Deze mening is strafbaar
Waarom is het plaatsen van deze column een misdrijf? Natuurlijk heeft het te maken met de nieuwe maatregelen tegen de dreiging van terrorisme. Het kabinet heeft een hele reeks wetsvoorstellen ingediend om ons beter te beveiligen tegen aanvallen zoals in New York, Madrid en Amsterdam. Uit het brein van de ministers Donner, Balkenende en Remkes is onder andere het plan ontsprongen om ‘apologie’ voortaan als apart misdrijf te rekenen. En dat is juist de maatregel die mij aan de andere kant van de wet plaatst.
Apologie is een nogal vage term, waarmee het goedpraten, verheerlijken of verdedigen van terroristisch geweld wordt bedoeld. Een meerderheid van de Kamer was het ermee eens dat dit tegenwoordig niet meer kan. Zodra de nieuwe maatregel in werking gaat, mag niemand dus nog zeggen dat ‘Theo van Gogh erom vroeg met zijn geitenneukers’, of dat het ‘niet meer dan rechtvaardig is dat de VS op 11 september zelf eens een keer slachtoffer waren’. Allemaal uitspraken die stellen dat de terroristen ergens wel een punt hebben, dus allemaal verboden. Onze ministers zijn zo zeker van hun gelijk dat iedereen die er anders over denkt gestraft moet worden. Dat het Westen het goede symboliseert staat evenmin open voor twijfel. Begrip voor haar vijanden is immers verboden.
Ooit mocht je in Nederland vrijuit zeggen wat je vindt. Dat recht is niet alleen belangrijk voor mensen met een afwijkende mening, maar voor ons allemaal. De filosofie achter vrijheid van meningsuiting is dat de waarheid alleen is te achterhalen door eindeloos alle mogelijke visies tegen elkaar af te wegen. Want als mens heb je nooit de garantie dat jouw opvatting de absolute en verheven realiteit is. Fundamentalisten die zo zeker zijn van hun zaak dat ze er zelfs een moord voor plegen, hebben er dus niets van begrepen. Ergens moet je altijd in je achterhoofd houden dat jouw overtuiging slechts één van de vele mogelijkheden is.
Als ik gelovig zou zijn, waren Donner en ik het ongetwijfeld met elkaar eens dat alleen ‘God’ de absolute realiteit kent. Dat hij de mening van hen die zich in terroristen verplaatsen nu strafbaar stelt, maakt hem dus in feite net zo goed een fundamentalist. Niet van de Islam, maar van zijn eigen gelijk. Het is de klassieke tragedie: je wordt zoals datgene wat je probeert te bestrijden.
Deze afbraak van onze vrijheden wordt traditioneel met dezelfde dooddoener beantwoord. “Wij moeten dit land beschermen tegen terroristische aanvallen. Daar kunnen we onze ogen niet voor sluiten,” dreunt Balkenende plichtmatig op (De Volkskrant, 12 februari 2005). Zelfs voor het verbod op bepaalde meningen zou ik begrip hebben als het inderdaad helpt tegen de dreiging van terroristische aanslagen. Voor het vergroten van onze veiligheid heeft het apologieverbod echter geen enkele zin. Niet één extra terrorist zal ermee achter de tralies verdwijnen. Begaan de aanslagplegers niet al genoeg andere -en veel ergere- strafbare feiten waarvoor je ze kunt veroordelen?
Wie wel voor apologie vervolgd worden, zijn de impulsieve flapuits met stoere verhalen; de vreedzame burgers met een grote mond. Maar vooral de professionele opinieleiders die openlijk twijfelen aan de idealistische bedoelingen achter het Amerikaanse buitenlandse beleid. Want wie durft nu nog vraagtekens te zetten bij de rol van de Westerse grootmacht in de wereld? Welke intellectueel durft straks onbevooroordeeld te zoeken naar de oorzaken van terreur en haat tegen ons?
Het probleem is namelijk dat er –vanuit Arabisch standpunt- wel degelijk een rechtvaardiging is om terug te vechten tegen de Westerse macht. Laat ik voorop stellen dat ik altijd en absoluut tegen het doden van andere mensen ben; een overtuigd pacifist. Er gebeuren echter dingen die de have-nots in de Arabische woestijnen het gevoel geven dat het Westen bestreden moet worden. Arabische winst en rijkdom die volledig ten goede komen aan een pro-Amerikaans eliteclubje. Het in het zadel helpen en steunen van gewelddadige dictators (zoals Saddam), om deze daarna met militaire acties weer te vervangen voor een nieuwe. Wie zegt dat deze vormen van staatsterreur rechtvaardig zijn, moet dus stellen dat de reacties daarop ook rechtvaardig zijn. Geweld is altijd verkeerd, maar hun geweld is niet erger dan het onze.
Als we werkelijk willen dat het terrorisme ooit stopt, zijn dát de kwesties die we onder ogen moeten zien en moeten verbeteren. Het illegaal verklaren van deze visie maakt de kans klein dat dat ooit gebeurt. De zelfreflectie van ons westerlingen is zojuist eigenhandig doodgeslagen. Het andere geluid, de feiten die wij liever niet kennen, wordt definitief uit de Nederlandse gedachtestroom verwijderd.
Misschien is dit standpunt de juiste. Misschien is het gevaarlijke onzin. Misschien zit er slechts een kleine kern van waarheid in. We zullen nooit weten of deze apologieën terecht zijn als ze niet beproefd mogen worden in een openbare discussie. Ik zou er het liefst eindeloos over discussiëren. Laten we elkaars tegengestelde meningen gebruiken om onze visies te nuanceren en zo dichter bij die verheven waarheid te komen.
Mijn lot is helaas anders. Ooit was ik een vreedzame burger, het kabinet Balkenende II maakt van mij een terrorist. Er rest mij niets anders dan dit betoog te beëindigen, mijn huis te barricaderen en te wachten tot de thought police mij komt halen. “We leven nu eenmaal in andere tijden,” zou Donner zeggen. En dat doen we ook. Mede dankzij hem.
