PlayStation 4 Pro

Wouter (2dope)

 

Full HD, 4K en HDR
Voor toekomstige games kunnen we niet spreken, maar tot nu toe werkt de magie van de PS4 Pro bij de gratie van patches. Bestaande games die meerwaarde kunnen krijgen door de extra rekenkracht van de Pro (en dat zijn niet alle games) worden door de betreffende ontwikkelaars voorzien van een patch die meerdere grafische speelmodi in een game bakt. Deze modi zijn vaak enerzijds gefocust op een hogere resolutie en anderzijds op een hoge/stabiele framerate, respectievelijk bedoelt voor Ultra HD- en Full HD-televisies. Dat betekent niet dat op 4K-televisies de Ultra HD-resolutie geforceerd wordt zodat alsnog de framerate daar mogelijk onder leidt. Er is keuze.

De gewenste resolutie kan hard ingesteld worden via het instellingenscherm van de Pro. Waar voorheen de keuzes 720p, 1080i en 1080p alleen beschikbaar waren, zijn daar nu twee bij gekomen: 2160p YUV420 en 2160p RGB. De verschillen tussen deze twee hebben betrekking op de weergave van HDR, waarbij YUV420 de enige instelling is die HDR aan kan. Ter herinnering, HDR(-video) is een techniek waarmee televisies een veel breder scala aan rijkere kleuren in hoger contrast kunnen weergeven, zoals veel lichter wit en betere zwartwaarden. Er is ook een aparte HDR-optie in hetzelfde menu te vinden, dus als je twijfelt over wat te kiezen is het verstandigste om alles op automatisch te laten staan. De Pro zal dan zelf de optimale settings detecteren en switchen tussen RGB en YUV420 wanneer HDR mogelijk is in een game of applicatie (en door je TV ondersteund wordt natuurlijk). Sony raadt zelf ook aan om alles op automatisch te laten staan in de opvallende instructievideo die het bedrijf uitbracht bij de launch van de Pro. Toch is de instellingen even langslopen geen slecht idee, want er gaan ook verhalen over televisies die niet goed omgaan met de automatische detectie, of problemen hebben met de weergave van HDR. Zo kregen veel LG-televisies onlangs nog een firmware-upgrade omdat de HDR-weergave niet goed ging.

Het zijn uiteindelijk de gameontwikkelaars die moeten zorgen dat de hogere resoluties en HDR ook daadwerkelijk toegepast kunnen worden in games via de genoemde patches (of bij de nieuwste games 'out-of-the-box'). Ontwikkelaars kunnen deze vrijheid op meerdere manieren toepassen en het is nu al te merken dat het behoorlijk uiteen loopt op welke manieren gepatchte games profiteren. Veelvoorkomende voorbeelden zijn games die na de patch kunnen draaien in 4K bij 30 frames per seconde of 1080p/1800p bij 60 frames per seconde, waarbij resoluties opgeschaald worden naar 4K. Dit zijn slechts twee voorbeelden, er zijn al vele combinaties gesignaleerd. Zo kan de campaign van Uncharted 4 na patch in resolutie omhoog naar 1440p en de multiplayer (van 900p) naar 1080p, beide met HDR-ondersteuning. Het argument dat veel games niet in het bekende 'native 4K' draaien, dus de volle 3840x2160 pixels, is verworden tot een soort stokpaardje van critici. Het is ook wel terechte kritiek, want er wordt overal geschermd met 4K terwijl dat in de praktijk in veel gevallen niet volledig opgaat. Toch moet gezegd worden dat de technieken die Sony gebruikt om 4K te simuleren waar de native resolutie het laat afweten dermate dicht bij 'the real deal' komt dat je zal moeten zoeken naar de verschillen.

Behalve framerate en resolutie brengen de patches vaak nog aanvullende verbeteringen op grafisch vlak, zoals mooiere schaduw- en lichteffecten, betere anti-aliasing (minder 'kartelrandjes'), specifieke HDR-effecten, complexere textures, etcetera. In de praktijk blijkt dat de subtiele details voor het ongetrainde oog niet echt opvallen, wat wel geldt voor hogere resoluties en framerates. Voor wat betreft resolutie moet wel opgemerkt worden dat de kijkafstand van de gebruiker in combinatie met de schermgrootte altijd van belang zijn voor de ervaring. In veel huishoudens zitten mensen al gauw een meter of drie van hun televisie af en reikt het schermdiagonaal niet verder dan 42 inch. Bij een dergelijke woonkameropstelling worden de verschillen al erg moeilijk zichtbaar, vooral voor de casual gebruiker. Zaken als framerate en HDR kunnen ook op grotere afstanden wat beter worden waargenomen, maar voor de ultieme 4K-onderdompel-ervaring kun je het beste je luie stoel vlak voor je (4K-)scherm schuiven.

