FOK! Jaaroverzicht 2007
ABN Amro, Barclays, Fortis, Royal Bank of Scotland, Banco Santander, Bank of America, LaSalle, ABN Amro Barclays Fortis Santander La Salle Bank of Africa... Voer voor economen en economisch geïnteresseerden, maar het zal de gemiddelde Nederlander laten duizelen. Toch zijn dit de hoofdrolspelers in de grootste bankovername ooit van de grootste bank van Nederland: ABN Amro. Tijd om het tijdrovende proces nog eens door te nemen en te verduidelijken.
In het begin van dit jaar waren er binnen het bedrijf ABN Amro geluiden waarneembaar dat er een fusie of een overname kon komen. In vergelijking met concurrerende banken heeft het aandeel ABN Amro de laatste jaren weinig rendement laten zien. Dit komt voornamelijk omdat de bank onvoldoende groeit en de kosten van de bank te hoog zijn. De aandeelhouder TCI, een hedgefonds dat onder alle omstandigheden een positief rendement wil halen, heeft er bij ABN Amro-topman Rijkman Groenink op aangedrongen actie te ondernemen. TCI en andere hedgefondsen stelden dat een verkoop in delen of een fusie met een betere bank de waarde van het aandeel zou laten stijgen. De hedgefondsen stellen dat de verschillende onderdelen en thuismarkten van de bank alleen kunstmatig bij elkaar gehouden worden terwijl ze geen rendement opleveren.
Later bleek dat er vanaf december 2006 tot februari 2007 geheime fusieonderhandelingen liepen met de Nederlandse bank ING. Dit is op niets uitgelopen, omdat beide banken het niet eens werden over de verdeling van topposities. Op 19 maart 2007 maakte ABN Amro de tweede stap wereldkundig. Er werden fusiegesprekken gevoerd met de Britse bank Barclays. De gecombineerde bank zou de tweede bank van Europa worden en de interne structuur van ABN Amro zou in tact gelaten worden. Op 23 april 2007 bood Barclays 67 miljard euro voor Neerlands trots. Barclays-topman John Varley zou de bestuursvoorzitter worden van het nieuwe bedrijf, terwijl Rijkman Groenink een mooi baantje als commissaris toegeschoven zou krijgen. Ook werd bekend dat de overname 23.600 banen zou kosten. De zaak leek al bijna beklonken.
Tot de voor ABN Amro noodlottige dag 25 april 2007. Het gelegenheidsconsortium Royal Bank of Scotland, Fortis en Banco Santander besloten samen een hoger bod uit te brengen van 72 miljard euro. Een keuze voor het consortium zou de aandeelhouders veel meer opleveren. De kans dat aandeelhouders als TCI voor het consortium zouden kiezen was dan ook aannemelijk. Het consortium had hele andere plannen dan Barclays: in plaats van de structuur van het bedrijf ABN Amro in tact te laten, wilde het consortium de bank opdelen. Fortis was geïnteresseerd in de Benelux-filialen, Banco Santander wilde het Italiaanse en Zuid-Amerikaanse deel en RBS de Amerikaanse tak van het bedrijf. Hierdoor kwam het voortbestaan van ABN Amro in gevaar.
Een onzekere periode breekt aan. Ten eerste vanuit de samenleving. Uit onderzoek blijkt dat een derde van de klanten van ABN Amro hun bankrekening zal opzeggen bij een overname door het consortium. Ook stappen veel consumenten over op de Rabobank. Alleen minister Wouter Bos van Financiën heeft nog de mogelijkheid om op advies van De Nederlandsche Bank de overname te blokkeren. Er zijn mensen die willen dat die mogelijkheid benut wordt. ABN Amro probeerde de gemoederen te sussen door een brief te sturen naar hun rekeninghouders.
