FOK!filmblik: Mario Bava: Koning van de Giallo
Het is vandaag op de kop af 33 jaar geleden dat de legendarische Italiaanse cineast Mario Bava overleed. De Italiaanse filmmaker regisseerde niet alleen films, maar schreef ook scenarios, was cameraman en verzorgde eveneens de special effects in veel van zijn rolprenten. Bava was één van de grondleggers van het giallo-genre en was ook één van de eersten die zich bezig hield met slasherfilms.
Mario Bava wordt geboren op 31 juli 1914 in Sanremo in Italië. Mario was de zoon van Eugenio Bava, een beeldhouwer die vooral bekend werd door zijn camerawerk in het stomme film-tijdperk. Zoon Mario wilde eigenlijk kunstschilder worden maar aangezien er geen hond interesse had voor de schilderwerken, besloot hij om toch maar in de voetsporen van zijn vader te treden. Bava begon zijn loopbaan in de filmindustrie als assistent voor de beroemde cameraman Massimo Terzano en werkte samen met zijn vader voor de oudste filmmaatschappij ter wereld, Benito Mussolini's Istituto LUCE. In 1939 werkt Bava als cameraman aan korte films voor Roberto Rossellini, om vervolgens in de veertiger jaren mee te werken aan het succes van grote filmsterren, zoals Gina Lollobrigida, Steve Reeves en Aldo Fabrizi.
Bava's debuut als regisseur was in 1956. Bava was door zijn vriend en regisseur Riccardo Freda ingehuurd voor de belichting en special effects voor diens film I Vampiri (The Devil’s Commandment). Tien dagen nadat de productie van de film was begonnen verliet Freda de filmset en mocht Bava de film in een tweetal dagen voltooien. I Vampiri was de allereerste Italiaanse horrorfilm met geluid maar flopte genadeloos. Waarschijnlijk waren de Italiaanse bioscoopgangers nog niet zo gewend aan het griezelgenre. Onder het fascistische juk van de dertiger en veertiger jaren waren griezelfilms namelijk verboden in Italië. In de jaren vijftig was de Italiaanse filmindustrie stevig in opmars. Werden er in 1945 nog maar 25 speelfilms gemaakt, in 1954 werden maar liefst 204 films in de Italiaanse bioscopen uitgebracht.
In 1958 werkt Bava als co-regisseur en cameraman mee aan de film La Morte Viene Dallo Spazio (The Day the Sky Exploded). De film van Paolo Heusch wordt bekeken als de allereerste Italiaanse sciencefictionfilm. Omdat Bava nog weinig ervaring had met het regisseren van films liet hij de eer aan Heusch. In 1959 ging Bava weer met Freda aan de slag met de film Caltiki - Il Mostro Immortale (In Nederland uitgebracht onder de titel Caltiki, het mensverterende monster). Halverwege de productie stapte de recalcitrante Freda weer op en mocht Bava alweer de klus klaren. Dit zou de eerste film zijn die Bava onder het pseudoniem John Foam zou gaan maken. Nadat Bave ook nog de productie van Jacques Tourneur's spektakelfilm La Battaglia Di Maratona had gered, kreeg de Italiaanse filmmaker alle ruimte om een eigen speelfilm te maken, zolang het maar niet al te gekke veel geld zou gaan kosten.
Geinspireerd door Terence Fisher's Hammer productie van Dracula besloot Bava om wederom een horrorfilm te gaan maken. In augustus 1960 verscheen de epische horrorklassieker La Maschera Del Demonio, in de rest van de wereld beter bekend onder de titels Black Sunday en The Mask of Satan. De cultfilm van Bava genoot vooral faam vanwege de manier waarop hij de spookachtige Moldavische landschappen in beeld bracht en de expliciete manier waarop de regisseur de heksenverbrandingen liet zien. De film zou tot 1992 niet in de originele versie mogen worden vertoond in Groot Brittannië. Zowel Bava's carrière als die van de op dat moment nog relatief onbekende hoofdrolspeelster Barbara Steele zou door deze film een enorme boost krijgen. Black Sunday combineerde de sfeer van Duitse expressionistische horrorfilms uit het stomme filmtijdperk met het bombastische gevoel van de Universal films uit de jaren dertig en veertig, met daarover een snufje Britse Hammer Horror.