 

Games
Twee games die op verschillende manieren het extra vermogen van de Pro benutten zijn Rise of the Tomb Raider en Nioh. Voor Rise of the Tomb Raider heeft de PS4 Pro drie gamemodi, één voor 4K-schermen en twee voor Full HD-schermen. De twee modi voor Full HD-televisies zijn 1080p bij 60 frames per seconde en een 1080p-modus bij 30 frames per seconde met sterk verbeterde 'beeldkwaliteit', wat neerkomt op ingewikkelde technieken als anisotropic filtering, anti-aliasing en zaken als 'meer dynamisch gebladerte', dus op natuurlijke wijze waaidende booombladeren en struikgewas.

Voor Nioh geldt dat als de game over twee maanden uitkomt, er out-of-the-box vier modi beschikbaar zijn, twee voor Ultra HD-televisies (2160p30 en 1080p60) en twee voor Full HD-televisies (1080p30 met 'high quality anti-aliasing' en 1080p60). Een verbetering van 1080p60 tegenover 1080p30 toont aan dat games op de Pro ook bij een Full HD-televisie een betere ervaring kunnen bieden. Vooral bij games met een rap tempo zoals Nioh, maar ook bijvoorbeeld racegames en (snelle) shooters, is een verdubbeling van de framerate op de Pro een significante verbetering.

Killing Floor 2 is een andere titel die recent verscheen en is één van de eerste games die uit de doos Pro-support biedt. De game laat een uitstekende performance zien op de Pro (lees daarover meer in de review) maar vergelijken blijft lastig als er geen gewone PS4 voorhanden is die ernaast gezet kan worden. Killing Floor 2 draait net als veel andere 'Pro-Ready'-titels niet in volledige 4K-resolutie, maar schaalt vanaf een 1800p-resolutie omhoog naar 4K. Het mag dan geen 'native 4K' zijn, het verschil tussen 1080p en 1800p is nog steeds aanzienlijk. Voor een Full HD-scherm geldt dat Killing Floor 2 de overgehouden rekenkracht inzet voor een stabielere framerate en anti-aliasing, zodat dankzij het wegvallen van de scherpe randjes er een vloeiender geheel overblijft.

De PS4 Pro laat her en der nog wel wat kinderziektes zien. Zo was de initiële weergave van de iconische PlayStation-titel The Last of Us Remastered niet bepaald optimaal, met framerates die bij vlagen verder naar beneden zakten dan op de gewone PS4. Juist voor de Full HD-doelgroep zou met het uitblijven van een hogere resolutie in ieder geval de framerate snor moeten zitten. Gelukkig zag ook Naughty Dog snel in dat dit niet kon en bracht kort daarna een patch uit die de game verder optimaliseert voor de Pro. Zo zijn er een nog een paar titels die aanvankelijk een sub-optimale performance laten zien, maar in de meeste gevallen gesignaleerd worden door ontwikkelaars die vervolgens met patches komen.

Welke verbeteringen er al dan niet zijn verschilt dus per titel, maar het is belangrijk te vermelden dat veel extra toeters en bellen evengoed worden weergegeven op 1080p-televisies. Een veelgehoorde vraag van potentiële kopers is nog altijd of de PlayStation 4 Pro meerwaarde biedt bij een Full HD (1080p) televisie. Het antwoord is simpel gezegd ja. Waarschijnlijk voor de meeste gamers vanwege de hogere of stabielere framerate in games, waarbij extra grafische trucs mooi meegenomen zijn. Toch is het geen volmondig ja, omdat dat zou impliceren dat de verschillen groot zijn en dat zijn ze simpelweg niet. De voordelen worden al een stuk beter merkbaar met een Ultra HD-televisie, maar dan nog zijn er altijd andere facetten die meespelen zoals kijkafstand en het soort games dat gespeeld wordt.

Wat de doelgroep dan precies is van deze nieuwe PlayStation? In de eerste plaats mensen die een 4K-televisie bezitten of van plan zijn er één te kopen. Zij halen het maximale uit de machine met gamen op 4K of een opgeschaalde equivalent daarvan, en kunnen via verschillende streamingdiensten ook 4K-content in de vorm van films en series op het scherm tonen. Ten tijde van schrijven gaat de PlayStation 4 Pro op zijn goedkoopst weg voor €388, de oude PS4 voor €296. Dan gaan we uit van de Slim-versie met een 1 TB-schijf om de vergelijking eerlijk te houden. Voor mensen die al een PS4 bezitten ligt de keuze wat ingewikkelder en komt het eerder aan op hoe kritisch de betreffende gamer is. Performance-perfectionisten zullen zich altijd nog het beste tot de pc-markt kunnen wenden, maar feit blijft dat de PS4 Pro momenteel binnen de consolewereld het neusje van de zalm is. Voor veeleisende gamers die een goed inruildealtje kunnen regelen met hun oude PS4 en de extra pegels er voor over hebben is het zeker de overweging waard. Wat we helaas niet hebben kunnen testen is de combinatie met PlayStation VR, wat voor veel mensen ook nog een drijfveer kan zijn om voor de Pro te kiezen, al is het alleen maar uit een soort voorzorg ten aanzien van de extra rekenkracht.