Nederlanders steeds meer op zichzelf
3. Buitenechtelijke kinderen, kerk en vakbond
Sinds de jaren zeventig hebben vrouwen het moment waarop zij aan kinderen beginnen steeds verder uitgesteld. In 2000 was de gemiddelde leeftijd bij het eerste kind 29,1 jaar. Ook na 2000 schoof die leeftijd nog verder omhoog, maar niet meer zo sterk. In 2016 was deze leeftijd 29,7 jaar. Vooral jonge vrouwen stelden het krijgen van kinderen verder uit.
Daarbij spelen onder meer economische afwegingen mee. Het klassieke gehuwde paar met kinderen verliest terrein, afgaand op het groeiende percentage baby’s van ongehuwd samenwonende ouders. Kinderen krijgen buiten het huwelijk is geen zeldzaamheid meer. In 2016 waren de ouders van ruim vier op de tien baby’s niet getrouwd, in 2000 gold dit nog voor een kwart
In de tijd dat Nederland nog sterk verzuild was, werd identiteit grotendeels bepaald door religie of politieke overtuiging. Iemand was bijvoorbeeld gereformeerd, katholiek of socialist. Hij of zij ging via de kerk of vakbond ook vooral om met gelijkgestemden. Verder werd de identiteit vooral bepaald door beroep en sociale klasse van de familie of het gezin.
Minder Kerk, minder Vakbondsleden
Een eeuw geleden ging bijna iedereen naar de kerk. Dit veranderde met de ontzuiling sinds eind jaren zestig. Ook deze eeuw neemt de kerkelijkheid af: het deel van de bevolking dat tot een kerkelijke gezindte behoort, is tussen 2000 en 2015 geleidelijk gedaald van 60 tot 50 procent van het aantal 18-plussers. Ook het kerkbezoek nam af. Aan het begin van deze eeuw bezocht 23 procent van de mensen maandelijks een kerk of een levensbeschouwelijke bijeenkomst. Anno 2015 was dat 16 procen
Het percentage personen van 15 jaar en ouder dat lid was van een vakbond daalde van 15 rond de eeuwwisseling tot 12 in 2017. Het ledental is sinds 1999 gedaald van ruim 1,9 miljoen tot 1,7 miljoen leden. De instroom van jongeren is afgenomen. In de afgelopen tien jaar nam het aandeel vakbondsleden tussen de 25 en 45 jaar met bijna 10 procentpunt af. Het ledenbestand van veel vakverenigingen is daardoor aan het vergrijzen. Momenteel is bijna 19 procent van de vakbondsleden 65 jaar of ouder. Maar ook andere factoren spelen een rol in de daling van het vakbondslidmaatschap
Lidmaatschap andere ideële organisaties stabiel
Vakbondslidmaatschap en kerkelijkheid zijn deze eeuw gedaald, maar bij andere ideële organisaties en verenigingen is die afname niet te zien. In de periode 2012-2016 bleef het deel van de personen vanaf 15 jaar dat lid was van een vereniging stabiel op meer dan driekwart. Alleen het percentage dat lid was van een milieuorganisatie is statistisch significant teruggelopen van 22 naar 20. Vooral mensen tussen de 25 en 45 jaar waren minder vaak lid van een milieuorganisatie. Het internet neemt een steeds belangrijker plaats in in de manier waarop mensen hun maatschappelijke betrokkenheid vormgeven, zoals we hierna zullen zien bij de banden met familie en vrienden.
