Interview met Elisa Albert

Eerder reviewde Fok! al Het boek Dahlia en bij het verschijnen van Alberts tweede boek, dat ze overigens al voor het boek Dahlia schreef) kregen we de kans om deze veelbelovende jonge schrijfster te interviewen. 

 

In Nederland zijn je boeken in de verkeerde volgorde uitgekomen, dus eerst 'Het boek Dahlia' en daarna pas 'Waarom deze avond anders is' en dat is ook de volgorde dat ik ze gelezen heb. Ik vond het verschil heel groot, na Dahlia verwachtte ik een veel zwaarder boek, 'Waarom deze avond anders is' verraste me met zijn humor en lichtheid.

Toen ik Waarom deze avond anders is schreef, studeerde ik nog en was ik me echt aan het vormen. Ik was nog zoekende naar de juiste toon en manier van schrijven. In zekere zin was de verhalenbundel een opmaat voor het schrijven van Dahlia, zo kijk ik daar nu op terug.

Was het moeilijk om de gebeurtenissen in 'Waarom deze avond anders is' - die niet altijd even vrolijk zijn - zo licht te beschrijven? Over dezelfde gebeurtenissen had je ook een heel donker boek kunnen schrijven. Ben je zelf ook zo optimistisch?

Wat een leuk inzicht, dat klopt wel ja. Het benaderen van dingen in het leven met een beetje sarcasme is zowel een manier om te leven als een manier om te schrijven voor mij. Dat is ook de manier waarop dingen zijn in het leven, niets is echt helemaal slecht of alleen maar fantastisch. Ik vind mezelf dan ook geen optimist, soms wel, soms niet. Zoals alles in het leven eigenlijk.

De verhalen in Waarom deze avond anders is gaan over een aantal verschillende mensen. Lijken die personages allemaal op je of zijn sommige dichterbij dan anderen?

Ze zijn allemaal mij en ze zijn allemaal niet mij. De verhalen zijn fictief, maar ik herken mezelf wel in de reacties van de personages op de gebeurtenissen, in hun emoties. De setting van de verhalen past ook bij mij, in een Joodse gemeenschap tijdens de feestdagen, dat zijn situaties die voor mij heel herkenbaar zijn. Je zou kunnen zeggen dat de personages Elisa Albert zijn in een andere dimensie.

Joods-zijn is iets dat in je verhalen heel sterk naar voren komt, is dat iets dat je van jongs af aan heeft beziggehouden, of is die interesse pas later ontstaan?

Het is eigenlijk andersom, naarmate ik ouder werd, is het Jodendom juist verder van me af komen te staan en ik beschouw mezelf nu helemaal religieloos. Het was een soort geleidelijk proces waarin ik me realiseerde dat joods zijn niet meer zo belangrijk voor me is. Binnenkort is het passover (het feest dat in het boek voorkomt) en ik heb niet meer het gevoel dat ik dat nu zelf wil vieren. Als ik thuis in de VS was, zou ik wel mijn ouders bezoeken, maar zelf besteed ik er geen aandacht meer aan. Het heeft niet echt meer een betekenis. Mijn zoontje zal ik dan ook niet Joods opvoeden, ik geef hem de kans om zijn eigen pad te vinden.

Vind je het dan niet vervelend dat je bestempeld wordt als Joodse schrijfster, terwijl je jezelf niet meer zo ziet?

Ik vind het sowieso vervelend dat schrijvers in hokjes geplaatst worden. Wat maakt het nu uit of iemand een jonge, oude, zwarte of Joodse schrijver is? Een goed boek spreekt voor zichzelf. In Europa is de situatie sowieso anders dan in de Verenigde Staten, hier is Joods zijn meer beladen vanwege de Tweede Wereldoorlog, denk ik. Ik vind het wel heel gek dat ik soms in een adem genoemd wordt met bijvoorbeeld Philip Roth, want in zijn tijd was Joods zijn nog moeilijk, Joden mochten niet naar de bibliotheek of lid worden van een verniging. In mijn leven was Joods zijn echt een voorrecht en ondervond ik er geen problemen van.

Je woont en werkt nu zes maanden in Nederland, was het een bewuste keus voor het land?

