral in de tweede week van juni haalde de temperatuur tropische waarden en werd er lokaal een hittegolf in gang gezet. Het wordt regionaal dan ook de langste hittegolf in juni ooit. 

Soms zag je regionaal grote verschillen. Op 8 juni was het ’s avonds rond 21.00u in het zuidoosten nog 24 graden terwijl het noorden het met 12 of 13 graden moest doen. Het tweede weekend van juni gaat tropisch verlopen en diverse festivals nemen maatregelen tegen de warmte. Het warme weer houdt de komende weken aan al haalt De Bilt alleen op 11 juni en 25 juni de tropische waarde terwijl Limburg, Brabant, Gelderland en Twente vier, vijf of zelfs zes tropische dagen kennen. Wel neemt het aantal pollen ook drastische toe en dat is vooral voor mensen met allergieën behoorlijk vervelend. 

Vanaf 18 juni kregen we een wat meer zuidwestelijke stroming waardoor het iets koeler werd maar op 20 juni haalde het zuidoosten weer tropische waarden en wordt er vanuit het forum weer nadrukkelijk gelet op de weerkaarten die onweer aangaven. 

Op 20 juni wordt net na de middag door het KNMI code oranje afgegeven voor de zuidelijke en oostelijke provincies vanwege het verwachte noodweer. Vanaf 15.00u gaat het in Zeeland los. op veel plaatsen de nodige neerslag, soms 20 tot 40 mm in korte tijd, waarbij straten onderliepen en was er op veel plaatsen een flinke onweersbui aanwezig. Echt zwaar noodweer bleef uit ondanks alle waarschuwingen. Twee dagen later krijgen we een nieuwe kans al blijft het noodweer dan veelal beperkt tot zware regenval (lokaal 40-80 mm). Dit keer valt het meeste water langs de oostgrens en ook Limburg krijgt heel wat water te verwerken. 

Ondanks de terreurbuien van 20 en 22 juni was het neerslagtekort eind juni opgelopen naar 170 mm en dan blijft het bijzonder dat één maand zon en droogte dit kan doen na een regenachtige start van 2023. Qua zonneschijn hadden we deze maand echt niets te klagen. Met 328 zonuren tegenover 214 uur normaal was juni echt de zonnigste maand in jaren. Op 25 juni stijgt het kwik weer naar tropische waarden en haalt De Bilt de 31,3 graad. Voor hen de hoogste temperatuur deze maand. De laatste week van juni verloopt koeler met temperaturen van 22-23 graden echter zeer aangenaam.

Uiteindelijk bleek dat juni 2023, met een gemiddelde temperatuur van 19.4 (normaal 16,2 !!), de warmste junimaand sinds het begin van de waarnemingen in 1706 was. De hoogste temperatuur in juni werd uiteindelijk 32,3 o.a. gemeten in Gilze Rijen. Opmerkelijk: Van de tien warmste juni maanden vielen er 7 in de laatste tien jaar! 

Juli 2023
De eerste week van juli brengt ons koeler weer met temperaturen rond de 20 graden. Echter wijzen onze weerkaarten en weermodellen dan al op flinke hitte in het weekend van 8 juli. Maar voordat het zo ver is krijgen we eerst te maken met een echte zomerstorm.

Vooral het westen en noorden krijgt te maken met zeer zware windstoten die toehoren aan zomerstorm Poly. Het KNMI geeft woensdagmorgen code rood af voor Noord-Holland, Flevoland en Friesland. De NS laat woensdagochtend veel treinverkeer uitvallen en het advies is om in die provincies niet de weg op te gaan. Code Rood wordt uitgevaardigd. Honderden vluchten op Schiphol worden geannuleerd en het is amper mogelijk om op de luchthaven te landen. In andere provincies geldt code oranje. Deskundigen verwijten het KNMI dat er te laat is opgeschaald en dat eigenlijk dinsdag al een waarschuwing gegeven had moeten worden.

Pas om 0700u ’s ochtends op woensdag werd volgens het KNMI duidelijk hoe erg het in sommige regio’s zou worden. In IJmuiden werd uiteindelijk een windstoot van 146 km/u gemeten. In Haarlem valt een dode nadat een boom op haar auto viel. In Noordwest Nederland werd een NL-alert uitgevaardigd en mensen werden opgeroepen zoveel mogelijk binnen te blijven vanwege de extreme weersituatie.

Veel bomen waaien om, bovenleidingen van tram en trein raken op sommige plaatsen zwaar beschadigd en veel bedrijven en huizen hebben schade aan hun daken. Op sommige plaatsen valt de stroom uit en er vallen gewonden in Noord-Holland door omvallende bomen en afgewaaide takken. 

