Scheepvaartmuseum vervangt VOC-vlaggen, legt meer nadruk op koloniaal verleden

Jippie

Het Scheepvaartmuseum in Amsterdam gebruikt nieuwe manieren om om te gaan met het Nederlandse koloniale verleden. Er ligt nu meer focus op het slavernijverleden en de donkere kanten van de VOC. Zo zijn er aanpassingen gedaan aan het replica VOC-schip dat daar al sinds de jaren '90 ligt. De vlaggen van de VOC zijn onlangs vervangen in samenwerking met een kunstenaarscollectief. Zo meldt AT5.

Stefanie van Gemert is hoofd Educatie en Inclusie van het Scheepvaartmuseum en geeft aan dat het museum het belangrijk vindt dat er vanuit meerdere perspectieven naar de historie wordt gekeken. "Voor passanten die het schip vanaf de Prins Hendrikkade aan de overkant zien liggen, is het moeilijk om zo'n VOC-vlag in de openbare ruimte goed te duiden, dus daarom zijn ze vervangen door inclusievere vlaggen", legt Van Gemert uit. "Dus het helpt voor ons om het verhaal hier toe te lichten."

Weerstand
In januari organiseerde Het Scheepvaartmuseum een bijeenkomst waarbij de vraag 'hoe moeten musea omgaan met de koloniale geschiedenis?' centraal stond. Bij meer instellingen in de stad wordt meer aandacht op dit thema gevestigd. Volgens kunstcriticus Joke de Wolf kan dat ook op weerstand rekenen. "Van de mensen die denken dat het altijd al zo was en dat het altijd zo zou moeten blijven", geeft ze aan. "De vaderlandse geschiedenis, van de helden en de mooie triomfen is wat je het liefst zou willen vertellen. Maar er zijn ook andere kanten die door geschiedschrijvers in de loop ter tijd zijn ontkend omdat het niet leuk was om te vertellen. Daar schaamde je je voor. Het is denk ik alleen maar goed om beide kanten te tonen."

'Extra bordje'
Daarnaast geeft ze aan dat er door veranderingen ook angst ontstaat dat werken verdwijnen. Dat bestrijdt ze. "Mensen zijn heel bang en zeggen de hele tijd: er wordt van alles gecanceld", geeft De Wolf aan. "Uiteindelijk wordt er heel weinig gecanceld, want musea zijn juist plekken waar heel veel getoond kan worden. Soms komt er een extra bordje bij en worden bepaalde omschrijvingen veranderd. Dat betekent niet dat die kunstwerken niet meer te zien zijn."

Het Amsterdam Museum is een voorloper als het op deze kwestie aankomt. Zij werken al sinds 2017 aan een inclusievere vertelling van, onder andere, de koloniale historie. Ook deed het museum afstand van de term 'Gouden Eeuw', omdat de term iets positiefs suggereert terwijl de rijkdom als gevolg van (slaven)handel ook een duistere kant kent.

'Van en voor Amsterdammers'
Met het streven een inclusiever aanbod te kunnen tonen organiseert het museum nu voor de vierde keer een tentoonstelling in de Collecting the City reeks. Op 23 februari opent een nieuwe expositie waarin onder andere aandacht is voor de geschiedenis van de Zeedijk. "In Collecting the City willen we met verschillende netwerken en gemeenschappen uit de stad hun verhalen vertellen", aldus Gonca Yalçiner, manager Educatie en Participatie van het Amsterdam Museum. "Zij staan aan het roer, zij kiezen hun verhalen en wij ondersteunen hen hoe zij die verhalen hier in het Amsterdam Museum willen laten zien. En zo verbreden we ook onze collectie. Het Amsterdam Museum is van de Amsterdammers en iedereen moet zich hierin vertegenwoordigd zien."

Gespreksstarter
Bij Het Scheepvaartmuseum levert het in het oog springende VOC-schip al jaren discussie op. Dat juicht Stefanie van Gemert ook toe. Over geluiden dat het museum het schip zou moeten weghalen wil ze dan ook niks weten. "Op dit moment zien we gewoon dat dit schip heel veel losmaakt", vertelt ze. "En dat maakt het een prachtige gespreksstarter om met leerlingen, volwassenen en families die dit schip bezoeken in gesprek te gaan over die brede maritieme geschiedenis."