Het 'eeuwige' leven

Er zijn vier zekerheden in het leven: je moet geboren worden, je moet oud worden, je moet ziek worden en je gaat dood.

Vorige week vrijdag heb ik deelgenomen aan een discussie op Radio Een Vandaag. Onderwerp was de verouderingspil, of liever gezegd, de antiverouderingspil.
Hoogleraar interne geneeskunde Andrea Maier ontwikkelt samen met internationale onderzoekers een medicijn om ouderdom te vertragen. Ze was aanwezig om haar onderzoek toe te lichten en te verdedigen. Dat verdedigen is nodig omdat er uiteraard ook tegenstanders zijn. De filosoof en arts in een verpleeghuis Bert Keizer bijvoorbeeld. Ook hij was aanwezig. Verder was er nog een voedingsdeskundige die tegen was, Gijs Rademaker van het EenVandaag Opiniepanel en Frits Barend. Die laatste was alleen aanwezig om de discussie eventueel te sturen als hij zou verzanden. Niet omdat hij voor- of tegenstander was. Ik was er als voorstander.

Uit onderzoek blijkt dat mensen van ongeveer zestig jaar die veel ziektes hebben, veel meer van de zogenaamde senescente cellen hebben dan mensen van dezelfde leeftijd die niet ziek zijn. En leden van families die uitzonderlijk lang leven hebben weer minder van die cellen dan hun leeftijdsgenoten. Een senescente cel is een cel die door chronische of acute stress schade heeft opgelopen en hierdoor niet meer deelt. Bij muizen is men er al in geslaagd om die cellen weg te nemen en het resultaat was dat de veroudering stopte. Andrea Maier wil nu onderzoeken of het mogelijk is om mensen antilichamen te geven tegen die beschadigde cellen. Het verouderingsproces begint trouwens al bij de geboorte. Ouder worden is dus eigenlijk gewoon een ziekte waaraan je dood gaat. De vraag is nu: op welke leeftijd ga je dood?

Vroeger gingen de mensen eerder dood dan nu. Door allerlei oorzaken zijn we nu al in staat om ouder te worden dan onze ouders. Als alles goed gaat tenminste. Voortschrijdend medisch inzicht is een belangrijke factor daarbij. Mijn vader is overleden aan galstenen toen hij tweeënzeventig jaar was. Dat was in 1964 en dus nog niet eens zo heel lang geleden. Daar gaat nu echt niemand meer aan dood. Als hij nu zou hebben geleefd, zou hij dus meer kans hebben gehad om ouder te worden.

Volgens Bert Keizer heeft het alleen maar nadelen om zo'n pil op de markt te brengen. Hij stelt dat mensen boven de tachtig altijd problemen krijgen met de ogen en de oren. Dus het zou wel erg vervelend zijn als je daar dan nog jaren mee zou moeten leven. Bovendien stelt hij dat hij de mooiste jaren van zijn leven had toen zijn kinderen klein waren. Waarom zou hij dan zijn leven nog gaan verlengen?

Natuurlijk waren voor mij ook de jaren toen mijn kinderen klein waren mooi. Maar daarvoor en daarna heb ik gelukkig ook nog heel erg veel leuke jaren gehad en ik heb ze nog steeds, ook al ben ik zeventig. Ik ben fit en nooit ziek en gebruik geen medicijnen. Misschien heeft dat er ook wel iets mee te maken dat ik zo gezond ben.
Ik zou dus best nog heel lang van zulke jaren willen genieten. En wat de ogen en de oren betreft: de antiverouderingspil zorgt er juist voor dat cellen veel minder snel afsterven en dat is dus ook goed voor de ogen en de oren. Bovendien is er nu al een middel, genaamd 9-cis retinoid, dat bij een experiment met veertien bijna blinde patiënten zeer goede resultaten laat zien. Bij tien van de veertien verbeterde het zicht aanmerkelijk.