Het blijft in het noordwesten van Nederland heel lang onstuimig terwijl het zuidoosten helemaal niet veel overlast ervaart van Poly op af en toe een stevige windstoot na dan.

Storm Poly wordt gezien als één van de zwaarste zomerstormen in ruim vijftig jaar. De zwaarste zomerstorm sinds 1970 wordt vooralsnog nog steeds die van 28 mei 2000 genoemd. Op nummer 3 staat de storm van 13 september 2017. Verzekeraars schatten de schade van storm Poly, op het moment van schrijven, op honderd miljoen euro.

In de dagen na de doortocht van Poly stabiliseert het weer zich weer om vervolgens inderdaad de Spaanse Hitte terug te laten keren in het weekend van 8 juli. De Bilt noteert op die dag een maximum temperatuur van 32,3 graad wat voor De Bilt een nieuw record is op die dag. 

De warmte zou dan op zondag 9 juli verdreven moeten worden met een spetterend onweer. Maar of dat er echt van gaat komen? Ditmaal wordt code oranje afgekondigd voor het zuidoosten van Nederland. Op meerdere plaatsen worden maatregelen genomen tegen eventueel noodweer. O.a. de festivals Bospop en Awakenings worden afgelast. 

Op 11 juli wordt het opnieuw tropisch warm in delen van het land waarna de hitte uiteindelijk door nieuwe en soms spontane regen- en onweersbuien wordt verdreven. De derde week van juli wordt sowieso niet best door een actieve depressie die voor zeer wisselvallig weer zou zorgen. De wisselende werking van regen, onweer en zon hebben ook invloed op de flora en fauna.

Het hete weer keert vervolgens niet meer terug en tot het eind van de maand moeten we het doen met redelijk normale temperaturen van 19 tot 23 graden. De zon was in de laatste week minder zichtbaar en er viel meer regen. Uiteindelijk viel juli in de categorie ‘kletsnat’ want met 107 mm tegenover 80 mm neerslag normaal was het zeer nat te noemen. Qua zonuren lagen we met 215 zonuren rond het gemiddelde en het weerstation in Arcen kwam met 34,8 graad op 9 juli tot de hoogste maandtemperatuur. 

Augustus 2023
Het koelere weer van eind juli zet in de eerste week van augustus door als de temperatuur rond de 20 graden blijft hangen. En de vooruitzichten voor het eerste weekend zijn dan ook bijzonder dramatisch te noemen. Dat dieptepunt wordt dan ook zes augustus als daar een historisch ‘lage’ temperatuur van 15,8 graad wordt gehaald en daarmee de “koudste” 6 augustus ooit is. Het gebrek aan zon is ook vervelend. Ook de neerslag blijft nadrukkelijk aanwezig wat geen vrolijke gezichten oplevert maar wat wel het dreigende neerslagtekort even uitstelt. 

Uiteindelijk komt het in het derde weekend van augustus boven de vijfentwintig graden maar de tropische waarde van dertig graden wordt in de maand augustus nergens gehaald (terwijl we normaliter zeker twee tropische dagen in augustus kennen). Wel volgt er een hele serie zomerse dagen waarin het heerlijk vertoeven is. Ook de luchtvochtigheid stijgt waardoor het op sommige plaatsen zeer benauwd aanvoelt.

De gemiddelde nachttemperatuur in augustus lag in deze maand een halve graad hoger dan normaal wat enkele plaknachten op heeft geleverd. De gemiddelde temperatuur bleef onder de maat en na juli kwam ook augustus 2023 onder het gemiddeld uit met ‘slechts 22.3 graad’. De voorspellingen voor de laatste week waren ook niet rooskleurig. De laatste mooie dag is 24 augustus waar het op veel plaatsen nog 27 graden werd. 

Toch grijpen we opnieuw mis wat betreft het onweer. Dat blijft op veel plaatsen helaas achterwege. Op 24 augustus valt er lokaal in Zeeland wat water maar de Franse buien doven uit of trekken uiteindelijk de Noordzee op. Zuid Limburg krijgt nog wel wat water te verduren en dat krijgen ze daar ook op 25 augustus. Daar zijn de buien die ochtend zo zwaar dat het lokaal tot flinke wateroverlast komt. Ook in een klein deel van Zuid Brabant en Texel vallen pittige buien maar de rest van Nederland merkt er niet veel van. 

