Helpt Cornel West onbedoeld Trump naar de overwinnig?

Jippie

Een afvallige Democratische supporter zou Donald Trump behulpzaam kunnen zijn om de Amerikaanse president Biden te verslaan: Cornel West. De politieke intellectueel scheldt zowel Trump als Biden uit voor rotte vis. Dit roeptbij de Democraten onaangename herinneringen op.

Er is nog ruim een jaar te gaan tot de Amerikaanse presidentsverkiezingen, maar er zijn meer potentiële kandidaten dan zittende Joe Biden en zijn Republikeinse tegenkandidaten. Eén hen is de bekende linkse intellectueel Cornel West, die een derde optie wil worden voor de Amerikaanse Groene Partij. In het politieke midden wordt zelfs een vierde aangekondigd met 'No Labels' Larry Hogan.

Geen van beide zal een kans hebben om te winnen. Maar vooral voor de Democraten vergroot de extra concurrentie het risico dat Trump uiteindelijk de sleutel tot het Witte Huis weer in handen zal krijgen. Mocht de ex-president geen kandidaat worden, dan zou Biden het alsnog aan een Republikein moeten kunnen overlaten – als hij niet over voldoende stemmen beschikt.

De polls van 28 augustus suggereren dit. In een mogelijke driewegconstellatie krijgt West 4 procent van de stemmen, Biden 39 procent en Trump zou winnen met 44 procent. In een ander duel tussen Biden en Trump zouden beiden ongeveer gelijk eindigen. De kansen op Bidens tweede ambtstermijn zouden daarom veel groter zijn in een duel met alleen zijn politieke tegenstander. 

Wanneer West in juni publiekelijk zijn bedoelingen bekendmaakt, doet hij dat krachtig, bijna excentriek. "Ik ga op zoek naar de waarheid, naar gerechtigheid, en het presidentschap is slechts een middel om dat na te streven – wat ik mijn hele leven al probeer te doen", kondigde de professor en filosoof aan. "Geen van beide partijen wil de waarheid vertellen over Wall Street, Oekraïne, het Pentagon of Big Tech." Ex-president Donald Trump is een neofascist, en Joe Biden, de huidige, is een ‘middelmatige, neoliberale angsthaas’.

De toon van de 70-jarige West is sindsdien niet vriendelijker geworden: een paar weken geleden bekritiseerde hij de Democratische Partij en zei dat ze geen einde wil maken aan de armoede, de rol van de financiële sector wil veranderen of werknemers beter wil behandelen. Het tijdschrift Politico schrijft dat de Democraten zich vooral zorgen maken dat het Westen jonge en zwarte kiezers aantrekt. Beide kiesdistricten zijn de sleutel geweest tot het succes van Biden in 2020. Maar hij is nu al de oudste zittende Amerikaanse president ooit, wat door velen als een probleem wordt gezien. De populariteit van Biden is sowieso laag, ondanks vervulde verkiezingsbeloften als infrastructuurfondsen, subsidieprogramma’s voor een groene omschakeling van de economie en een vrij lage jaarlijkse inflatie van 3,2 procent in juli.

Lessen uit het verleden
De voorverkiezingen van de twee grote partijen beginnen in januari 2024, de kandidaten worden halverwege het jaar officieel gekozen en de Amerikanen stemmen in november. De beslissing over de volgende Amerikaanse president is nog ver weg, en veel Amerikaanse media en opiniepeilingsinstituten lopen ver vooruit met hun vragen en scenario’s. Maar dat een derde kandidaat zoals West, of zelfs een vierde, de doorslag zal geven, is niet alleen maar paniekzaaierij.

In Florida verzamelde Ralph Nader, kandidaat voor de Groene Partij, in 2000 veel meer stemmen dan Democraat Al Gore te kort kwam om de Republikein George W. Bush te verslaan. Ook de Groene Partij was betrokken bij het recente trauma van de Democraten in 2016: Hillary Clinton leek vrijwel onverslaanbaar nadat de Republikeinen Trump als kandidaat hadden gekozen. Maar de stemmenpollers zaten er ver naast, en Jill Stein kreeg ook 1,1 procent voor de Groene Partij en ook een libertariër verzamelde stemmen. Het is niet erg waarschijnlijk dat Clinton zou hebben gewonnen zonder de andere kandidaten, maar het is mogelijk.

Ook Stein is momenteel weer betrokken: als campagneleider voor West. In zijn opvattingen staat hij links van de meeste Democraten, met een leven als politieke burgerrechtenactivist (en gastoptredens in twee 'Matrix'-films), en presenteert hij zichzelf als een kandidaat voor levenslange principes en als voorvechter van de kansarmen. In 2016 en 2020 had de progressieve senator Bernie Sanders deze rol op zich genomen, maar kon zich niet laten gelden in de Democratische voorverkiezingen. West steunde Sanders bij beide verkiezingen.

Biden wist in 2020 de progressieve vleugel en de jonge kiezers voor zich te winnen na zijn overwinning op Sanders. Maar niet omdat ze zo door hem gefascineerd waren, maar vooral omdat hij het middel was om een einde te maken aan Trump. Biden won met een recordaantal stemmen. Het komende jaar moeten kiezers mogelijk opnieuw op Biden stemmen om de terugkeer van Trump te voorkomen. Maar de donaties aan het campagneteam van Biden dalen aanzienlijk, wat erop wijst dat de opkomst mogelijk zal dalen.

