D66 wil 10 steden bouwen en excuses van de VVD om prutskabinet

Op het D66-partijcongres in Breda heeft partijleider Rob Jetten harde kritiek geuit op het huidige kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB. Volgens Jetten kenmerkt de regering zich vooral door ‘chaos, geruzie en nul resultaat’. Met scherpe woorden hekelt hij vooral coalitiepartij VVD voor hun volgens hem ‘faliekant mislukte experiment’ om samen met de PVV te regeren. Tegelijkertijd presenteert Jetten ambitieuze plannen om Nederland uit het politieke en maatschappelijke moeras te trekken, zoals het bouwen van tien nieuwe steden en het radicaal hervormen van de overheid.

Tijdens het congres, dat duidelijk in het teken staat van internationale spanningen en binnenlandse stagnatie, benadrukt Jetten dat Nederland zich in deze crisistijd geen politieke chaos kan veroorloven. Volgens hem beschadigt het huidige kabinet niet alleen de economie, maar brengt het ook de internationale positie van Nederland in gevaar. Hij verwijt premier Schoof en VVD-leider Yeşilgöz dat zij het mogelijk hebben gemaakt dat Geert Wilders, leider van de PVV, invloed heeft op cruciale beslissingen over veiligheid en internationale betrekkingen.

De D66-voorman wijst op recente politieke controverses en conflicten binnen het kabinet, zoals de discussie rond minister van Asiel en Migratie Faber. Haar ‘onbeschofte en onprofessionele optreden’ is volgens hem exemplarisch voor een kabinet dat vooral bezig is met interne conflicten en niet met het oplossen van problemen waar burgers dagelijks mee kampen, zoals de wooncrisis en de hoge inflatie.

Met name de stagnatie op de woningmarkt moet volgens Jetten doorbroken worden. Hij pleit daarom voor de bouw van tien volledig nieuwe steden, een voorstel dat grote maatschappelijke impact zal hebben. Daarbij wil hij een eind maken aan het taboe op bouwen in groene gebieden. "Het kan niet zo zijn dat mensen elkaar tonnen moeten overbieden om een huis te kunnen kopen, terwijl daar vlak buiten weilanden braak liggen," aldus Jetten. De nieuwe steden moeten volgens hem groene, leefbare plekken worden waar gezinnen veilig kunnen wonen en kinderen vrij kunnen spelen.

Hoewel nog niet duidelijk is waar precies deze steden zouden komen, benadrukt Jetten dat het zeker niet allemaal om grote steden ter grootte van Almere zal gaan. Wel geeft hij aan dat bouwen in alleen de Randstad niet voldoende is; ook buiten de Randstad moeten nieuwe woonplaatsen ontstaan. Hiermee wil hij concreet tegemoetkomen aan de enorme woningnood die volgens hem het leven van velen nu ‘op pauze’ zet.

Naast het woningbouwplan presenteert Jetten meer ingrijpende voorstellen, waaronder het compleet hervormen van de overheid. Hij stelt voor om het Britse voorbeeld te volgen en voor elke nieuwe regel twee bestaande regels af te schaffen. "De overheid zit muur- en muurvast," aldus Jetten. Hij wil hiermee niet alleen de bureaucratie verminderen, maar ook daadwerkelijk ruimte creëren voor innovaties op het gebied van duurzaamheid, energie en huisvesting. Volgens hem wordt echte vooruitgang nu te vaak tegengehouden door verouderde regels die ooit zinvol waren, maar inmiddels contraproductief werken.

Bovendien wil hij rigoureus ingrijpen bij overheidsorganisaties die te traag hervormen, zoals de Belastingdienst. Indien nodig wil hij deze volledig afbreken en opnieuw opbouwen om snellere en eerlijkere belastinghervormingen mogelijk te maken. "Als organisaties als de Belastingdienst tien jaar nodig hebben voor eerlijker belastingen, dan bouwen we wel een nieuwe dienst die het sneller kan," zei hij resoluut.

Ook op economisch vlak kiest D66 nadrukkelijk voor een koerswijziging. Jetten roept op om afstand te nemen van industrieën die draaien op fossiele subsidies en arbeidsuitbuiting. Hij wil juist investeren in sectoren zoals duurzame energie, innovatieve technologie en voedselproductie die zowel economisch als ecologisch toekomstbestendig zijn. Om dergelijke investeringen mogelijk te maken, schrikt hij er niet voor terug om de staatsschuld tijdelijk te laten oplopen. "Investeringen in duurzaamheid en infrastructuur gaan generaties mee," aldus Jetten, "dus daar mag best voor geleend worden."

Naast nationale thema’s ging er tijdens het congres veel aandacht naar internationale kwesties. D66 wil zich duidelijk profileren als een partij die staat voor internationale samenwerking en Europese integratie. Jetten bekritiseerde hard de Amerikaanse president Trump vanwege zijn handelsoorlogen en onvoorspelbare beleid. Ook uitte hij zijn verontwaardiging over de Russische agressie tegen Oekraïne en de oorlogsmisdaden van Israël in Gaza. "Het enige antwoord op Trump, Poetin en Netanyahu is elke dag strijden voor een verenigd Europa," stelde Jetten, die pleitte voor een Europees leger en sterkere Europese samenwerking.

Deze stevige internationale profilering komt niet uit het niets: D66 voelt duidelijk concurrentie van de fusiepartij GroenLinks-PvdA, die ook claimt sterk internationaal georiënteerd te zijn. Jetten zet daarom extra kracht bij zijn pleidooi voor Europa als nieuwe leider van de vrije wereld, vooral nu de Amerikaanse rol door Trump volgens hem ernstig beschadigd is.

Ondanks Jettens felle kritiek en ambitieuze voorstellen blijft D66 in de opiniepeilingen nog bescheiden presteren. De partij staat momenteel tussen de 10 en 12 zetels in de Peilingwijzer, slechts een lichte stijging ten opzichte van de huidige Kamerfractie van 10 zetels. Toch lijken de partijleden tevreden met de huidige oppositierol, omdat dit hen de ruimte biedt zich duidelijker te profileren en hun plannen scherper en kritischer te presenteren.

Met het congres in Breda wil D66 dan ook duidelijk maken klaar te zijn voor toekomstige kabinetsdeelname, zeker nu de huidige coalitiepartijen volgens hen steeds verder van elkaar verwijderd raken. "Wij willen Nederland weer op de rails krijgen," aldus Jetten. Hij roept de VVD expliciet op tot zelfreflectie en excuses aan het Nederlandse volk voor de ‘chaos en stilstand’ die zij door het huidige kabinet veroorzaakt hebben. D66 zelf zegt klaar te zijn om verantwoordelijkheid te nemen en de uitdagingen waar Nederland voor staat daadwerkelijk aan te pakken.