Na 25 augustus wordt het echter opnieuw wat koeler en lijkt de zomer al vroeg tot een eind te komen. De Grand Prix van Zandvoort krijgt uiteindelijk ook te maken met de natte Nederlandse zomer maar dat levert juist wat extra spektakel op en Formule 1 liefhebbers krijgen een heerlijke race voorgeschoteld.

Volgens enkelen was er dan ook helemaal geen zomer geweest. Ondanks 232 zonuren in Den Helder en ‘slechts’ 176 in Twente voelt het toch niet bevredigend. De hete start van juni was dus geen opmaat voor de zomer en juli en augustus kun je gerust teleurstellend noemen gezien de hoeveelheid neerslag en temperatuur. 

Qua neerslag viel er in augustus met 123 mm duidelijk veel meer regen dan normaal. Vooral de eerste twee weken van de maand viel veel regen maar ook de laatste week zorgde voor aardig wat water. De hoop moet dan gevestigd worden op september. De weerkaartjes laten een potentiële nazomer zien maar dat blijf afwachten. 

September 2023
Op de laatste dag van augustus is de weersverwachting voor de eerste twee weken van september ronduit heerlijk te noemen. Het lijkt weer volop zomer te worden, iets wat we duidelijk in juli en augustus gemist hebben. En een aantal mensen is dan ook zeer content met deze soort ‘september’.

En die weersvoorspelling komt dan eindelijk ook eens uit. Tussen 5 en 10 september worden in het zuiden, oosten en midden van het land regelmatig tropische waardes gehaald terwijl die dagen voor De Bilt zelfs de warmste dagen ooit gemetenworden.  

Het is die dagen wel broeierig benauwd en het levert soms warme nachten op als de temperatuur niet ver genoeg daalt. Met 32,2 graad wordt de hoogste maandtemperatuur gehaald op 10 september in onder andere Eindhoven en Ell. Sterker nog: Het was de warmste week van 2023, ruim een graad warmer dan de warmste week in juni en zoiets zou in ons huidige klimaat hooguit eens in de 50 jaar voorkomen. September 2023 noteert dan ook de langste regionale septemberhittegolf ooit gemeten. De laatste twee weken van september verloopt vrij normaal waarbij de temperaturen schommelen tussen de 17 en 23 graden.

Wel draaide de wind naar het westen waarbij we op enkele dagen storingen zagen overtrekken. De laatste week verliep echter weer droger en zonnig en regende het alleen nog iets op de 29e. In totaal hadden we in september twee tropische dagen en acht zomerse dagen. (Net zoveel zomerse dagen als in augustus!!) Een gemiddelde temperatuur van 17,5 graad zorgde ervoor dat september 2023 de op één na warmste september sinds 1901 werd. Alleen 2006 was warmer met 17.9 graad gemiddeld. En de mogelijkheid bestaat dat ook oktober een prima maand wordt want eind september wijzen de kaartjes naar een heerlijke pluim en lange termijnverwachting voor de eerste weken van oktober.

Met 63 mm neerslag kwamen we ruim tien millimeter lager uit dan het gemiddelde. De natste dagen waren tussen 17 en 23 september waarbij 21 september duidelijk de natste en vervelendste dag was. Qua zonuren werden we echt enorm verwend. Met ruim 210 zonuren tegenover 159 normaal was september echt een topmaand. 

Oktober 2023
De mooie weersvoorspelling die we eind september zagen voor de eerste week oktober lijkt goed uit te komen. De eerste twee dagen zijn top met veel zon en warme temperaturen. Het zuiden van Limburg pakt zelfs nog uit met een zomerse waarde van 26.1 op 2 oktober. Daarna werd het inderdaad wel iets koeler en bleef vooral het noordwesten en noorden soms onder invloeden van langstrekkende buien en storingen maar was het tot zeker 10 oktober met een graad of twintig in het zuiden en oosten zeer aangenaam weer te noemen.

Op 13 oktober haalden we nog de twintig graden in Nederland maar daarna was het echt ‘schluss’. Op de 16e werd de koudste nacht geregistreerd toen op weerstation Ell de temperatuur tot slechts 0,6 graad kwam. Heel even was de 17e een droge dag maar daarna kwamen we opnieuw onder invloed van een zuidwestelijke storing.

Vanaf de 18e oktober trok storm Babet vanuit de Atlantische Oceaan over de Britse Eilanden, via de Noordzee en Denemarken naar Scandinavië. Nederland had er niet veel last van behalve dat de zuidwestelijke stroming ons wel de nodige neerslag bezorgde. Babet trok op de 19e ons land aan de noordkant voorbij en dat zorgde voor grote verschillen in het land. 

