Liever mijn eigen deskundige ....

Laat twee onafhankelijke deskundigen opdraven om een mening te geven over hetzelfde onderwerp, en je bent bijna gegarandeerd van twee totaal verschillende meningen. Stel twee groepen deskundigen samen en laat deze groepen datzelfde onderwerp benaderen, en je krijgt opnieuw twee verschillende rapporten op je bureau. Neem nu ook nog eens twee groepen, die lijnrecht tegenover elkaar staan en laat hen, onafhankelijk van elkaar, een aantal deskundigen bij elkaar verzamelen om ieder hun eigen visie te verdedigen, en het loopt helemaal uit de klauwen.

Het gevaar met deskundigen is altijd dat zij vooral zichzelf erg deskundig vinden. Niet zelden zijn de deskundigen ook nog eens deskundig op een heel specifiek vlak. Dat is bijna vragen om tunnelvisie.
Een deskundige op het gebied van inbraakpreventie, ziet iedere woning waar geen elektrisch hek omheen staat, als een inbraak in wording. Zo iemand kan niet in een huiskamer zitten, zonder te kijken of er wel veiligheidsglas en hypermodern hang- en sluitwerk is gemonteerd in de vensters. Dat moet hij ook wel, want als er nog amper angst voor inbraak is, is hij zijn baantje kwijt!
Dan heb je het natuurlijk ook wel over beroeps-deskundigen. Een melkboer vindt dat alleen melk gezond is voor elk. Een groenteboer zweert bij zijn mandarijnen. Een boswachter wil actief bosbeheer. Een stratenmaker pleit voor mooie straten. Je zou wel gek zijn als je je broodwinning ging bekritiseren. Die prijs je juist eerder de hemel in.

Andere beroepsdeskundigen stellen hun deskundigheid niet alleen ter beschikking vanuit financiële, maar ook vanuit ethische overwegingen. Een typisch voorbeeld zijn de evolutionisten tegenover de creationisten. Beiden beoefenen overwegend dezelfde wetenschappen en kunnen bij een gewijzigde mening dus gewoon voor het andere kamp hun werk voortzetten. Ze hoeven niet bang te zijn voor hun baantje. Dat houdt hen echter niet tegen om vrijwel dezelfde bewijzen te blijven gebruiken om hun eigen gelijk te blijven bevestigen. Met gemak wordt iets van drie miljoen jaar oud, een restant van een paar duizend jaar oud genoemd, en met hetzelfde gemak gebeurt dit natuurlijk ook andersom.
Hier komt meteen het verschijnsel om de hoek kijken, dat deze deskundigen alleen door specifieke groepen worden ingeschakeld. De EO laat het wel uit het creationistische hoofd om Midas Dekkers hun visie te laten verdedigen.

Een jaar geleden zat ik zelf middenin de discussie over de opvang van dakloze verslaafden in mijn woonplaats. Ik ben via mijn vrijwilligerswerk nauw betrokken bij de potentiële bewoners voor die opvang en sprak vanzelfsprekend namens hen. Maar er waren ook buurtbewoners bij betrokken. De verschillende hulpverlenende instanties spraken mee. Politie werd betrokken bij de plannen. En dan was er nog een gemeenteraad, die zelf alweer verdeeld was in de verschillende politieke partijen, die allemaal een ander idee en een ander doel hadden bij in discussie.
Sommigen waren zelf daadwerkelijke deskundigen. Andere partijen haalden er weer hun eigen deskundigen bij, die elkaar vervolgens weer tegen begonnen te spreken. Maar je werd op den duur dus wel gillend gek van al die deskundigheid. Ondanks al die deskundigheid, was er haast geen akkoord te bereiken, omdat niemand de ander geloofde.
Met als resultaat dat er qua opvang nog geen reet is veranderd. Zo'n 250 daklozen zwerven nog steeds door de stad.

Dan de deskundigen op het gebied van de nog veel grotere, landelijke maatschappelijke problemen. Iedere dag wordt er wel ergens een nieuwe deskundige voor een camera of microfoon getrokken, om zijn of haar visie op hedendaags Nederland te ventileren. Deskundigen op het vlak van de islam. Deskundigen op het vlak van Rome en deskundigen op het vlak van de Roma. Economische deskundigen. Medische deskundigen. Politieke deskundigen.
En meer en meer lijkt iedere deskundige voor eigen parochie te preken. Juist onder deskundigen lijkt de nuance verder weg dan ooit. Juist de deskundigen slepen er ieder mogelijk argument bij, om hun gelijk maar bevestigd te krijgen.

Zoals ik al schreef is het juist karakteristiek voor deskundigen dat zij enorm in hun eigen gelijk geloven en zich juist concentreren op hun gelijk op hun kleine stukje deskundigheid. Op zich logisch. Maar doordat diezelfde deskundigen nu alleen nog maar lijken te worden ingehuurd door organisaties en individuen, die zelf al een ernstige tunnelvisie hanteren, wordt het wel heel erg eng. Als politieke partijen deskundigen inhuren of in hun kringen op gaan nemen, enkel en alleen om de discussie aan te gaan met tegenstanders, krijg je discussies die lijken op de discussies tussen de  evolutionisten en creationisten, waarbij je ook bij voorbaat al weet dat men er nooit uit gaat komen. Dan krijg je dat steeds opnieuw en steeds vaker, de meest extreme uitersten als argument naar voren worden geschoven. En dan zie je dat uiteindelijk toch alleen de grootste bek de discussie gaat winnen en dat uiteindelijk de grootste bek ook beleid kan gaan maken, op basis van die eigen verkrachte feiten.

Het slachtoffer? De waarheid. Iedere deskundige heeft bij voorbaat een behoorlijk zwart-witte kijk op de waarheid. Een deskundige met heel specifieke en persoonlijke drijfveren, kent nog eens een stuk minder nuance op het vlak van zijn stukje deskundigheid. Een deskundige die vervolgens wordt opgestookt door iemand die vanuit puur eigenbelang het gelijk aan zijn kant wil krijgen, verliest ieder verband met de werkelijkheid.

Het leven is niet zwart-wit. Een samenleving hoort niet zwart-wit te zijn. Wat geldt voor een dorp in de Betuwe geldt niet altijd voor een achterstandswijk in Rotterdam. Mijn beleving is zelden toepasbaar op jouw beleving. Er is nooit een unieke oplossing voor een complex probleem. Daar heb ik geen deskundige voor nodig.

Nou ja. Ik hanteer graag mezelf als deskundige over mezelf. En zelfs dan moet ik mijn mening weleens bijstellen.