Stel je eens voor dat je nu op je twintigste begint met de antiverouderingspil, dan kun je misschien wel honderdvijftig worden. En mochten er problemen zijn door een ongeluk bijvoorbeeld, dan zijn er waarschijnlijk voldoende mogelijkheden om gewoon normaal verder te leven. Je kunt nu al een nieuwe heup of nieuwe knieën krijgen. Misschien heb je pech als je onder een auto komt en met een dwarslaesie de komende honderd jaar verder moet, maar op een gegeven moment is daar misschien ook wel iets aan te doen. Engelse onderzoekers zijn nu al bezig met de ontwikkeling van een nieuwe behandelmethode. Bij die methode worden de zenuwcellen die zijn beschadigd, in staat gesteld om het ruggenmerg te genezen. En zo komen we steeds verder en verder in de medische wetenschap en kunnen we steeds meer.
Er zijn wel een paar zaken die je goed in het oog moet houden.

Studeer je voor zelfmoordterrorist dan heeft die pil natuurlijk geen enkele waarde voor je. Tenzij je die zelfmoordactie pas op je honderdvijftigste levensjaar wilt plegen.
Verder blijft een gezonde levensstijl erg belangrijk. Nu al zie je dat mensen die een gezonde levensstijl hebben en dus regelmatig bewegen, niet roken, matig drinken en gevarieerd en gezond eten over het algemeen langer gezond en vitaal blijven dan hun leeftijdgenoten die een ongezondere leefstijl hebben. Als je op je twaalfde begint met comazuipen en op je veertiende aan de xtc zit tijdens dansfeesten, dan word je echt geen honderdvijftig. Zonder of met pil.

Tegenstanders wijzen natuurlijk ook op de overbevolking.
Inderdaad. Als de mensen veel ouder worden, loop je de kans op een enorme overbevolking. Maar dat loop je nu ook al. Sterker nog: er is al een enorme overbevolking op de wereld. Dat is echter een probleem voor de wereldleiders. Ook nu moeten die daar al iets aan doen. Oorlog is niet wenselijk en blijkt ook niet te helpen. Het remt hooguit de groei van de wereldbevolking een beetje. Tenzij er natuurlijk een wereldomvattende atoomoorlog komt, maar dan is alles naar de kloten.
Toen mijn vrouw en ik in de jaren negentig onder andere door Sumatra en Sulawesi fietsten, zag je daar borden met: dua anak cukup. Twee kinderen is genoeg. Maar dat heeft niet geholpen. China is afgestapt van het eenkindbeleid, omdat ineens iedereen een jongetje wilde. Er werden daarom veel abortussen gepleegd of meisjes werden te vondeling gelegd. Die gingen dan naar rijke buitenlanders. Op die manier werkte het beleid ook nog eens de mensenhandel in de hand. Verder kun je het eenkindbeleid wel vergeten zolang er religieuze motieven zijn voor een explosieve bevolkingsgroei.

Ook zijn er mensen die denken dat je de overbevolking kunt terugdringen door het verbeteren van de economische situatie en het onderwijs in de derde wereld. Natuurlijk, we weten dat een goede economische situatie leidt tot minder kinderen per gezin. Maar de kloof tussen de derde wereld en het rijke Westen is enorm groot en zal niet snel kleiner worden. Verbetering van de gezondheidszorg daar is uiteraard dringend noodzakelijk, maar zal zeker niet leiden tot een afname van de bevolkingsgroei.
Eigenlijk is er maar één middel tegen de overbevolking en dat is niet het verbieden van de antiverouderingspil of andere onderzoeken die het leven verlengen. Massale sterilisatie zou de oplossing kunnen zijn. Maar daar moet natuurlijk een beloning tegenover staan.

Zo, en nu de column klaar is, ga ik eens even een lekker wijntje nemen. Want er is in ieder geval één belangrijke factor om langer gezond te leven nog niet genoemd: genieten van het leven!