[2003] De tranen van Beloki

"In 1998 was ik tot een half uur voor het einde winnaar van de Ronde van de Toekomst. Het sneeuwde en ik kwam in de afdaling ten val. Ik heb de hele nacht gehuild", vertelde Joseba Beloki Dorronsoro, die het levenslicht zag in het Baskische dorpje Lazkao, op quatorze juillet (14 juli) 2000 in een vraaggesprek met het Algemeen Dagblad. "Dat zal me nooit meer gebeuren. De enige keer dat ik nog zal huilen, is als ik win."

Exact drie jaar na deze straffe uitspraak waren daar inderdaad de tranen. Echter wederom niet van gelukzaligheid, maar van ellende. Modderige waterlanders rolden over de wangen van het vertrokken gezicht van het frêle lichtgewicht, terwijl hij het uitschreeuwde van de pijn. Gegeseld door de inwendige pijnprikkels schudde de Spanjaard zijn lijf onrustig op en neer in de berm, terwijl zijn Look-fiets doodstil naast hem lag. Zijn overlevingsmechanisme motiveerde hem op te staan, maar zijn fysieke gestel was daar niet toe in staat. De 'feestelijke' negende etappe in de Tour de France van 2003, van Bourg d'Oisans naar Gap, markeerde het einde van de wielerdroom van Beloki.

Beloki schreeuwt het uit van de pijn, na zijn ongelukkige val.

Noodlot

Het noodlot sloeg toe in de afzink van de 1.120 meter hoge Côte de La Rochette, op ruim vier kilometer van de finish. In de afdaling van het pukkeltje van de derde categorie leidde Beloki de achtervolging van een selecte jachtgroep op Alexandre Vinokourov, die eerder op de puist zijn duivels had ontbonden. De Bask daalde agressief en sneed de bochten vlijmscherp aan. Met succes. Totdat hij met te hoge snelheid een lange, bijna 180 graden terugdraaiende linkerbocht naderde. Voor de destijds 29-jarige Once-coureur het signaal om bruusk in zijn remmen te knijpen.

Normaliter voldoende om recht te blijven, maar de omstandigheden waren niet in Beloki's voordeel. De bergweg in de afzink van de Rochette was door de hoge temperatuur (35 graden) veranderd in een stroperige massa, waar de dunne tubes niet tegen bestand waren. Zijn achterwiel hapte zodoende in de stroperige teer, waarna zijn band eraf schoot. De kopman van Once was reddeloos verloren en smakte keihard tegen het asfalt. Om zichzelf een paar tellen later bewegingsloos in de berm te bevinden, na een glijpartij over het glimmende wegdek.

Beloki wordt per ambulance afgevoerd naar het ziekenhuis in Gap.

Met een gebroken dijbeen, een gecompliceerde elleboogbreuk en een gebroken pols werd de van pijn schreeuwende renner per ambulance afgevoerd naar het ziekenhuis in Gap. De nummer twee uit de Tour zag zijn droom, met het gele kleinood in Parijs staan, bruutesk op het asfalt uiteenspatten. "Ik kon al eens de Vuelta winnen en moest opgeven door een val. Nu kon ik de Tour winnen, en weer een val", beklaagde Beloki zich - twee dagen na een succesvol verlopen, vier uur durende operatie - op een persconferentie.

Gedaanteverwisseling

Het moge duidelijk zijn, het pechspook achtervolgde Beloki een groot deel van zijn wielercarrière. Op de flanken van de Rochette werd het noodlot niet alleen geholpen door de power van le soleil, maar ook door het nieuwe keurslijf van Beloki. De timide huiskat had zich tijdens de Tour van 2003 namelijk plotsklaps ontpopt tot een brullende, niets ontziende leeuw. Maar juist die roekeloosheid bracht hem ten val.

Waar hij zich in het verleden nog wel eens te kort deed door zichzelf te bescheiden op te stellen, klopte hij tijdens de editie van 2003 nadrukkelijk met zijn vuist op tafel. Eindelijk toonde hij de vernietigingsdrang van een ware kampioen. Beloki, al coureur sinds hij als kleuter op de kermis een racefiets won, was samen met zijn toenmalige ploegleider Manolo Saiz tot de conclusie gekomen dat dat de gewezen tactiek was om Armstrong van zijn vijfde opeenvolgende Tour-zege te houden. "Je moet Armstrong dwingen fouten te maken, anders maakt hij ze sowieso niet", motiveerde de directeur sportief van Once.

Beloki duikt de afdaling in, om vervolgens noodlottig neer te gaan. Lance Armstrong kan de Spanjaard nog ternauwernood ontwijken en zijn vege lijf redden met een knap staaltje veldrijden. 

Vandaar dat Beloki zich had voorgenomen om tijdens de Tour van 2003, waar mogelijk, voor het offensief te kiezen. Dat ging eigenlijk geheel tegen Beloki's natuur in, want de timide en bescheiden coureur acteerde juist veel liever in de luwte. Al was het maar omdat hij nogal opkeek tegen de toenmalige patrons van het cyclisme. Dat was volgens Juan Fernandez, zijn oud-ploegleider bij Festina (2000), ook de reden van zijn afwachtende koerstactiek: "Hij maakt zijn concurrenten groter dan ze in werkelijkheid zijn. Daardoor kleineert hij zichzelf. Neem de etappe naar de Mont Ventoux (2000, red.). In die klim was hij de beste. Beter dan Armstrong - die voor hem eindigt. Beter ook dan Pantani - die de rit wint. Dat is het enige dat hem nog van de absolute top scheidt. Het moment van zwakte herkennen bij je rivalen en ze dan afmaken."

Fin de carrière

In 2003 leek hij definitief de schroom van zich af te hebben geschud. Beloki leek helemaal klaar om de Olympus van de wielrennerij te bestijgen, maar in plaats daarvan sukkelde hij naar beneden. Een diepe, vrije val was het gevolg. Waar deze zou eindigen, wist Beloki toentertijd nog niet. "Ik heb een enorme klap gehad, natuurlijk niet alleen fysiek, maar ook geestelijk. Geen idee of er volgend jaar daardoor ineens een andere Beloki op de fiets zit. Dat zullen we dan wel zien." La esperanza (de hoop) was er, maar uiteindelijk zou Beloki de klap nimmer te boven komen.

Beloki in betere tijden: als nummer twee van de Tour van 2002.

Een maand na zijn fatale val volgde namelijk de volgende opdoffer: sponsor Once besloot om de stekker uit de wielersponsoring te trekken. Plotsklaps stonden 23 coureurs, incluis Beloki, op straat. Saiz ging op zoek naar een nieuwe geldschieter, maar de Bask wilde niet wachten. Hij koos voor een avontuur bij het bescheiden Brioches La Boulangère, maar die vruchteloze samenwerking werd vroegtijdig stopgezet. Ook nadien, in dienst van achtereenvolgens Saunier Duval (eind 2004), Liberty Seguros (2005) en Astana (2006), kon hij nimmer meer op zijn oude niveau komen. Eind 2007 besloot Beloki, die momenteel als coach bij de jongerenploeg van het Spaanse Cafés Baqué werkzaam is, een punt achter zijn wielerloopbaan te zetten.

Overigens zou Beloki, die driemaal op het podium van de Ronde van Frankrijk stond (in 2002 als tweede en in 2000 en 2001 als derde) nog eenmaal de Tour uitrijden na zijn fatale val. In 2005 eindigde hij anoniem als 75e. De Spanjaard zal toen vast een traan hebben gelaten, maar nooit op de manier zoals hij het graag had gewild.