Geen nagel om je reet te krabben

De meest tevreden mensen hebben vaak amper een nagel om hun reet te krabben. Of ze hebben die nagel even moeten missen. Cliché of werkelijkheid? Van allebei een beetje.

Laat me voorop stellen dat iedereen anders reageert op verschillende situaties. Zo zitten mensen nu eenmaal in elkaar. Sommigen worden onder invloed van wat tegenslag, meteen ongelofelijke eikels en eisen alleen maar dat heel de wereld acuut in actie moet komen om hen een oplossing te bieden. Een enkeling vervalt in passiviteit en helpt de boel nog verder naar de kloten.
Zo zijn er ook best wel wat, die grotere eikels worden, juist als het beter gaat. Alles gaat voor de wind en de maand is ruim korter dan het maandsalaris. En toch zeikstralen ze de godganse dag over de belasting die ze af moeten dragen en over de prijzen bij Ziggo en Centerparcs.
Kortom: het is ook weer niet zo dat wat je erin gooit, er ook weer uit komt.

Toch zie ik het principe in de extremere gevallen wel steeds terugkomen. Als mensen alles, of vrijwel alles, kwijtraken is er vanzelfsprekend altijd een moment van boosheid, verontwaardiging, zelfmedelijden of wanhoop. Of gewoon even een klotegevoel. Logisch ook. Het zou ongezond zijn, als we iets heel vervelends als prettig ervaren. Masochisme is tenslotte een hobby en geen levenswijze.
In de meeste gevallen zie je daarna toch, dat mensen de boel weer oppikken en gewoon weer doorgaan. Waarbij ieder stapje verder, met enorm veel dankbaarheid wordt ontvangen. Als je al even niets te eten hebt, zijn drie maaltijden per dag ineens stuk voor stuk feestmaaltijden. Na een paar nachten buiten slapen, is een simpel matras, in een verwarmde ruimte een luxehotel. Als je al jaren niet rond kunt komen met je inkomen, is het simpelweg overdragen van die zorg aan een hulpverlener of budgetteerder een enorme opluchting.

Blij zijn met kleine dingen. Het is en blijft een cliché, maar het werkt. Het lastige is alleen dat het formaat van kleine dingen afhangt van de formaten die men gewend is (ik zou nu de pornografische kant op kunnen, maar dat verdom ik).
Wat gebeurt er met iemand die een half leven lang, intens gelukkig is geweest en in al dan niet relatieve weelde heeft geleefd, maar dan - na een vervelende scheiding of zo - in een klein en goedkoop flatje komt te zitten? Alles beter dan op straat slapen? Nou nee. Dat is zwaar kut! De simpele boodschap “in Afrika hebben ze het slechter” werkt dan niet meer zo goed. In ieder geval niet bij iedere boodschapper.

Mijn moeder kwam uit een zeer arm gezin en had als tiener intens de hongerwinter doorgemaakt. Na de oorlog woonde zij nog ruim tien jaar met mijn oma in een noodwoning. Mijn oma woonde daar overigens in de zeventiger jaren nog steeds. Als mijn moeder ons zei niet zo te zeuren, zei ze dat met overtuiging en vanuit doorleefde ervaring. En wel met zo veel overtuiging, dat ik het vandaag nog altijd heel serieus neem en niet zo snel dingen voor lief neem. Dat was nog eens een boodschapper.

Tevreden zijn kan dus op verschillende manieren worden bewerkt.
Je kunt gewoon zorgen dat je ineens alles kwijt raakt. Er is dan een klein risico dat je dat niet helemaal aankunt en voor een trein stapt, of gewoon een echte zeikstraal wordt. Maar als je jezelf er doorheen slaat, zie je de rest van je leven altijd totaal anders.
Een gematigde vorm van geluk en voorspoed werkt ook goed. Op voorwaarde dat je jezelf absoluut niet aan anderen spiegelt. Maar ook op voorwaarde dat je dit je leven lang in stand houdt. Dan word ik een beetje bang voor mensen die krampachtig proberen gelukkig te blijven. Daarmee verlies je ook al snel je tevredenheid.

Maar dan is er nog het luisteren naar andere verhalen. Luisteren naar en praten met iemand die het goed voor de kiezen heeft gehad. Gewoon een daklozenopvang binnenstappen en een kop koffie drinken met een dakloze. Oprecht aan een verslaafde vragen hoe het zover heeft kunnen komen. Naast het bed zitten van iemand die weet dat het leven over een half jaar over zal zijn.
Ik garandeer je dat je alles in een ander perspectief zult gaan zien.

Nog een laatste tip. Reken er niet op altijd tevreden te zijn. Tevredenheid impliceert dat het niet per se veel beter hoeft te zijn, maar ook dat het weleens slechter is geweest. Zonder de ervaringen van een beetje meer en een beetje minder, weet je dus niet eens waar je tevreden over kunt zijn.