Diezelfde storm zorgde op de 20e voor een sterke oostenwind waardoor onder andere de veerdiensten naar de Waddeneilanden te maken hadden met extreem lage waterstanden. Vanaf 25 oktober kwamen nieuwe depressies ons land binnen en dat maakte de maand er niet beter op. Tot het eind van de maand waren er dagen bij dat er tien tot twintig millimeter regen viel waarbij ook af en toe een klap onweer te horen was. 

Uiteindelijk haalt De Bilt zeven warme dagen (20+ graad) waar we er normaal slechts drie hebben. We hadden geen vorstdagen (normaal 1). Daarmee was oktober met een gemiddelde maandtemperatuur van 13,2 graad opnieuw zeer zacht of juist warm te noemen (normaal 10.9 graad). Oktober 2023 komt op de zesde plaats qua warmste oktobermaanden sinds 1901. Qua zonuren kwamen we tot 111 uur tegen 120 normaal, grotendeels gehaald in de eerste 11 dagen van de maand. De neerslag was wederom dramatisch. Met 150mm gemiddeld over het land viel er twee keer zoveel neerslag als normaal. Met name op 12 en 13 oktober viel er heel veel water.

November 2023
Eind oktober werd duidelijk dat er nieuwe depressies vanuit het zuidwesten ons land zouden bereiken. Eén van die storingen diepte uit tot stormdepressie Ciarán die vanuit Het Kanaal delen van West- en Noordwest Europa zou gaan bereiken.

Voor Nederland zou de storm relatief beperkt blijven al had het noordwesten van ons land tijdelijk een code oranje te pakken en waren er flinke windstoten in het waddengebied. Er viel één dode en meerdere gewonden. Grotendeels bleef de schade in Nederland dus beperkt tot blikschade, omgewaaide bomen en schade aan gebouwen. Op vrijdag 3 november kunnen we op kaarten zien dat de neerslag door Ciarán vooral in het westen van Nederland veel hoger was.

Tot en met 11 november hielden we dan ook zeer wisselvallig en regenachtig weer waar maar weinig ruimte was voor de zon.

Begin november is er weer genoeg activiteit op de zon te melden. Eén van de krachtigste zonnestormen van 2023 vindt plaats op 5 november van dit jaar. Met een Kp index van 7+ kwam deze G3 zonnestorm op plek vier van de krachtigste geomagnetische stormen van 2023. De bijbehorende CME-impact levert ook voor lagere delen van Europa zoals Polen, Duitsland, Nederland en Engeland weer het prachtige Aurora Borealis (oftewel het Noorderlicht) op.

De geomagnetische storm houdt enkele dagen aan en levert overal ter wereld een prachtig schouwspel op. Bijkomend verschijnsel is dat het poollicht boven Nederland zo goed te zien is dat veel FOK!kers het topic weten te vinden en hun eigen foto’s tonen of foto’s van over de hele wereld komen bewonderen.

11 en 12 november waren voor grote delen van Nederland toch redelijk frisse, maar ook zonnige dagen, maar daarna kwam de depressietrein weer op stoom en kwam Nederland onder invloed van nieuwe storingen die dagelijks vanuit het zuidwesten over ons land trokken. Enige voordeel wat je daar van hebt is dat het niet koud is want de maximumtemperatuur steeg weer naar 13 tot 15 graden. Deze trein van depressies duurde een dag of tien tot de 23e van de maand.

Vanaf de 23e krijgen we dan te maken met een duidelijke weersverandering. De kaartjes gaven het al aan maar het eind van de maand lijkt dan echt kouder te worden. De wind draaide naar het noorden of noordwesten en daardoor werd beduidend koudere lucht aangevoerd. De temperatuur komt de laatste week niet meer boven de 10 graden en ’s nachts komen de temperaturen ook voor het eerst onder nul. De eerste sneeuw werd op 27 november gemeld vanuit de Achterhoek, Twente, de Veluwe en de Limburgse heuvels. 

Ook op 28 en 29 november trokken winterse buien over het land. De Bilt haalt zelfs op 30 november een maximumtemperatuur van 0.9 graad en die dag is dan ook meteen de koudste van de maand. In het oosten van Nederland was het nog iets kouder en daar telden we acht vorstdagen (normaal zijn dit er vijf). Qua neerslag is november opnieuw een zeer natte maand met 153 mm waar we normaal op 72 mm zitten. De natste dagen waren 2 en 3 november (Ciarán) en 14, 19 en 27 november. Echter kreeg het noordwesten en westen lokaal zelfs 230 millimeter terwijl Zuid-Limburg ‘slechts’ 117 mm kreeg. Qua zonuren had Frutsel verwacht dat het dramatisch zou zijn maar met 67 zonuren zaten we toch rond het gemiddelde (70 uur).

