Marco's Wu-Tang Clan
Johan wilde het, de media en het volk staan er achter, dus krijgen we Marco en John. FC Vinkeveen, zoals ze genoemd werden in hun Ajax-periode begin jaren tachtig. Dit omdat beide heren destijds vaak op audiëntie gingen bij Cruijff, die in Vinkeveen resideerde. Mede dankzij Marco, die Aad de Mos kapittelde, kon Cruijff zijn trainersperiode starten in Amsterdam. Zoiets schept een band. Er was heus wel eens wrijving tussen de twee, maar ze steunden elkaar toch altijd. De grootste sportieve desillusie beleefde Marco in 1990 op het WK, waar hij opteerde voor Cruijff, maar de KNVB in haar wijsheid besloot Leo Beenhakker aan te stellen. De ster van het EK van 1988 verliet twee jaar later het wereldpodium zonder een goal gemaakt te hebben.
Duidelijk is dat Marco van Basten een geniale voetballer was. Hij is op Cruijff na de beste die we hier in Nederland ooit hadden. Dat is gebaseerd op alles wat hij heeft laten zien en, hoe gek dat ook mag lijken, op wat hij niet meer heeft kunnen laten zien. Marco moest noodgedwongen vroeg stoppen, waardoor we hem altijd op zijn top herinneren, simpelweg omdat we een eventuele aftakeling niet hebben kunnen meemaken. We zullen nooit weten wat een Marco die tot pakweg zijn 33e had kunnen spelen, nog bereikt zou hebben. Een fenomeen is hij dus en dat opent internationaal altijd deuren. Wie met Van Basten aankomt, krijgt respect. Wie met Advocaat aankomt, moet respect verdienen, zowel bij de media als bij het publiek.
Toch is de benoeming van de als coach totaal onervaren Marco een risico. Ik twijfel niet aan zijn voetbalinzicht, ik weet dat Marco zinnige dingen over voetbal kan zeggen. Maar kan hij tijdens een wedstrijd een tactische wissel toepassen? Kan hij met een omzetting van het systeem de boel omgooien? Dat zal, zoals Marco zelf op de persconferentie na zijn aanstelling zelf ook aangaf, nog moeten blijken. Frank Rijkaard, net zo onervaren begonnen destijds, ging op dit aspect ten onder op het EK 2000. Hij verkoos bijvoorbeeld Aron Winter recordinternational te maken boven een wissel die Oranje langs de Italianen had kunnen brengen.
De staf die Marco verzameld heeft, is wat dat betreft evenmin hoopgevend. Marco haalde zijn eigen Wu-Tang Clan binnen. Dit ooit vernieuwende rapperscollectief ondersteunt elkaar ook op elke soloplaat. John van ’t Schip heeft ook niet echt relevante ervaring. Bij Jong Ajax presteerde hij leuk, maar er zijn veel coaches die, met een dergelijke groep talenten die in Nederland nauwelijks zijn gelijke kent, dat zouden kunnen. In Enschede ging bijna de vlag uit toen John na zijn mislukte seizoen bij FC Twente opstapte, dus de voormalige mooie jongen van de Nederlandse velden is ook niet die man die Marco kan ondersteunen onder zware druk.
Sinds Ruud Gullit Zeljko Petrovic als assistent koos, lijkt het ook in om een grappenmaker toe te voegen aan je staf. In dat licht moeten we de benoeming van Rob Witschge, oud-assistent van Haarlem en hoofdcoach van ADO ’20, zien. Rob is de man van de grollen van de kleedkamer. De tijgerbalsem in de slips, opbellen als zaakwaarnemer of journalist, schoenveters van de dure sponsorschoenen vastknopen, urineren in het spelersbad en dat alles met die innemende lach van hem. Ook aan de kaarttafel is Rob een fijne, zo zei John de Wolf ooit al.
Tot slot mag Stanley Menzo keeperstrainer worden. Stanley blunderde in één van zijn weinige interlands ooit vreselijk tegen Polen en deed bij Ajax ook vaak vreemde dingen. De sympathieke Menzo werd groot onder Cruijff, hij weer, als meevoetballende goalie. Later sloeg hij een voorzet van Vahirua in eigen doel en verloor Ajax van Auxerre. Saillant detail is dat zijn vervanger toen Van der Sar heette. Stanley moet nu dus de man die hem voorbijstreefde gaan coachen. Ik gun Stanley zulke fijne vrienden als Marco en John, maar ben tegelijkertijd blij dat zij geen vriendschap hebben gesloten met een keeper die op amateurniveau keepte, anders had die nu keeperstrainer van Oranje kunnen zijn.
De eerste voorselectie van Marco is ook niet direct hoopgevend. Maarten Stekelenburg is dan wel het grootste keeperstalent van Nederland, zolang hij geen eerste man is bij Ajax, is een selectie niet gerechtvaardigd. De selectie van Jan Kromkamp lijkt vooral bedoeld om criticaster Adriaanse te behagen. Co pusht zijn gemaakte rechtsback al een jaar Oranje in en krijgt nu zijn zin. Dat dit Co eigen is en hij dit al deed bij Willem II, waar hij Bert Konterman te pas en te onpas Oranje in praatte, is te belangrijk om onvermeld te laten. Niels Oude Kamphuis en Mario Melchiot zullen toch verbaasd zijn geweest dat een AZ-back hen voorbij is in de rangorde. Romeo Castelen maakte een paar aardige acties bij Den Haag, mocht naar Feyenoord omdat hij gratis was en heeft daar nu de grootste moeite aan te pikken bij het niveau. Normaal gesproken moet hij eerst een duel of vijftien presteren bij Feyenoord, nu mag hij al bij de voorselectie horen. Tot slot is het vriendelijk van Marco dat hij Kevin Hofland, teruggeworpen door blessures, zo wil steunen, maar het is niet te verdedigen ten opzichte van André Ooijer. Ik vind Ooijer altijd wat bleu, maar wel zeer bruikbaar op meerdere posities. Belangrijk is ook dat Ooijer speelt naar zijn mogelijkheden. Nu lijkt datzelfde bleue karakter hem in de weg te zitten, omdat eerst Advocaat en nu Van Basten hem zonder scrupules passeerde.
Nu is dit alles, zowel de samenstelling van de staf als de voorselectie, misschien nog jubelend te ontvangen als vernieuwing. Echter, vrienden kunnen elkaar soms ook te lang beschermen en op den duur de scherpte verliezen. Vernieuwing kan ook snel omslaan in stilstand of achteruitgang. Marco moet daar voor waken. Een grote naam en de berg krediet die daar aan kleeft is op den duur niet voldoende meer. Dick Advocaat was sowieso niet zo makkelijk weggekomen als hij deze voorselectie had gemaakt. Bovendien moet Marco zich ook realiseren dat de laatste platen van de Wu-Tang Clan het niveau van de eerste nooit meer benaderd hebben en dat hij wat dat betreft misschien beter af was geweest zonder vrienden in de staf.
