Film: Balibo
1975. Darwin, Australië. De 25-jarige Oost-Timorese minister van Buitenlandse Zaken José Ramos-Horta (Oscar Isaac) vraagt journalist Roger East (Anthony LaPaglia) om naar hoofdstad Dili te komen om een onafhankelijk persbureau te leiden. Het is een woelige tijd voor het land: Een invasie van Indonesië hangt in de lucht terwijl het Portugese juk nog maar amper is afgeworpen. East (de vijftig net gepasseerd en niet bepaald behept met een afgetraind lichaam) heeft zichzelf al afgeschreven en zegt dat Ramos-Horta beter jongere mensen kan vragen om verslag te doen van de explosieve situatie. Ramos-Horta vertelt hem dat er al vijf Australische journalisten naar Oost-Timor gestuurd zijn maar dat dat weinig heeft uitgehaald: Ze worden vermist en zijn waarschijnlijk vermoord, maar Australië lijkt zich hier niet druk om te maken. East besluit naar Dili te gaan om van daaruit met Ramos-Horta naar Balibo af te reizen, de plaats waar de vijf journalisten, allen twintigers, voor het laatst gezien zijn. East wil er, ondanks alle risico's, achter komen wat er precies met de Balibo Five is gebeurd.
Het tempo van het waargebeurde Balibo ligt, vooral in het begin, niet hoog. Het verhaal wordt rustig verteld en onderwijl zijn er wat korte, dialoogloze scènes waarin personages onderweg zijn door het landschap van Oost-Timor. Op de achtergrond klinkt muziek die niet beklijft terwijl de natuur terloops in beeld gebracht wordt. Het gebrek aan snelheid zorgt er echter wel voor dat heftige situaties des te meer indruk maken en dat er zeker één scène is waar iedereen van zal schrikken.
Balibo beschrijft de afgelegde route van East en Ramos-Horta afwisselend met die van de Balibo Five, Malcolm Rennie (Nathan Phillips), Brian Peters (Thomas Wright), Greg Shackleton (Damon Gameau), de nog maar 21-jarige Tony Stewart (Mark Leonard Winter) en Gary Cunningham (Gyton Grantley). Deze parallelvertelling vergroot het mysterie-element in deze verder behoorlijk documentair gemaakte film, waarbij vooral de beelden van de Balibo Five overkomen alsof ze door de oorspronkelijke vijf zelf geschoten zijn. Dat de filmmakers op de eerste plaats de tragische gebeurtenissen willen recreëren is begrijpelijk, maar het leidt er wel toe dat er weinig aandacht is geschonken aan het uitdiepen van de karakters. Hierdoor ontstaat - ondanks het acteerwerk waar niks op aan te merken valt - een zekere afstand tot de personages. Dit gezegd hebbende is dit vooral in de eerste helft van de film een issue, het tweede deel is dusdanig indrukwekkend, hevig en spannend dat de emoties van de karakters totaal invoelbaar zijn.
Aan het rijtje “vergeten misstanden degelijk verteld op het witte doek” kan Balibo (overigens verboden in Indonesië) gerust worden toegevoegd. Ondanks de wat trage verteltrant en de afstand tussen karakter en kijker heeft regisseur Robert Connolly zijn doel bereikt: De kijker op intrigerende wijze vertellen over het lot van de Balibo Five en Roger East in ver-van-ons-bed-land Oost-Timor. Een geschiedenis waarvan de belangrijkste feiten 35 jaar na dato nog altijd door zowel Indonesië als Australië worden ontkend.
