Nieuwe aanwijzingen in Nord Stream-onderzoek: meerdere Oekraïners in beeld

Een jaar na de aanslag op de Nord Stream-pijpleidingen in de Oostzee is het nog steeds onbekend wie er verantwoordelijk is voor de sabotage. Er zijn echter steeds meer aanwijzingen dat een team uit Oekraïne achter de aanslag zit. Een gezamenlijk onderzoek van verschillende Europese media, waaronder de Nos en Nieuwsuur heeft twee betrokken personen weten te identificeren. Volgens bronnen dicht bij het Duitse onderzoek groeit het geloof dat de daders afkomstig zijn uit Oekraïne.

Het gezamenlijke onderzoek werpt ook nieuw licht op de route die het zeilschip heeft gevolgd waarvan wordt vermoed dat de aanslag is uitgevoerd. Bovendien hebben de media gesproken met nieuwe ooggetuigen die de bemanning van dit schip hebben gezien.

Wat is er gebeurd?
De twee pijpleidingen Nord Stream 1 en 2 bestaan elk uit twee parallelle strengen en lopen op de zeebodem van de Oostzee van Rusland naar Duitsland. Op 26 september 2022 waren er gedurende meerdere uren verschillende explosies op de pijpleidingen.

Beide strengen van Nord Stream 1 en een van de twee strengen van de Nord Stream 2-pijpleiding, die nog niet in bedrijf is, werden vernietigd. Er bestaat geen twijfel dat deze explosies opzettelijk waren en bedoeld om de pijpleidingen te vernietigen.

Volgens gezamenlijk onderzoek door diverse Europese media, gaan de onderzoekers van de Duitse federale recherche ervan uit dat de aanval werd uitgevoerd met de hulp van een 15 meter lange zeilboot, de 'Andromeda'.

Deze boot werd dan ook regelmatig gehuurd van een Duitse chartermaatschappij voor pleziervaartuigen en vertrok vanuit Rostock. Op basis van de verklaringen van ooggetuigen vermoeden onderzoekers een bemanning van zes personen. Er zou ook een vrouw onder hen moeten zijn. Onderzoekers proberen momenteel duidelijk te maken wie deze mensen waren.

Blijkbaar zijn vervalste paspoorten of valse identiteiten gebruikt. Het onderzoek gaat specifieker over wie er achter het Poolse bedrijf zit dat de huur heeft betaald. Hier leiden de sporen naar Oekraïense burgers die betrokkenheid bij de aanslagen ontkennen.

Kan zo'n aanval echt met een zeilboot worden uitgevoerd?
Onderzoekers denken dat dat de 'Andromeda' voor de aanslag is gebruikt. In dit kader werden ook deskundigen van federale instellingen ingeschakeld. Aan boord zijn onder meer sporen van explosieven aangetroffen die overeenkomen met die op de explosielocaties op de zeebodem.

De onderzoekers hebben de route van de 'Andromeda' grotendeels gereconstrueerd met behulp van ooggetuigen, maar ook van technische gegevens. De route loopt van Rostock via onder meer Wiek auf Rügen en Kolberg (Polen) naar de explosielocaties.

Heb je voor de misdaad niet veel meer explosieven nodig dan de Andremeda kon vervoeren?
Sommige publicaties over de aanslagen maken melding van grote hoeveelheden explosieven, enkele honderden kilo's per explosielocatie. Een dergelijke hoeveelheid kon eigenlijk niet vervoerd worden met de 'Andromeda' en dan nog eens zes mensen aan boord.

Deze cijfers hebben echter betrekking op de gemeten trillingen op de zeebodem. Het Duitse Instituut voor Geowetenschappen en Natuurlijke Hulpbronnen heeft samen met het Zweedse Nationale Seismologische Netwerk en andere internationale partners gemodelleerd dat het belangrijkste signaal van de explosie werd veroorzaakt door het ontsnappende gas, omdat de pijpleidingen onder druk stonden. De experts hebben berekend dat veel minder explosieven voldoende hadden kunnen zijn, omdat de pijpleidingen onder water waarschijnlijk barsten door de sterke interne druk.

Betekenen ‘sporen naar Oekraïne’ dat de Oekraïense regering verantwoordelijk is?
Nee, dat is een denkbare mogelijkheid, maar daar is nog geen bewijs voor. Er zijn ook andere varianten denkbaar. Bijvoorbeeld een groep daders die opereert vanuit Oekraïne maar geen staatsmandaat of staatssteun heeft. Ook een ‘false flag’-operatie is denkbaar, met als doel Oekraïne onder verdenking te brengen.