FOK! Jaaroverzicht 2007
Wat is het woord van het jaar 2007? Het is niet comadrinken, klimaatneutraal, slurptaks of lokhomo, maar bokitoproof. Met het woord wordt bedoeld dat een dierentuin uitbraakveilig is. Het is maar om aan te geven hoe 2007 in de ban was van de uitbraak van de reuzengorilla. Spontaan moesten alle dierentuinen ervoor zorgen zo snel mogelijk bokitoproof te zijn of er werd gedreigd met juridische stappen. Een overzicht van al het nieuws rondom Bokito.
De eerste berichten kwamen binnen rond 3 uur op vrijdag 18 mei 2007. Op de 150-jarige jubileumdag van het Rotterdamse Diergaarde Blijdorp moest de dierentuin ontruimd worden. De leider van een gorillagroep was ontsnapt door over een vier meter brede sloot te springen. Na zijn uitbraak rende hij op een vrouw af en takelde haar toe. De vrouw werd zwaargewond naar de intensive care afgevoerd en had diverse breuken, een verbrijzelde hand en meer dan honderd gorillabeten over haar hele lichaam. Na deze aanval sprong de reuzeaap dwars door een glazen deur van het restaurant Oewanja Lodge om daar nog eens drie mensen te verwonden.
De Bokito-soap eindigt hier echter niet. Na het nieuws werd echter bekend dat de vrouw mogelijk zelf de oorzaak was van de uitbraak van de aap. De vrouw was namelijk een abonnementhouder van de dierentuin en kwam elke dag Bokito opzoeken. Een oppasser had de vrouw nog gewaarschuwd niet direct de aap in de ogen te kijken. De aap ging na de uitbraak specifiek op haar af. De eerste theorie die door deskundigen opdook was dat het dier geïrriteerd was door de dagelijkse aanwezigheid van de vrouw. "Het recht in de ogen kijken wordt door gorilla's als intimidatie ervaren", aldus Blijdorp-directeur Ton Dorresteijn.
Later stelden veel biologen na een videoanalyse dat Bokito niet geïrriteerd was, maar juist een oogje had op de vrouw. Het is voor mannelijke gorilla's normaal om vrouwtjes kort en klein te slaan als ze hen in hun harem willen. Bokito deed dit ook bij andere vrouwtjes in de dierentuin. Mogelijk is hij nog agressiever geworden door zijn frustratie dat hij de vrouw niet tot zijn harem kon inlijven. "Gorillamannen zijn erop gebouwd om te imponeren. Groot en breed, schijnbaar onaandoenlijk. Die hoekige, strakke bewegingen. Het zijn de ultieme macho’s. Achterop de dikste Harley-Davidson motoren, zitten ook altijd de mooiste poezen", aldus evolutiebioloog Jan van Hooff.
'Gaat ie nou niet aanvallen ofzo?' - 'Nee hoor'
Wanneer de vrouw wakker wordt van de intensive care doet ze haar verhaal. "Ik draaide me om en daar stond Bokito. Ik kon geen kant meer op. Hij greep me vast, ging met zijn volle gewicht op me zitten en begon me te bijten. Ik dacht alleen maar o god ik ga dood, ik ga dood", aldus slachtoffer Petronella Yvonne de Horde. "Ik kon me niet verzetten tegen dit megasterke dier. Ik riep om hulp, maar niemand hielp me. Iedereen was in paniek. Het was een hel". Toch houdt de obsessie van de vrouw voor de aap niet op. "Hij is en blijft mijn lieveling. Ik ga samen met mijn man bijna dagelijks naar de dierentuin, en dan altijd langs Bokito. Ik heb zelfs foto's en videobeelden van hem uit Berlijn toen hij nog geen vier maanden oud was. Sinds hij in Blijdorp zit, maak ik contact met hem. Als ik mijn hand op het glas legde, deed hij hetzelfde. Als ik naar hem lachte, lachte hij terug". De helft van de Nederlandse bevolking vindt echter dat ze de aanval aan zichzelf te danken heeft.
Daarna wilde het slachtoffer Diergaarde Blijdorp aansprakelijk stellen. De vrouw wil dat de dierentuin haar genezingskosten zal betalen. De vrouw heeft meerdere operaties moeten ondergaan, heeft enkele dagen kunstmatig in slaap moeten doorbrengen en heeft een zware antibioticakuur tegen infecties moeten ondergaan. De verzekeraar van de dierentuin stelde de vrouw in het gelijk en beloofde de schade te zullen betalen. Hiermee was de kous voor Blijdorp nog niet geheel af. Ook het Openbaar Ministerie onderzocht of ze Blijdorp strafrechterlijk konden vervolgen. Dat vond het slachtoffer echter niet nodig. Het OM besloot dan ook Blijdorp niet te vervolgen, maar een gezin uit Rotterdam liet het er niet bij zitten. Toen Bokito door de dierentuin rende, besloten zij naar het restaurant te gaan. Zij dachten daar veilig te zijn en barricadeerde voor de zekerheid de deuren. Dit had echter geen zin, Bokito kwam alsnog woest het restaurant binnen. Het gezin is niet gewond geraakt, maar stelt wel dat Blijdorp aansprakelijk is voor het trauma dat ze hebben geleden. Dit proces loopt nog steeds.
Na het ongeval hield de dierentuin alle apen voor onbepaalde tijd binnen. Eerst moest de buitenplaats Bokitoproof gemaakt worden. De gracht van vier meter breed en gevuld met water zou vervangen worden door een zes meter brede en vijf meter diepe greppel zonder water. Rond het buitenverblijf staat nu ook nog een vijf meter hoge wand met op drie plaatsen doorkijkmogelijkheden. Ook het binnenverblijf werd aangepakt: nu is er halfdoorzichtige folie aangebracht, waardoor de apen de mensen niet meer kunnen zien. In augustus was het zover, Bokito mocht weer naar buiten.
Ook de commercie speelde goed in op de actualiteit. Bij FBTO was een zogenoemde Bokitokijker ontwikkeld: door deze bril op te zetten kan de aap jouw ogen niet zien en zo niet geïntimideerd worden. Ook werd een persconferentie van Diergaarde Blijdorp verstoord door een man in een apenpak. De medewerker van BNN voerde actie met de slogan 'Voor aap staan is geen spelletje'.
Man in apenpak verstoort persconferentie
De hele affaire heeft Diergaarde Blijdorp ook geen windeieren gelegd. Ten eerste is de naamsbekendheid van het park onder de Nederlandse bevolking flink gestegen. Eén op de drie jongeren zou de gorilla willen zien. Ten tweede zijn de bezoekersaantallen nog nooit zo hoog geweest. Een woordvoerder van de dierentuin zegt echter dat "dit komt door het 150-jarig jubileum van de dierentuin".
