60.000 euro boete geëist tegen reinigingsdienst vanwege dood door schuld

Het Openbaar Ministerie (OM) heeft vrijdag in de rechtbank in Breda een boete van 60.000 euro geëist tegen een reinigingsdienst uit Goirle. Zij heeft volgens het OM als werkgever niet voldoende maatregelen genomen om te voorkomen dat een werknemer om het leven kwam tijdens reinigingswerkzaamheden in een rioolbuis in Oisterwijk. “Eigenlijk kan gesteld worden dat de werkgever niemand in het bijzonder schade wilde toebrengen, maar dat ze door de manier waarop ze werknemers liet werken, had kunnen weten dat iemand schade kon oplopen. Door dit risico te laten bestaan hebben ze de eventuele gevolgen op de koop toegenomen.”

De werknemer kwam in de avond van 9 december 2014 om het leven bij werkzaamheden aan het riool. Uit onderzoek van de Inspectie SZW bleek dat in de middag een stuk riool van ongeveer 400 meter lengte was gereinigd. Om de reiniging mogelijk te maken, waren afsluiters geplaatst om het rioolwater tijdelijk tegen te houden. Achter die afsluiters had zich in de loop van de dag afvalwater verzameld met vermoedelijk ook rioolgas (waterstofsulfide). Rioolgas is een gasmengsel dat ontstaat door de vergisting van organisch afval in het water. Rioolgas kan dodelijk zijn. De werknemer was een ervaren kracht. Zijn collega die de wacht hield bij de rioolput, had deze werkzaamheden echter niet eerder uitgevoerd en was nog in opleiding. Ze hadden geen veiligheidsvoorzieningen bij zich zoals een gasmeter of een valbeveiliging. Er waren vooraf geen metingen verricht naar de aanwezigheid van rioolgas.

'Rioolgas kan dodelijk zijn'
Het slachtoffer daalde af via een ladder. Hij demonteerde de afsluiters, waardoor er afvalwater en vermoedelijk ook rioolgas in de ruimte kon komen waarin hij zich bevond. Normaal wordt eerst de afsluiter naar boven getakeld voordat de werknemer naar boven gaat. In dit geval gaf het slachtoffer aan bij zijn collega boven aan de put, dat hij eerder naar boven wilde klimmen. Tijdens het beklimmen van de ladder is hij vermoedelijk naar achteren gevallen. Hij verdween in het water. Zijn collega probeerde hem nog te helpen, maar het slachtoffer was niet aangelijnd, waardoor hij hem niet uit het water kon halen. Toen de brandweer arriveerde is het slachtoffer uit de rioolput gehaald. Hoewel nog getracht is hem te reanimeren heeft dit niet mogen baten. Het OM stelt zich op het standpunt dat het slachtoffer naar alle waarschijnlijkheid is overleden aan blootstelling en inademing van een te hoge concentratie rioolgas.

‘Niet voldoende maatregelen genomen’
Als werkgever heb je de verplichting om zorg te dragen voor een zo veilig mogelijke werkomgeving. Dat heeft de werkgever in dit geval vermoedelijk onvoldoende gedaan stelt het OM. Voor gevaarlijke werkzaamheden zoals het reinigen van rioolputten gelden richtlijnen en regelgeving om dit werk veilig uit te voeren. In strijd met de richtlijnen is het slachtoffer zonder beschermingsmiddelen zoals een veiligheidsharnas, een reddingslijn en adembescherming, afgedaald in de rioolput. Voorafgaand aan het betreden van de rioolput zijn geen metingen verricht naar de aanwezigheid van rioolgas. Het slachtoffer had ook geen meter bij zich die hem had kunnen waarschuwen tegen de aanwezigheid van rioolgas. Doordat het slachtoffer zonder gebruikmaking van de juiste beschermingsmiddelen in de rioolput was afgedaald, kon zijn collega hem na de val niet helpen.

Sterker nog, ook de collega is zonder gebruik van de voorgeschreven beschermingsmiddelen in de rioolput afgedaald in een poging zijn collega te redden. Hij had daar zelf bij om het leven kunnen komen. Beide mannen waren onvoldoende bekend met de richtlijnen en procedures. Wanneer de procedures zoals voorgeschreven in het boekje op 9 december 2014 waren gevolgd, was de kans op een ongeval niet alleen kleiner geweest, maar dan waren ook de mogelijkheden om doeltreffend op te treden na het onder water verdwijnen van het slachtoffer, aanzienlijk groter geweest. Wat het OM betreft is dit de werkgever aan te rekenen. Die moet zorgen dat de veiligheidscultuur voldoende is en werknemers werken volgens de geldende richtlijnen en procedures.

Ernst van de feiten
“Kijkend naar de gebeurtenissen had een dergelijk ongeval zich ook al eerder kunnen voordoen. Immers, er werd niet altijd gewerkt overeenkomstig de op papier uitgeschreven procedures en werkvoorschriften,” zei de officier van justitie op zitting. De werkgever heeft naar de mening van het OM onvoldoende beseft wat de risico’s waren van het betreden van de rioolput. En dat had wel gemoeten, aldus het OM: “De werknemer bevindt zich in een afhankelijk positie en heeft behalve het nemen van ontslag, niet zo heel veel opties om uit te kiezen. Als werknemer ben je betrekkelijk weerloos en overgeleverd aan je bazen. Een incident als dit welke zich in de onderhavige zaak heeft voorgedaan kan en mag niet worden beschouwd als een ongeval, als iets wat je overkomt en waar niemand iets aan kan doen. Incidenten als deze dienen te worden gekwalificeerd als veiligheidsmisdrijven.” Mede daarom vindt het OM een boete van 60.000 euro voor de werkgever van het slachtoffer passend.

De rechtbank doet over twee weken uitspraak.