De grote droogte

De maanden juni en vooral juli waren gortdroog. De oorzaak was een hogedrukgebied dat steeds op dezelfde plaats bleef liggen. Er was geen beweging in te krijgen.

Zo’n droogte met hoge temperaturen is natuurlijk lekker als je vakantie hebt. De Nederlanders waren dus goedkoop uit met hun vakantiebestemming. Dat was het eigen land voor veel mensen. Logisch. Voor de natuur was het echter niet zo best, zo zeiden ecologen.

In het begin was er nog niets aan de hand, maar naarmate het langer droog bleef, hoorde je tijdens de journaals steeds meer ongeruste geluiden. En men kwam met maatregelen. De boeren op de Veluwe en in Oost Brabant mochten niet meer de velden besproeien. En dat in een waterrijk land als Nederland. Ik heb er weliswaar geen verstand van, maar ik zie in het zuiden van Europa tijdens vakanties in landen waar het in de lente, de zomer en een gedeelte van de herfst vrijwel ieder jaar droog en warm is, regelmatig boeren hun velden besproeien. Hoe kan het dan dat er bij ons een verbod moet komen?

Maar goed, het was dus droog en volgens de berichten had vooral de heide daar onder te lijden. Kijk, gras wordt geel, maar herstelt altijd snel.  Met de heide is dat volgens Staatsbosbeheer anders. Het herstel kan wel een jaar of langer duren volgens hen.

Nu was ik in de tweede helft van augustus een weekje op vakantie in de buurt van Otterlo en mijn vrouw en ik hebben daar iedere dag een fietstocht gemaakt van zo’n veertig tot vijftig kilometer. Nu is er daar in de omgeving heel veel hei dus toen we de eerste fietstocht gingen maken dacht ik alleen maar ellende te zien op de heidevelden. Dat was echter helemaal niet zo. De heide was gewoon paars, zoals altijd. Was die dan zo snel hersteld? Was het daar niet droog geweest? Er was intussen wel wat regen gevallen, maar volgens de ecologen nog lang niet genoeg om voor herstel te zorgen. Er was echter nergens verdorde hei te bespeuren.

Verdorde maïsvelden wel. Die stond er echt niet goed bij. Ik vind die maïsvelden altijd erg mooi als je er langs fietst, maar nu was heel veel geel en verdord.

Ecologen vrezen vooral dat de natuur die ondiep wortelt zal afsterven als dit soort droge perioden vaker voor gaan komen. De heide wortelt ondiep en de lijsterbessen ook dus die kunnen dan niet genoeg water krijgen. Dat zou natuurlijk kunnen, maar de heide zag er dus eind augustus alweer prachtig uit.

Stel dat het de komende decennia doorzet met die regelmatige droge perioden met hoge temperaturen. Dan zal dat zeker gevolgen hebben voor de flora en fauna in Nederland. Maar is dat dan verschrikkelijk?

Natuur past zich aan. Bepaalde soorten zullen verdwijnen en andere zullen zich vestigen. Het hangt van de winters af welke soorten zich zullen vestigen, denk ik. Neem bijvoorbeeld de oleander. Een prachtige plant, maar hij kan niet tegen strenge vorst. Stel dat we dus wel droge en hete zomers krijgen, maar we houden de winters waarin ook temperaturen van min tien voorkomen, dan zal de oleander het denk ik niet redden. Maar andere soorten vermoedelijk wel.

Hetzelfde geldt voor de dieren. Wilde zwijnen eten eikels, grassen en bessen, maar die hebben allemaal onder de droogte te leiden. Ook dassen krijgen het moeilijk. Ze leven van wormen en insecten maar die gaan door de droogte dieper de grond in. Verder hebben ook herten het moeilijk, maar dat resulteert volgens de ecologen alleen maar in een slag lichtere herten met kleinere geweien.

De natuur past zich dus aan. De droogte zal dan best door de klimaatverandering komen, maar flora en fauna hebben in het bestaan van de aarde wel vaker klimaatveranderingen meegemaakt en hebben zich altijd weer aangepast.

De flora en fauna in Nederland zag er in de tijd van de Neanderthalers ook heel anders uit dan nu. Er werd nog gejaagd op de Mammoet bijvoorbeeld. Er was veel meer bos dan nu. De grote dieren die er toen waren, zijn er nu al heel lang niet meer. Sterker nog, een mammoet vind je nergens meer, behalve in het museum.

Flora en fauna passen zich aan. In het begin van het Holoceen steeg de zeespiegel ook snel. Wat nu West-Nederland is, stond toen onder water. Misschien komt het wel weer onder water, maar dit keer zou dat alleen zijn als we er niets tegen zouden doen, denk ik.

Kortom, ik zou me maar geen zorgen maken over onze flora en fauna in een tijd van klimaatverandering. Er zijn wel andere problemen in de wereld die ontstaan door de klimaatverandering en die hebben voornamelijk betrekking op mensen in gebieden die door de klimaatverandering onleefbaar worden, tenzij we er iets aan doen.

Onze flora en fauna mag van mij best veranderen. Dat is al zo vaak gebeurd. Ik zal de gevolgen ervan waarschijnlijk niet meer meemaken, maar ben wel benieuwd wat er uiteindelijk verdwijnt en wat er voor terugkomt.