Spreidingswet voorlopig nog niet van tafel

Jippie

Het kabinet is van plan om de spreidingswet, waarin wordt geregeld dat er een evenredige verdeling is van asielzoekers over het hele land, "bij voorkeur" pas volgend jaar in te trekken. Tegen die tijd is de eerste tweejarige cyclus van de wet voorbij, waarin gemeenten plekken kunnen aanbieden.

Door de spreidingswet volgend jaar te annuleren, wil het kabinet duidelijkheid bieden aan gemeenten en provincies en ervoor zorgen dat de gemaakte afspraken niet worden aangetast. Dit staat in de zogenaamde contourennota die momenteel ter consultatie ligt, wat betekent dat belanghebbenden hierop kunnen reageren.

PVV-asielminister Faber en haar partijleider Wilders hebben recent aangedrongen op het snel intrekken van de spreidingswet, die gemeenten kan dwingen om opvangplekken te creëren. Faber gaf vorig jaar aan dat het intrekken van de wet twee tot drie jaar kan duren, maar later kwam ze hierop terug en zei ze dat ze dit "zo snel mogelijk" wil.

Er is al geruime tijd politieke onrust over het intrekken van de wet. In de contourennota wordt vermeld dat gemeenten kunnen rekenen op een "ordentelijke afhandeling" van de eerste cyclus. In sommige gevallen is het volgens de minister "noodzakelijk" om gemeenten te compenseren voor de opvangplekken die zij voor eind 2026 aanbieden. Gemeenten blijven ook recht houden op bepaalde uitkeringen volgens de spreidingswet, zelfs als deze pas worden uitgekeerd nadat de wet is ingetrokken.

Tijdens de eerste cyclus van de spreidingswet hebben gemeenten plannen ontwikkeld voor 90.000 opvangplekken voor asielzoekers. Het kabinet wil in gesprek gaan met gemeenten om te kijken welke van deze opvangplekken langduriger kunnen blijven bestaan.

Verder is Faber van plan om onderdelen van de spreidingswet te handhaven zonder deze in een nieuwe wet vast te leggen. Het dwangelement zal verdwijnen, maar er zal om de twee jaar worden vastgesteld hoeveel opvangplekken nodig zijn. Vervolgens zullen gemeenten, provincies en het COA overleggen om deze plekken over het land te verdelen.

Minister Faber hoopt de druk op de opvang te verlichten door de doorstroom uit asielzoekerscentra te verbeteren. Een groot probleem hierbij is dat er in de azc's veel statushouders verblijven die eigenlijk in een reguliere woning in een gemeente zouden moeten wonen, maar die woningen zijn er niet genoeg. Faber wil dat statushouders sneller onderdak vinden bij gemeenten in zogenaamde doorstroomlocaties, in afwachting van een 'echte' woning. In haar nota geeft Faber vandaag aan dat zestig gemeenten "tot op zekere hoogte interesse" hebben in een doorstroomlocatie.