Tevens was er de vrees dat er bij de overname door het consortium veel meer banen verloren dreigen te gaan. Zo koos slechts zes procent van het personeel van ABN Amro voor overname door het bankentrio. "Het is een horrorscenario dat zich nu ontspint", aldus FNV-bestuuder Fred Polhout over het consortium. Later bleek deze aanname ongegrond, aangezien het consortium 19.000 banen wilde schrappen.
Een tweede onzekerheid heeft ABN Amro zelf veroorzaakt. De bank besloot op het nippertje de Amerikaanse bank LaSalle te verkopen aan Bank of America. Door deze bliksemactie hoopte de bank de interesse van het consortium af te wenden. Immers, RBS was geïnteresseerd in de Amerikaanse activiteiten van de bank en was juist geïnteresseerd in het bezit van LaSalle. Aandeelhouders als TCI wilden juist dat ABN Amro overgenomen zou worden door het consortium en stapten naar de rechter. De rechter gaf de aandeelhouders gelijk. Juridisch stelt een clausule dat de aandeelhouders ingelicht moeten worden bij een belangrijke verkoop. De verkoop van Bank of America werd nietig verklaard, waardoor de ruimte vrijgemaakt werd voor overname door het consortium. Precies wat de aandeelhouders willen. Uiteraard was Bank of America ontevreden over de gang van zaken.
ABN Amro ging in hoger beroep. De onzekerheid gaat hierdoor enkele maanden verder, aangezien de uitspraak pas in juli verwacht werd. De Hoge Raad besloot toen precies wat ABN Amro hoopte: de uitspraak van het gerechtshof van Amsterdam wordt vernietigd en ABN Amro mag LaSalle verkopen aan Bank of America, zonder daarvoor goedkeuring te vragen van de aandeelhouders. Hierdoor lijkt de fusie tussen Barclays en ABN Amro dichterbij te komen dan ooit.
Maar het bestuur krijgt niet wat het wil. Ondanks dat LaSalle geen deel meer uitmaakt van ABN Amro biedt het consortium drie dagen later nog steeds 71,1 miljard euro voor het bedrijf. Dit bod ligt 13,7 procent boven het bod van rivaal Barclays en bovendien is het voor 93 procent in contanten. Barclays kan bij lange na niet tippen aan dit hoge bod. Hierdoor moest zelfs topman Rijkman Groenink concluderen dat Barclays geen kans meer maakte en dat de bedrijfsstructuur van ABN Amro zal verdwijnen.
Na goedkeuring van het ministerie van Financiën en de Europese Commissie lijkt de zaak beklonken. Het bankentrio wint de overnamestrijd. Op 11 oktober wordt ABN Amro van de AEX verwijderd. Toch hoeven we niet helemaal treurig te zijn. Fortis is immers een Nederlands-Belgisch bedrijf en zal de filialen in de Benelux overnemen. Tevens heeft Fortis aangegeven dat de naam ABN Amro zo sterk is, dat misschien zelfs de filialen van Fortis omgetoverd zullen worden tot ABN Amro-filialen.
Vooral na de overname begon de discussie over de schuldige. Bert Heemskerk, voormalig directeur van ABN Amro, stelt dat topman Rijkman Groenink (foto) en zijn Raad van Bestuur de opsplitsing aan zichzelf te danken heeft. Hij stelt dat Groenink gefaald heeft door vele onsamenhangende vestigingen over de hele wereld te beginnen. "De landen hadden niets met elkaar te maken". Juist omdat de filialen niets met elkaar te maken hadden was opsplitsing mogelijk.
De structuur en het bedrijf ABN Amro is voorgoed verdwenen. Het merk blijft waarschijnlijk wel bestaan. Ondanks het slechte management gaat Groenink er met 22 maandsalarissen, 20 miljoen euro en een bonus van 4,3 miljoen euro vandoor. Ook werd de gehele kunstcollectie van ABN Amro met een speciale constructie voor 1 euro weggesluisd naar een stichting onder leiding van Groenink. Voor het persoonlijke fortuin van Groenink heeft de overname dus veel opgeleverd.