La Ragazza Che Sapeva Troppo
In 1963 verscheen de allereerste giallo-film van Bava. Giallo-films waren misdaadfilms, gebaseerd op goedkope misdaadromans die in Italië verkocht werden in een opvallende gele kaft. In La Ragazza Che Sapeva Troppo draait het om het meisje Nora (Letícia Román) die in Rome getuige is van een moord. Er is echter één probleem. Zowel de politie als Dr. Marcello Bassi (John Saxon) geloven het meisje niet omdat er geen lijken worden aangetroffen. Ondertussen slaan de moordenaars weer toe in Rome en komt men langzaam tot de ontdekking dat er een verband tussen de moorden bestaat. The Girl Who Knew Too Much werd in Amerika door American International Pictures uitgebracht in een zwaar aangepaste versie, onder de titel The Evil Eye. Zo werden alle referenties aan marihuana verwijdert en werd de mooie jazzy soundtrack van componist Roberto Nicolosi vervangen door de klanken van Les Baxter. La Ragazza Che Sapeva Troppo was de laatste film die Bava in zwart-wit zou opnemen.
Een andere succesvolle film van Bava uit 1963 was het horrordrieluik I Tre Volti Della Paura (The Three Faces of Fear). De film, die in de rest van de wereld werd uitgebracht onder de titel Black Sabbath, bestond uit de hoofdstukken The Telephone, het op de novelle The Family of the Vourdalak van Aleksey Konstantinovich Tolstoy gebaseerde The Wurdulak - met de legendarische Boris Karloff - en Ivan Chekhovs The Drop of Water. In 1968 speelde de relatief onbekende hardrockband Earth in Birmingham. Het viel de bandleden op dat er meer mensen bij de bioscoop in dezelfde straat stonden te wachten dan bij hun concertzaal. Toen de bandleden gingen kijken welke film er draaide was het besluit snel gemaakt om de bandnaam te veranderen in Black Sabbath.
In 1964 maakt Bava een film die door filmmakers als Dario Argento, Martin Scorsese en Quentin Tarantino wordt geroemd. Sei Donne Per L'Assassino (Blood and Black Lace) was een giallo-film die al duidelijk kenmerken vertoonde van het latere slasher-genre. Ook Terrore Nello Spazio (Planet of the Vampires) was een behoorlijk succesvolle film van de Italiaanse cineast. Planet of the Vampires wordt door diverse filmcritici bekeken als een grote inspiratiebron voor Ridley Scott's Alien (1979) en Prometheus (2012). Aan het einde van de zeventiger jaren verscheen een stripreeks getiteld Planet of Vampires, waarin elementen van Planet of the Vampires, Planet of the Apes en I Am Legend werden gecombineerd.
In 1971 verschijnt de meest gewelddadige film van Mario Bava. In Reazione a Catena (Twitch of the Death Nerve) draait het om een rijke erfgename door door het echtgenoot wordt vermoord voor haar geld. Alle familieleden azen vervolgens op de erfenis wat uitloopt op een spoor van moorden. Reazione a Catena wordt vaak genoemd als één van de allereerste slasherfilms en was een grote inspiratiebron voor Friday the 13th II. Bava brengt de moorden stijlvol in beeld en weet er elke keer weer een originele draai aan te geven. De zeer indrukwekkende special effects voor de horrorfilm werden gemaakt door Carlo Rambaldi, de man die later wereldberoemd zou worden met zijn ontwerp voor de alien E.T. Reazione a Catena zou Bava's meest controversiële film worden. De film zou in Amerika worden uitgebracht met de commercieel aantrekkelijkere titel Last House on the Left – Part II. Nadat zowel Lisa and the Devil (1972) als Rabid Dogs (1974) niet in de bioscopen verschenen, besloot Bava in 1978 om met pensioen te gaan. In 1977 was zijn laatste film Schock verschenen, waarin al duidelijk te zien was dat bava het plezier van het films maken kwijt was geraakt. Op 27 april 1980 overleed Mario Bava op 65-jarige leeftijd aan een hartaanval.
