Moet de EU bang zijn voor terugkeer Trump in het Witte Huis?

De terugkeer van Trump naar het Witte Huis na zijn beslissende overwinning in de Iowa caucus kan problemen opleveren voor de Europese Unie.

Een hernieuwde handelsoorlog en minder steun voor Oekraïne zijn slechts enkele van de problemen waar de EU mee te maken krijgt als voormalig president Donald Trump terugkeert naar het Witte Huis.

De Belgische premier Alexander De Croo - die het roulerend voorzitterschap van de Raad van de EU op zich heeft genomen - waarschuwde eerder deze week in een toespraak voor leden van het Europees Parlement dat het blok dit jaar een van zijn grootste bondgenoten zou kunnen mislopen als 'America First' weer de overhand zou krijgen. Maar hij zei dat Europa niet bang hoeft te zijn voor een scenario waarin de VS het alleen laat.

"2024 wordt een cruciaal jaar [...] waarin onze democratieën en onze vrijheden op de proef zullen worden gesteld. Niet alleen met de verkiezingen voor dit huis, maar evenzeer voor het Amerikaanse Congres, evenzeer met een verkiezing voor het Amerikaanse presidentschap."

"Als 2024 ons weer 'America First' brengt, staat Europa er meer dan ooit alleen voor. We moeten als Europeanen niet bang zijn voor dat vooruitzicht - we moeten het omarmen," zei De Croo.

Maar op welke kwesties moet de EU letten als Trump weer aan de macht zou komen?

Trump en internationale handel
Een terugkeer van Trump in het Witte Huis zou een nieuwe handelsoorlog tussen de EU en de VS kunnen betekenen, na vier jaar van relatieve rust tijdens de regering-Biden.

Een van de bepalende voorbeelden van het eerste mandaat van Trump - voor de EU - waren de opgelegde extra importtarieven op verschillende EU-producten, waaronder staal en aluminium.

Deze tarieven waren een reactie op een overheidsonderzoek waaruit bleek dat de invoer van metaal - met name uit China - een bedreiging vormde voor de nationale veiligheid. In een poging om Amerikaanse fabrikanten te beschermen, kondigde Trump in maart 2018 tarieven aan van 25 procent op de import van staal en 10 procent op de import van aluminium.

Hoewel de tarieven grotendeels waren ingegeven door de strijd tegen China, troffen ze met name NAVO-leden en andere bondgenoten. Eerdere Amerikaanse regeringen hadden antidumpingmaatregelen ingesteld op Chinese import, waardoor de import van staal en aluminium uit China al grotendeels was gestopt.

Om te beginnen gaf de regering Trump de EU en zes andere belangrijke handelspartners de kans om over handelsovereenkomsten te onderhandelen. Maar omdat ze het niet eens konden worden, kregen de EU, Canada en Mexico in juni 2018 tarieven opgelegd.

De onenigheid leidde ertoe dat de EU een formeel handelsgeschil tegen de nationale veiligheidstarieven van Trump indiende bij de Wereldhandelsorganisatie (WTO).

Problemen voor Oekraïne?
Handel is niet de enige kwestie waar de EU zich zorgen over maakt. De VS is de grootste donor van Oekraïne in de bijna twee jaar durende oorlog. Maar er is onenigheid geweest binnen de EU en binnen de VS over de fondsen voor Oekraïne.

EU-Commissievoorzitter Ursula von der Leyen vertelde Euronews deze week dat ondanks een veto van de Hongaarse Viktor Orbán voor een speciaal EU-fonds van 50 miljard euro voor Oekraïne, het blok, indien nodig, een manier zou vinden om het geld toch te verstrekken. Het pakket waartegen het veto is uitgesproken, dat bedoeld is om Kyiv tot 2027 financiële steun te geven en hetenorme overheidstekort aan te vullen, is nu in een impasse beland waardoor Brussel in feite geen geld kan geven aan het door oorlog verscheurde land.

In Washington is er ook onenigheid over hoe de financiering van Oekraïne precies moet worden aangepakt. Er zijn onderhandelingen gaande in het Congres, maar de gesprekken hebben tot nu toe niet tot een akkoord geleid.

In het Huis van Afgevaardigden en vervolgens in de Senaat hebben de Republikeinen geeist dat voordat ze akkoord gaan met hulp aan Kyiv eerst de immigratiewetgeving en de bescherming van de grens tussen de VS en Mexico moet worden aangescherpt. De kwestie zal zeker een centraal onderdeel worden van de verkiezingscampagne in 2024.

Maar met de diepe verdeeldheid in de Amerikaanse politiek en samenleving in het algemeen, kan een akkoord over immigratiekwesties moeilijk te bereiken zijn - ondanks de toenemende druk van de Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy.

Als Trump in november het Witte Huis wint, kan de VS een onbetrouwbare bondgenoot worden. "De grootste uitdaging in de omgang met Trump is dat hij zo onvoorspelbaar is," vertelde David McAllister, lid van het Europees Parlement voor de Europese Volkspartij, aan Euronews. "Hij heeft één ding gezegd over Oekraïne: dat hij Oekraïne zal steunen zoveel als nodig is - maar aan de andere kant trekt hij verdere Amerikaanse steun voor Oekraïne in twijfel. Je weet dus nooit precies wat hij nou wil."