Boek: Ingmar Heytze - Nietzsche schrijft een laatste vers

Het woord filosoof, of het werkwoord filosoferen heeft altijd een hoge klank. Het wordt zonder blikken of blozen in verband gebracht met iets bovenaards en hoogstaands. Filosofen zijn geen mensen, ze hebben geen dagelijkse, menselijke besognes en worden nooit verliefd. Ze hoeven nooit naar de wc, zijn nooit ziek en hoeven zich bovenal nooit zorgen te maken over de drie eerste basisbehoeften van het leven; voeding, kleding en beschutting.

Of toch wel. Democritus stak zich op oudere leeftijd de ogen uit omdat hij in zijn denkwerk niet meer afgeleid wilde worden door de aanblik van bevallige vrouwen, Erasmus was zijn leven lang op de vlucht voor de pest en Montaigne verloor zijn beste vriend aan de dood. Zelfs de grootste denkers waren mensen van vlees en bloed. Als dat niet zo was, had geen enkele filosoof iets kunnen bedenken wat enig nut voor ons heeft. Om dit gegeven duidelijk te maken produceerde Ingmar Heytze een 37-tal gedichten waarin hij telkens de blik op de wereld door de ogen van de desbetreffende persoon probeert te bekijken. Aristoteles’ fax naar zijn werknemer bevat veel hiaten, net zoals zijn werk dat niet meer volledig beschikbaar is voor de overlevering, en grootdenker Plato, bekendstaand om zijn grotmetafoor, telefoneert vanuit een spelonk.

“Mogelijk zal mijn werkwijze sommige lezers tegen de borst stuiten als flauw of respectloos”, zegt Heytze in het nawoord. De gedichten zijn inderdaad soms iets te ongezouten, maar stoten waarschijnlijk alleen de navolging tegen de borst. “Naar mijn mening kan aandacht zonder eerbied nog wel eens productief zijn; eerbied zonder aandacht is nooit meer dan een vergulde belediging. Als deze gedichten nog iets anders willen dan er domweg zijn, is het dit: op oneerbiedige wijze aandacht vragen voor deze grote denkers en hun grote gedachten.”

De gedichten zullen op velen raadselachtig overkomen; de nodige kennis van de filosofen in kwestie is vereist. Ingmar schenkt hiervoor aan elk van de besproken personen achter in de bundel wat aandacht om zijn (er wordt geen enkele vrouwelijke filosoof behandeld) werk en achtergrondinformatie op te lichten. Zonder deze extra kennis is de grap soms ver te zoeken.

De gepresenteerde poëzie zit dichterlijk en rederijk sterk in elkaar. De enige opmerking die mag worden gemaakt is het ontbreken van een aantal filosofen. Velen zullen Freud als een groot wijsgeer zien, anderen missen misschien een persoon als Feuerbach. Heytze vertelt hierover in zijn nawoord: “Een en ander werd samengebald tot een gedicht waarin ik de wereld probeerde te bekijken door de ogen van de filosoof in kwestie. Sommige filosofen stribbelden op dit vlak enorm tegen. Dat is meteen mijn excuus voor het ontbreken van een of meer van uw favoriete denkers in deze bundel.”

Nietzsche schrijft een laatste vers - cover
Ingenaaid, 60 pagina's
Verschenen: september 2004
Gewicht: 87 gram
Formaat: 201 x 126 x 9 mm
Podium b.v. Uitgeverij
Prijs Euro 13.50