Google: vijand van vrijheid

Verzamelaars, echte hardcore verzamelaars, daar is meestal een steekje aan los. Je ziet ze fanatiek beurzen afstruinen om de laatste ontbrekende stukken van hun verzameling te vinden. Je hebt mensen die van die Kinder Surprise-eieren verzamelen en dan bedoel ik geen kinderen, maar volwassenen. Sommigen gaan zelfs zo ver in hun hobby dat ze meer dan de waarde van een huis eraan hebben uitgegeven. Ik wil ze er niet op veroordelen, maar het is toch een beetje twijfelachtig. In elk geval is het redelijk onschuldig; ze doen anderen er geen kwaad mee.

Anders is het met mensen die veel gegevens van andere mensen verzamelen. Die mensen moet je wantrouwen. Vaak willen ze er geld mee verdienen ten koste van anderen. Als voorbeeld kun je denken aan de afluisterpraktijken van de inmiddels opgedoekte Britse krant News of the World, maar ook andere manieren van data verzamelen van roddelblaadjes en riooljournalisten vallen daar onder. Over de rug van een flink aantal beroemdheden verdienen zij hun geld. Maar dat is nog niets vergeleken bij het verzamelen en verdienen wat Google doet.

Google is bekend geworden met hun zoekprogramma waarmee je, zoals iedereen wel weet, makkelijk dingen op internet op kunt zoeken. Althans, dat was het in het begin. Google moest geld verdienen en als zoekmachine kun je dat op verschillende manieren doen. Je kunt advertenties verkopen of zorgen dat de bedrijven die je geld betalen bovenaan bij de zoekresultaten komen te staan. Google deed beide. Op zich is daar weinig tegen te zeggen. Google is een commercieel bedrijf en hun doel is geld verdienen. Ze zijn niet het geweten van internet. Integendeel.

Om in landen waar de overheid op zijn zachtst gezegd nogal geïnteresseerd is in wat de inwoners willen weten en vooral wat de overheid vindt dat ze mogen weten, zijn ze niet te beroerd om hun gegevens te filteren om er op die manier voor te zorgen dat er geen ongewenste informatie over de betreffende overheid bij de burgers bekend wordt. Censuur dus. Vanuit ons democratische wereldbeeld, waar we vrije nieuwsgaring hoog in het vaandel hebben staan, is dit een nogal dubieuze handelswijze. Maar er is geen overheid die daar wat tegen doet. Hoogstwaarschijnlijk omdat ze zelf ook dingen van Google gedaan (kunnen) krijgen.

Google verzamelt immers niet alleen data van websites, maar ook, misschien wel voornamelijk, data van surfers. Is het niet apart dat als je zoekt naar hardhout, je op een website of wat later je een advertentie te zien krijgt van hardhouten kozijnen? Met dank aan Google en browsercookies. Die data van Google kan voor overheden best wel eens interessant zijn om mensen in de gaten te houden, dus waarom zou je Google dwars gaan zitten? En Google gaat intussen vrolijk verder met het verzamelen van allerlei data.

Zo is er Google Maps waar je met Street View panoramische beelden op straatniveau kunt zien. Sinds vorige week ook in België. Nog wel, want de Belgische politievakbond wil dat de beelden offline worden gehaald, omdat ze inbrekers de kans geven om lokaties waar ze in willen breken eens rustig thuis te bekijken. Maar afgezien daarvan zijn die beelden wel makkelijk. Als je ergens heen moet waar je nog nooit bent geweest dan kun je vast even kijken hoe het er daar uitziet. Makkelijk toch? Allemaal mogelijk gemaakt door die rare autootjes van Google met die camera's op hun dak.

Behalve die camera's zat er echter nog iets in die auto's; apparatuur om draadloze netwerken op te sporen en in kaart te brengen. Dat is makkelijk voor de plaatsbepaling van onder andere gsm's, zo zegt Google. Behalve de naam van het netwerk, het SSID, heeft Google bij onbeveiligde netwerken ook gekeken wat voor data er zoal uitgezonden werd. Een foutje in de programmatuur, zo zei Google. Als je dergelijke foutjes in je programmatuur hebt dan heb je wel heel slechte programmeurs in dienst. En Google kwam ermee weg. Weliswaar moesten ze de data die ze op die manier verkregen hadden vernietigen, wat terecht is, maar iedereen gaat weer over tot de orde van de dag.

Maar de SSID-gegevens, die mogen ze blijven verzamelen. Dat wil zeggen, er moet wel een mogelijkheid zijn voor mensen om aan te geven dat hun netwerk niet door Google opgenomen wordt, de zogenaamde opt-outoptie. Deze mogelijkheid is "afgedwongen" door het  College bescherming persoonsgegevens. Merkwaardig genoeg moet dat door het aanpassen van je SSID, de naam van je draadloze netwerk. Je moet er dan "_nomap" achter zetten. Te gek voor woorden natuurlijk. In plaats van dat je op de website van Google aan kunt geven dat je niet wil dat jouw netwerk opgenomen wordt, moet je de naam ervan maar aanpassen. Vertaald naar deze column: als je wilt reageren, maar je wilt niet dat ik je reactie lees, dan moet je je username veranderen en er "_nietlezen" achter zetten. Waanzin dus.

De mensen achter Google zijn geen onschuldige verzamelaars van Kinder Surprise-eieren. De onvoorstelbare hoeveelheid data die ze wereldwijd verzamelen, moet ook ergens opgeslagen worden. Dit gebeurt in de verschillende datacenters die Google heeft. Die datacenters zijn enorme computerzalen waarin heel veel servers met heel veel schijfcapaciteit continu staan te draaien en waar de temperatuur en luchtvochtigheid gelijk moet worden gehouden. Dat alles kost enorm veel energie en dat kost uiteraard weer heel veel geld. De mensen achter Google zijn keiharde zakenmensen die zoveel mogelijk geld willen verdienen. Dat mogen ze van mij, maar niet ten koste van mij en zeker niet over mijn rug. Als ze mijn gegevens willen gebruiken dan wil ik dat ze dat netjes vragen en dat ik een normale manier heb om aan te geven dat ze mijn data niet mogen gebruiken.

Google heeft al meermalen aangetoond dat ze het niet zo nauw nemen met de privacy van de individuele gebruiker. Bent u ook zo blij met uw "gratis" Gmail? In Duitsland, waar men strenger is op het gebied van privacybescherming van de burgers, is Google inmiddels gestopt met het fotograferen van steden. In België is een schikking getroffen inzake het in kaart brengen van draadloze netwerken en in Frankrijk hebben ze daar een boete voor gekregen. Het geeft aan dat Google de grenzen van het toegestane opzoekt. Sterker nog, wat Google betreft zijn er geen grenzen, totdat iemand zegt dat iets niet mag. Europese politici in Brussel zijn nu bezig met een plan om ervoor te zorgen dat gebruikers weten wat er met hun persoonlijke gegevens gebeurt en waar ze voor gebruikt worden. En dan gaat het alleen nog maar om gegevens die vrijwillig door gebruikers worden afgegeven. Ze moeten ook eens nodig kijken naar alle gegevens die onbekend voor de gebruikers worden verzameld en wat daar mee gedaan wordt. Ik weet wel wat Google er allemaal mee doet: geld verdienen. Veel geld. Al die kleine beetjes informatie zijn los van elkaar niet veel waard en waarschijnlijk zelfs nutteloos. Maar gecombineerd is het een fortuin waard. Google weet dat heel goed. Het wordt tijd dat de overheden daar ook achter komen.