Sleep de criminelen in het daglicht!
De zaak Frans laat weer zien dat het in de praktijk toch lastig is om die regel consequent vol te houden. Wat doe je namelijk als een verdachte zelf de publiciteit zoekt, zoals Van Anraat? Onze media raken in bijzondere gevallen al snel in de war. De Telegraaf van 7 mei 2002 noemde de moordenaar van de democratie gewoon Volkert van der Graaff, compleet met foto erbij. Als het slachtoffer een politicus is, mogen we de naam van de dader blijkbaar wel weten. Maar of kranten en tv de naam nu wel of niet noemen; in de praktijk maakt het geen enkel verschil meer. Iedereen kan op internet –het Wilde Westen van de mediawereld- de dader van een geruchtmakende zaak binnen een minuutje met volledige naam terugvinden.
Vreemd eigenlijk dat de media nog steeds de verantwoordelijkheid voor de reputatie van een crimineel op zich nemen. Waarom zouden de mediaconsumenten niet mogen weten wie de gevaarlijke lieden in de samenleving zijn? Natuurlijk is privacy een grondrecht, maar doen de media er wel goed aan om de privacy van de crimineel boven de veiligheid van het publiek te stellen? Ik vind dat de burger mag weten dat Frans van Anraat niet de meest principiële zakenman is. Ook als Frans niet zelf de publiciteit opzoekt. Journalistiek Nederland is echter van mening dat ook ex-criminelen een kans verdienen om terug te keren in de maatschappij. Dat gaat moeilijk als je publiekelijk tot dief bestempeld bent. Maar als je bedenkt dat de meeste misdrijven worden begaan door veelplegers die sowieso wel in herhaling vallen, is dat een behoorlijk zwak argument.
Eén van de principes waarop ons rechtssysteem is gebaseerd, is dat de berechting van misdadigers in het openbaar gebeurt. Iedereen mag bij een willekeurige rechtszaak naar binnen lopen en daar horen hoe de rechter de volledige naam van de verdachte bekendmaakt. Ons strafrecht gaat er juist van uit dat de openbaarmaking van iemands overtredingen een afschrikwekkend effect heeft. De maatschappij moet duidelijk stellen dat het Mohammeds eigen schuld is als heel Nederland weet dat hij Van Gogh vermoord heeft. Hij heeft zijn privacy verspeeld, en dat is de logische consequentie van de fout die een crimineel maakt.
Dat journalisten de naam van de terechtgestelde censureren, is niet minder dan een blokkade voor de openbare functie van de rechtspraak. Zij zitten daar immers als onze ogen en oren, om correct en volledig door te geven wat de rechter bekendmaakt. Geef de burgers daarom de namen waar ze recht op hebben. De tijd dat we criminelen als zielige slachtoffers van het systeem zien die vooral steun en liefde nodig hebben, is tenslotte voorbij. Maak de rotte appels van onze samenleving duidelijk dat de verantwoordelijkheid voor je reputatie niet ligt bij de pers, maar bij je eigen gedrag.
