Lightning Returns: Final Fantasy XIII

Lightning Returns, maar voor vele Final Fantasy-fans had ze weg mogen blijven. Terechte klacht of heeft Lightning van haar eerdere fouten geleerd?

Square Enix heeft het er maar moeilijk mee. Het eerste deel van Final Fantasy XIII werd als te lineair beschouwd en Lightning, de hoofdrolspeelster, was een koele kikker met wie niemand echt een klik had. Het tweede deel in de saga pakte de meeste punten aan waarover geklaagd werd. Een party van twee spelers, Serah en Noel, en een handjevol Pokémon, uh getemde monsters, die je flink kon upgraden om zo daadwerkelijk een waardevolle teamgenoot te zijn. Lineair kon je het niet noemen, want door het tijdreizen kwam je in allerlei alternatieve tijdslijnen terecht.

En toch was het verhaal nog niet voorbij, vond Square, want op het einde van de laatste DLC was het geen geheim meer: deel drie van Final Fantasy XIII moest er komen. In Lightning Returns: Final Fantasy XIII wordt Lightning wakker uit haar nogal lange winterslaap van vijfhonderd jaar. De god van het licht, Bhunivelze, gooit het op een akkoordje: Lightning krijgt haar zus Serah terug als zij genoeg zielen redt om naar de nog nieuw te maken wereld te verhuizen. Een uitdaging, want de wereld gaat kapot door Chaos, dat vrijgekomen is door de gebeurtenissen in Final Fantasy XIII-2. Lightning heeft initieel zes dagen om zo veel mogelijk zielen te redden.

Het verhaal wordt nogal apart gebracht. Natuurlijk zijn de filmpjes weer fantastisch, maar je verwacht ook niets anders. Het plot rammelt echter aan alle kanten en boeit eigenlijk vrij weinig. Het hele Serah-gedoe boeit mij als gamer dan ook niets, maar het managen van tijd is juist de sterke kant van Lightning Returns. Hoe in-game het verhaal vordert is ook jammer. Hope tettert vaak genoeg in je oor om je te vertellen wat je moet doen, terwijl je net bezig bent met andere dingen en het gewoon niet meekrijgt. Ook is Lightning zelf zo star als een bamboesteel. Gamers haden al geen klik met haar en dat gaat in dit deel ook zeker niet gebeuren. Nu wordt uitgelegd dat de god haar gevoelens heeft uitgeschakeld, maar dat is volgens mij dan al bij haar geboorte gedaan.

Goed, verhaal opzij, we gaan het hebben over gameplay. Zielen redden doe je door problemen van mensen op te lossen. Dat kan iets simpels zijn als: haal tien ‘Skeleton Teeth’, wat neerkomt op tien skeletten verslaan, tot lastigere missies. Een van de lastigere kreeg ik meteen na de tutorial: er is een monster in de wijk van een stad en die moet opgeruimd worden. Als Final Fantasy-speler lijkt dat een peulenschilletje. En dan merk je dat het vechtsysteem flink is aangepast ten opzichte van eerdere delen. In plaats van semi-realtime is nu alles realtime. Timing is belangrijk: bij het slaan, combo’s maken en bij het blokken. Vooral bij het blokken. Fira, een welbekende vuurspreuk, vreet leven van je af, ook als je slecht getimed de spreuk probeert te blokken. Nee, je moet precies timen wanneer de spreuk zijn impact zou gaan doen en dan blokken. Dan kom je er met een verschroeide wenkbrauw vanaf.

Het monster kreeg ik niet snel genoeg neer, dus ik ga verder en pak die wel wanneer ik iets sterker ben. Niet heel lang daarna spawnt hetzelfde type monster tijdens de main quest een paar keer voor mijn neus, gewoon in het veld. De toon is gezet: de makers willen Lightning Returns als lastiger bestempelen. En dat werkt, want zelfs vrij simpele vijanden uit eerdere delen zijn een stuk pittiger geworden. Timing, blokken, de juiste zwakke punten uitbuiten, er is veel meer strategie nodig dan in eerdere delen.

Naast realtime vechten is er meer veranderd in Lightning Returns. Dit keer krijg je ook een Overclock-vaardigheid. Als je deze triggert dan vertraagt de tijd Matrix-style en heb je een volle ATB-balk om al je aanvallen te doen. Hoe ‘duurder’ de aanvallen, hoe sneller je balk weer leeg is en je uit Overclock geraakt. Overclock kost Eradia-punten. Eradia verdien je door vijanden te verslaan. In het begin mag je maar vijf Eradia-punten hebben, maar dat wordt naarmate je sterker wordt meer. Met deze punten kun je zelfs ook genezen, teleporteren of de tijd vertragen in het veld.

