Dit is mijn lijf

Het Britse origineel kende ik al, maar nu ook een Nederlandse versie van het programma. Werkelijk, met stomme verbazing heb ik ernaar gekeken. Weliswaar vanuit mijn ooghoek, want ik zat in een geanimeerd telefoongesprek verwikkeld met mijn zusje, maar de beelden spraken voor zich. "Ik verbaas me nergens meer over," is een uitspraak die ik vaak doe, maar die ik ook regelmatig moet herzien.

Het lijkt wel, alsof imperfectie centraal staat bij de programma's die tegenwoordig worden uitgezonden. De uitdrukking: "Je vuile was binnenhouden" is niet langer meer van toepassing. Dat is op zich natuurlijk een goede ontwikkeling. Niemand is perfect, maar dat beeld moest altijd wel worden opgehouden. Een schoon huis, kinderen met schone haartjes en schattige jurkjes, een papa en mama glimlachend met hun perfecte gezinnetje op de foto terwijl ze elkaar normaal gesproken de hersens bijna insloegen, vormde toch wel jarenlang het beeld dat mensen graag over zichzelf aan de omgeving lieten zien. Het tobben gebeurde binnenshuis, ruzies, daar sprak je niet over, echtscheidingen kwamen zelden voor en gebeurde het toch, dan werd er ook onmiddellijk schande van gesproken. Homo's leefden met een geheim, incest kwam nooit naar buiten, en zo kan ik nog wel even doorgaan.

Mensen laten steeds meer zien van zichzelf. Letterlijk en figuurlijk. Eerst ontstond de tendens dat mensen kwamen práten over hun problemen in diverse programma's. Ik weet nog wel, dat ik het programma ‘Vinger aan de pols', als opzienbarend beschouwde. Net als ‘Rondom tien.' Mensen durfden over geestelijke problemen te praten, over misstanden binnen de Nederlandse Zorgsector, dus dat vond ik best heel persoonlijk en gewaagd. Ook was ik in de negentiger jaren nog wel een fan van het programma ‘De vijf uur show.' Ooit heb ik zelfs spontaan gebeld, omdat het item mij erg aan het hart ging. Het ging om een Engels echtpaar dat een kind had met het syndroom van Down. Zij wilde het kind laten verbouwen door een plastisch chirurg, zodat de uiterlijke kenmerken van het Downsyndroom zouden verdwijnen. Woedend was ik! In dat programma zochten ze mensen die over dit item wilden komen praten, en ik reageerde zonder na te denken. Ik vertelde de redactie, dat mijn zoon het syndroom van Asperger heeft, en dat er bij hem aan het uiterlijk niets waar te nemen is, en dat ik altijd maar weer aan mensen moest uitleggen, dat er wat met hem was, en dat hij daarom reageerde zoals hij reageerde. "Kón je maar wat aan hem zien, dan werd hij tenminste niet afgestraft voor zijn stoornis," had ik gezegd. Ik was van harte welkom in het programma en ze vonden mijn mening zeer steekhoudend. Maar na mijn spontane actie ging ik nadenken: wilde ik wel met mijn kop op tv om dit allemaal te vertellen? Wat zou mijn zoon hiervan vinden en wat voor gevolgen zou het voor hem hebben? Hij zat net op speciaal onderwijs, ik kreeg begeleiding om hem zo goed mogelijk te kunnen helpen, nee, ik vond het achteraf toch niet wijs om in een televisiestudio te gaan zitten. De redactie vond dit erg jammer, er werd me van alles aangeboden: opvang voor de kinderen, ze zouden ons met de taxi ophalen en weer terugbrengen, maar ik hield voet bij stuk, omdat ik de consequenties niet kon overzien. En daar heb ik ook nooit spijt van gehad.

Denken de mensen daar tegenwoordig nog wel over na? Wat de consequenties kunnen zijn? Je ziet zo veel programma's voorbij komen die gaan over ruzies met buren, torenhoge schulden, opvoedproblemen, verslavingen, mislukte relaties, en ga zo maar door. Je komt met je kop op televisie, en iedereen vormt zich -zonder referentiekader- een beeld over jou, zoals je op dat moment overkomt.

Een programma als ‘Obese' laat de wanhoop zien van mensen die zó dik zijn, dat hun leven in gevaar is. Dat zij zich nog vastklampen aan een strohalm in de vorm van dit programma, kan ik me nog enigszins voorstellen. Bovendien valt het natuurlijk niet te verhullen als je erg dik bent. Zichtbaar voor iedereen. Het programma wordt op zich ook mooi gemaakt, vind ik, dus de kandidaten voor ‘Obese' kunnen trots zijn als ze terugblikken op het afgelopen jaar waarin ze zo veel zijn afgevallen.

Waar ik me vanavond bij het zien van het programma ‘Dit is mijn lijf' het meest over verbaasde, was niet zo zeer het onderwerp, maar de vormgeving van het programma. En de mensen die er aan mee doen. Stel je voor: al járen heb ik last van een lichamelijk probleem, waar ik me zó voor schaam, dat ik er niet eens mee naar mijn eigen huisarts durf. En maar tobben, en maar aanklooien. Dan begrijp ik niet, dat als er ineens iemand met een camera en microfoon voor je neus staat, dat je dan ineens spontaan begint over ‘dat je geboren bent met een soort van lel uit je vagina.' En dat je dat dan vervolgens zo close-up mogelijk laat filmen! Er volgt een operatie, ook helemaal te zien, en daarna laat je de genezen vagina zien, en geef je aan, dat je er echt zin in hebt om over twee weken - nu mag het nog niet van de dokter! - seks met iemand te hebben. Nee, er is geen vaste vriend, want dat heb je nooit gedurfd vagina-technisch, maar nu staan ze vast allemaal op je te wachten. Túúrlijk! "Hee, jij bent toch van de tv? Die van die kut? Zag er wel lekker strak uit, na de operatie!" Doe toch normaal. Slaat het niet allemaal een beetje door? Moet alles maar op de tv met een loep worden gefilmd? En waarom doen mensen hieraan mee? Mag er alsjeblieft nog iéts taboe blijven? Ik snap het ook wel, als iemand gewoon vertélt, dat ze ingegroeide teennagels heeft, of een abces in de knieholte. Maar ja, dat is natuurlijk weer niet sensationeel. De tijd van praten is voorbij, show, don't tell, is in...

Ooit komt er vast een programma dat gaat heten: "Mensen die problemen hebben met bepaalde programma's." Toegegeven: ik zou een prima kandidaat zijn. Maar of ik mee ga doen? Daar moet ik eens hard over nadenken...