'Integriteit rechterlijke macht onder vuur'

Het aantal wrakingszaken is de afgelopen vijf jaar met 81 procent gestegen, hierdoor wordt de integriteit van de rechterlijke macht aangetast. Om dit tegen te gaan is het verstandig om vervangende rechters, de zogeheten wrakingskamer, voortaan van andere rechtbanken te betrekken. Die aanbeveling doen twee rechtenstudenten van de Universiteit Utrecht in het juridische tijdschrift Trema, dat maandag is verschenen.

Sinds PVV-leider Geert Wilders de Amsterdamse rechtbank met succes wraakte, trekken wrakingszaken veel media-aandacht, stellen de onderzoekers vast. Hierbij beweert de verdediging doorgaans dat de rechtbank partijdig is. Als de wrakingskamer het verzoek inwilligt, worden andere rechters op de zaak gezet.

In 2005 werden 159 wrakingverzoeken bij de rechtbanken ingediend, in 2009 waren dat er 288. Het aantal toegewezen verzoeken is over die periode echter nagenoeg gelijk gebleven, op ongeveer 15 per jaar.

De wetenschappers opperen dat de stijging ligt in recente gerechtelijke dwalingen, zoals die in de zaken Ina Post en Lucia de Berk. Het vertrouwen in het gezag van de rechter zou hierdoor gedaald zijn.

De toename in het aantal wrakingsverzoeken zorgt voor een onwenselijke ontwikkeling, vinden de rechtenstudenten. Processen worden onnodig vertraagd en de integriteit van de rechterlijke macht wordt in twijfel getrokken. Die vermeende onpartijdigheid wordt in de praktijk vaak getoetst door rechters van dezelfde rechtbank. Het is de vraag of deze collega's niet zelf de schijn tegen hebben, stellen de masterstudenten.

Wrakingskamers moeten daarom voortaan worden samengesteld uit rechters van een andere rechtbank, om die schijn van partijdigheid te pareren. Volgens de onderzoekers moet er daarnaast een efficiëntere logistiek in wrakingszaken komen, om eindeloos procederen te voorkomen.

De studenten werkten voor hun onderzoek samen met de rechtbank in Utrecht.