De rest van het vechtsysteem is aardig hetzelfde gebleven. De ATB-balk uit de eerdere delen van Final Fantasy XIII is gebleven. En eigenlijk vecht je ook met een party, alleen bestaat deze het merendeel van de tijd uit alleen Lightning. Waarom toch een ‘party’? Omdat Lightning drie verschillende kostuums draagt. Tijdens het vechten kun je daartussen wisselen, eigenlijk de paradigm shifts uit eerdere delen. Het ene kostuum kun je bijvoorbeeld kiezen omdat het strength-attribuut er enorm door wordt verhoogd, een ander pakje draag je voor de magiebonus en een derde omdat je functioneel naakt wilt zien. Bij deze kostuums kies je een wapen, een schild en andere draagbare items, zoals ringen, om je helemaal naar je speelstijl uit te rusten.

Op zich handig gevonden om toch een idee van strategie te hebben, maar er is een groot nadeel voor de speler: Square ziet de kostuums als prachtige DLC. Dus ja, je krijgt als pre-order bonus bijvoorbeeld het kostuum van Cloud en zijn overpowered wapen, meteen vanaf het begin. Hierdoor krijg je zelfs een aparte vechtvaardigheid, die best sterk is, plus een multiplier van vier qua bonusschade. En ja, er zijn al allerlei DLC aangekondigd. Tomb Raider-pakje dit, Yuna-pakje dat. Nog even en we zien een kale Lightning omdat er een Hitman-kostuum is.

Grinden is uitgebannen. Vechten levert geen ervaringspunten op: alleen geld en items. Met de tijdslimiet in gedachte geen rare keuze, je hebt wel andere dingen aan het hoofd dan continu te vechten. Probleem is wel dat als je ergens vastzit door een te sterke vijand, je jezelf lastiger kunt verbeteren om het alsnog te halen. Het enige dat je kunt doen is zielen bevrijden, want dat geeft je extra levenspunten en andere attributen.

Zes dagen zielen redden en modepolitie spelen dus. Die zes dagen zijn trouwens niet helemaal waar. Door genoeg zielen te redden en de Chaos te bevechten kun je het einde rekken en jezelf dertien dagen geven om mensen te helpen en missies te volbrengen. Of nog een dag extra, als je voor de perfecte game gaat. Per in-game dag ben je zo’n drie uur kwijt. Aan de ene kant is het jammer, want eindelijk is er een volledig vrije wereld, je kunt meteen vanaf het begin gaan en staan waar je wilt. En dan besluit de ontwikkelaar dat je niet alle tijd van de wereld hebt om alles op je gemak te verkennen. En juist de vrije wereld redt Lightning Returns, want juist de toevoeging van die rekbare beperking zorgt ervoor dat je toch die enorme bak met zijmissies wilt proberen en elke hoek van de verschillende steden en omgevingen wil zien. Alleen is het door de overvloed aan missies en personages die je ervoor moet terugvinden soms te onoverzichtelijk. Er is een mogelijkheid om op de in-game kaart enkele markeringen te plaatsen, maar dat zijn er zelfs te weinig.

Lightning Returns: Final Fantasy XIII laat me achter met gemengde gevoelens. Het verhaal en de hoofdrolspeelster zijn totaal niet boeiend. Dat was Lightning al niet, maar ze werd in de eerdere delen gered door leukere of interessantere personages, nu moet ze deze titel alleen dragen. Al die extra te kopen kostuums moet je gewoon vergeten. Die DLC-hel in het kwadraat is gewoonweg jammer. Het vechtsysteem is daarentegen het uitdagendste dat ik ken van de franchise, zeker met vijanden die iets meer van je vergen dan een beetje achteloos knoppen rammen. Grinden is er niet meer en dat levert meer variatie in gameplay en minder repetitief vechten op. Je kunt je focussen op tijdsmanagement: welke missie is te doen in een in-game dag en welke moet je uitsmeren over meerdere dagen? De gameplay is goed, maar toch missen alle delen van Final Fantasy XIII en dus ook Lightning Returns de oude magie van eerdere Final Fantasy-games. Square Enix hoeft niet zo veel te veranderen: een pakkend verhaal, maar vooral een hoofdrolspeler met wie mensen een klik mee kunnen krijgen zou zoveel schelen. Het einde van Lightning, hopelijk een fris begin voor de volgende Final Fantasy.

Gespeeld op PlayStation 3, ook beschikbaar op Xbox 360.

Zie hier de FOK!games beoordelingsrichtlijnen.