Nee, ik heb niet bewust voor Nederland gekozen, hoewel het me wel goed bevalt. Ik kreeg een uitnodiging van het NIAS en ik hou van reizen en andere culturen leren kennen, dus die keus was snel gemaakt. Het aanbod was een geschenk uit de hemel.

Hoe is je indruk van Nederland tot nu toe? Welke dingen zijn je echt opgevallen?

Wat vooral apart is, is dat je hier bijna nergens zwervers ziet. In New York lopen veel boze mensen rond, zonder baan of huis, en dat kan soms erg confronterend zijn. Het lijkt erop dat iedereen in Nederland wat kan bereiken, terwijl dat in de US toch vooral weggelegd is voor meer bevoorrechte mensen. Ook is de schaal waarop mensen leven in Nederland prettiger, omdat het allemaal wat kleiner is voel je je meer mens in plaats van mier.

Je bent hier in Nederland aan je nieuwe boek aan het werken, kun je ons daar al iets over vertellen?

Allereerst verschijnt er binnenkort een antologie waarvan ik de editor ben. Die bestaat uit 23 essays over broers en zussen. Verschillende schrijvers beschrijven hun ervaringen met broers en zussen, hierbij komen allerlei varianten voor: jongere broers, stiefzussen, adoptiezussen en zelfs een essay van een enigskind. Ik heb zelf een broer gehad die op 29-jarige leetfijd gestorven is aan kanker, dus het is een onderwerp dat me aangaat.

Daarnaast werk ik aan mijn nieuwe boek, dat over vriendschappen tussen vrouwen zal gaan. De hoofdpersoon heeft een moeizame vriendschap met een andere vrouw en in dit boek probeer ik te analyseren hoe zo'n vriendschap in zijn werk gaat. Waarom vinden vriendinnen het bijvoorbeeld zo moeilijk om blij voor je te zijn als je succes hebt.

Naast je werk als schrijver werk je ook op een universiteit. Hoe is die combinatie, hoe leer je studeren schrijven?

Je kunt mensen niet echt leren schrijven, dat moet je toch in je hebben. Maar ik leer ze vooral goede lezers te zijn. Dus lees ik veel met ze en analyseren we samen verhalen. Ik laat ze kennis maken met 'the greatest hits' van de literatuur en hoop dat ze de goede dingen eruit halen en zo leren wat een goed verhaal nu eigenlijk is.

Herken je meteen de talenten?

Soms zie je meteen dat iemand kan schrijven, maar schrijversschap is geen sprint maar een marathon. Sommige mensen worden langzaam beter maar houden dat talent dan wel langer vast.

Hoe ga je om met kritieken? Lees je ze en hebben ze invloed op je als  schrijver?

Eigenlijk zou ik ze niet moeten lezen, maar ik doe het toch. Het maakt ook eigenlijk niet uit of de recensies goed of slecht zijn, ze bëinvloeden je werk altijd negatief. Je realiseert je erdoor dat er mensen zijn die je boeken lezen en dat maakt dat je soms anders gaat schrijven om mensen te plezieren. Maar dat zou je nooit moeten doen.

Daarnaast maakt een goede review je te zelfverzekerd en een slechte je juist depressief. Beide uitersten zijn niet goed, als je wilt schrijven heb je een zekere rust nodig om creatief te kunnen zijn. Het is wel iets waar je aan went. Bij 'Waarom deze avond anders is' was ik nog aangedaan door iedere review, bij Dahlia was dat al minder.

Toen las ik veel reviews die Dahlia een vreselijk karakter vonden, maar dat is helemaal niet waar het mij om gaat. Het gaat erom welke ontwikkeling de karakters doormaken en welke gevoelend dat bij de lezer aanwakkert. Trouwens, sommige van de beste boeken hebben erg irritante karakters als hoofdfiguren. 

Wil jij Elisa Albert in het echt ontmoeten?

Donderdag 22 april wordt Elize Albert om 20 uur geïnterviewd in Boekhandel Van Rossum in de Beethovenstraat in Amsterdam. Entree is gratis, wel aanmelden bij boekhandel Van Rossum: van.rossum@xs4all.nl