 

December 2023

De eerste week van december begint best frisjes, zeg maar gerust koud. In De Bilt komt de temperatuur tussen 1 en 7 december ( met uitzondering van 6 december) ’s middags niet boven de drie graden en voelt het zo waar winters aan. Koud en zonnig, eigenlijk zoals je hoopt dat de wintermaand zou verlopen. De koude nachten zorgen zelfs voor natuurijs en er kan weer geschaatst worden. Voor zondag op maandagnacht wordt er lokaal ook sneeuw voorspeld. De KLM neemt maatregelen en schrapt uit voorzorg alweer tientallen vluchten. De sneeuw arriveert zondagavond 3 december in grote delen van het land en her en der valt een paar centimeter sneeuw. 

Op sommige plaatsen kan nog net een sneeuwpop gemaakt worden, elders valt louter natte sneeuw en blijft het niet lang liggen. De pret lijkt ook van korte duur en zeker als Sinterklaas ons op vijf december laat weten dat het winterweer alweer ten einde komt en dat we vanaf 8 december weer in de buientrein lijken te komen.

De voorspellingen lijken met de dag somberder te worden en halverwege de maand lijkt vooralsnog aan de depressies geen einde te komen. Grijs en Nat ohne ende. En dat laatste kan maar zo zijn want de lange termijn voorspellingen laten ook in de 14-daagse verwachting alleen maar regen en wind zien. Vooral VEEL regen helaas. Tussen 9 en 20 december werd het dagelijks zo’n 10 graden (met uitzondering van 14 december toen het vies koud was) en ontzettend veel buien.

Op donderdag 21 december trekt storm Pia over ons land waarbij in het hele land code geel geldt. Rijkswaterstaat sluit uit voorzorg de opblaasbare stormvloedkering Ramspol bij Kampen en rond het middaguur sluit ook de Hollandse IJsselkering bij Krimpen aan den IJssel. Ook de Maeslantkering bij Hoek van Holland ging voor het eerst automatisch dicht. Op Vlieland werd tussen 1000 en 1100 uur een gemiddelde windsnelheid van windkracht 9 gemeten wat Pia officieel de eerste winterstorm maakt. Veel waterschappen langs de kust, het IJsselmeer en de Waddenzee stellen donderdag dan ook dijkbewaking in vanwege storm Pia in combinatie met hoogwater.

De harde windstoten zorgen vooral veel hinder op de weg en de avondspits. Op verschillende plaatsen staan lange files en op meerdere plekken liggen omgewaaide bomen op de weg. Ook Schiphol neemt maatregelen en annuleert honderden vluchten. 

In het noorden van het land zorgt het hoogwater voor problemen. Texel stond het in de nacht van 21 op 22 december het waterpeil op[ 2.70 boven NAP. Daar liep het hele havengebied onder water. In Harlingen en Scheveningen liepen ook kades onder water. Een 39-jarige vrouw komt in Wilp om het leven nadat ze op haar fiets wordt getroffen door een omvallende boom. In Belgje viel een dode nadat een omgewaaide kerstboom op haar viel en in Denemarken raakte een cruiseschip tijdelijk stuurloos nadat een hoge golf de ramen van de stuurhut liet sneuvelen. 

Op 27 december maakten enkele verzekeraars bekend dat ze al bijna tweeduizend schademeldingen hadden binnen gekregen vanwege storm Pia. De aanhoudende regenval in Nederland, maar ook in andere delen van Europa, doet het waterpeil in de rivieren stijgen. En langzamerhand raken deze rivieren overvol en wordt het in sommige delen van het land erg spannend. Dijkbewaking en zandzakken zijn nodig om het water buiten te houden. Vooral bij Deventer wordt het na kerst spannend omdat de IJssel uit zijn voegen dreigt te barsten.

 

Wellicht heeft 2023 dus op alle vlakken uiteindelijk hoog gescoord. Gigantisch veel neerslag, heel veel zonuren (gek genoeg een plek in de top 10) en wellicht ook nog wel gemiddeld gezien het warmste jaar ooit. Toch zal menig persoon zich 2023 herinneren als een jaar met een klotezomer (juli/aug) en heel veel regen.

De zeer zonnige en warme maanden juni en september maken dat niet goed en de ellendige hoeveelheid regen maakt het eigenlijk alleen maar erger. Als het al een keer droog is dan is dat al reden genoeg om even te juichen.

Tot ziens op WKN!