Biden was simpelweg "beter dan het fascisme", "en een fascistische catastrofe is erger dan een neoliberale ramp", zei West in augustus over zijn redenen om in 2020 op de Democraat te stemmen. Maar: “Nu hebben we te maken met de neoliberale ramp.” De Democratische Partij "kan niet gered worden", klaagt hij. Sanders en de populaire democraat Alexandria Ocasio-Cortez zijn “in het ergste geval slechts window dressing”. West heeft lesgegeven aan de elite-universiteiten van Yale, Stanford en Harvard en heeft een groot aantal boeken gepubliceerd. Hij noemt zichzelf een socialist en een "radicale democraat" die "sceptisch staat tegenover elke vorm van autoriteit".

'Liefde in het openbaar'
De tijd is rijp voor nog meer kandidaten: eind augustus zei slechts 24 procent van de Amerikanen dat ze Biden terug wilden als kandidaat, en slechts 30 procent zei hetzelfde over Trump. Een meerderheid zei dat ze allebei terughoudend waren om hen te steunen. Van het kiesdistrict onder de 30 jaar wilden vorig jaar negen van de tien kiezers een andere kandidaat dan Biden zien.

Voor sommigen zou West die kandidaat kunnen zijn, ook al is hij kandidaat voor de Groenen. Hij pleit voor een strenge sociale agenda: voor betere lonen, betaalbare huisvesting, het recht op abortus, een publieke ziektekostenverzekering voor iedereen, de strijd tegen de klimaatverandering en, enigszins cryptisch genoeg, tegen ‘de vernietiging van de Amerikaanse democratie’. Zijn campagneslogan: "Gerechtigheid is hoe liefde er in het openbaar uitziet."

Amerikanen beschouwen inflatie en gezondheidszorgkosten als de twee grootste problemen van het land. Zwarte huishoudens hebben, net als Latino's, een lager mediaan inkomen dan die van andere etnische groepen. Geen enkele andere groep heeft een hoger werkloosheidspercentage en een kwart van hen zei in februari dat zij hun huidskleur als een nadeel ervaren bij hun huidige baan.

Vóór 2008 voerde West campagne voor de toekomstige president Barack Obama, maar nadat de financiële crisis weinig impact op de wetgeving had en de regering de kosten van de reddingsoperatie voor de banken meebetaalde, keerde hij dit de rug toe. “Hij is een zwarte mascotte van Wall Street-oligarchen en een zwarte handpop van plutocraten uit het bedrijfsleven”, zei West. Vóór de verkiezingen van 2012 toerde hij door de VS om het bewustzijn te vergroten van het ‘lot van de armen’ dat zowel Obama als de Republikeinse kandidaat Mitt Romney zouden negeren. "Hij is een oorlogsmisdadiger", schold hij ook de president uit. 

West werd gearresteerd tijdens een Occupy Wall Street-demonstratie waarin werd geprotesteerd tegen de declassificatie van de steun aan de super-PAC-campagne, waardoor geld nog belangrijker werd in de Amerikaanse verkiezingscampagne. West zei over klokkenluider Julian Assange, die in de VS meerdere keren is aangeklaagd maar in Groot-Brittannië nog steeds in hechtenis zit, dat hij “slechts enkele van de misdaden en leugens van het Amerikaanse imperium aan het licht heeft gebracht”. Hij noemde de oorlog in Oekraïne een "proxy-oorlog tussen het Amerikaanse imperium en de Russische Federatie".

'Vecht en ga ten onder in stijl'
Volgend jaar zal er dus waarschijnlijk een drievoudige strijd of een viervoudige strijd zijn. De ‘No Label’-centristen rond de gematigde Republikein Larry Hogan willen meer kiezers aantrekken die geen vriendschap willen sluiten met Biden of de Republikeinse kandidaten. Mogelijke centristische presidentskandidaten zijn Logan zelf, Democraat Joe Manchin, senator uit West Virginia, of de onafhankelijke Kyrsten Sinema, senator uit Arizona. In een peiling in juni beoordeelde een duidelijke meerderheid van de Amerikanen, zowel Democraten als Republikeinen, het gebrek aan vermogen van het land om samen te werken als een 'zeer groot probleem' voor het land.

Voor een redelijk vergelijkbare viervoudige strijd moet je ver in de tijd terugkijken. Biden was zes jaar oud, Trump was een peuter van twee jaar oud en de naam van de president was Harry Truman. De Democraat was vóór de verkiezingen van 1948 niet bijzonder populair, waardoor de voormalige vice-president Henry Wallace aan zijn linkerkant overbleef voor de Progressieve Partij en Strom Thurmond aan zijn rechterkant voor de Dixiecrats. Truman won met gemak de verkiezingen van de Republikein Thomas Dewey.

Daar lijkt het deze keer niet op, al in 2020 won Biden ondanks de veranderde stemming nog maar net de staten Arizona, Georgia en Wisconsin. Het Westen en een ‘No Labels’-kandidaat vormen dus een reëel probleem voor de Democraten. "Sommigen van ons zullen vechtend ten onder gaan; zwaaiend in stijl en met een glimlach", zei West aan het einde van zijn aankondiging. Dat zou genoeg kunnen zijn voor een einde aan de regering-Biden en een nieuwe termijn voor Trump.