Column: Vreten aan het geweten
Bewoners van Viti Levu, onderdeel van de Fiji eilanden, hebben 136 jaar lang met een kwestie in hun maag gezeten. De Britse zendeling Thomas Baker.
Tja. Engelse voetbalsupporters en leden van de Windsor familie zijn al onverteerbaar, laat staan een stugge Engelse missionaris. Ik kan me voorstellen dat deze eilandbewoners, de Nubutautau bijna anderhalve eeuw flink geconstipateerd waren.
Net goed, denkt elk beschaafd mens op zo'n moment. De Schepper heeft het verbod op kannibalisme niet voor niets in het bedrijfsreglement opgenomen. En aangezien we bij het idee al moeten kotsen, gaan we er van uit dat onze stofwisseling niet geschikt is voor zoiets als mensenvlees.
Toch?
"Een kilo zei u toch, hè?" vroeg de juffrouw van de banketbakkerswinkel. Ik knikte. En terwijl ze nog een marsepeinen baby'tje aan de gebaksdoos toevoegde dacht ik: Onverteerbaar? Zo ligt het toch niet helemaal.
Primitieve stammen - zoals wij ze noemen - plachtten mensenvlees vaker om symbolische redenen te eten dan om de honger te stillen. In onderhavig geval was het bedoeld als ultieme belediging aan de 'vijand'.
Een onzinnig excuus, evengoed. Zoals het ook onzin is om te denken dat je van gemalen neushoornhoorn en apentestikels een dikke pik en een eindeloos orgasme kan krijgen, zoals nog veel mensen op deze aarde geloven. 'Kannibalisme' is dit niet, maar naar mijn idee wel familie. Moord is het zeker. Want ons soort kan best overleven zonder afrodisiaca en bontjassen en krokodillenleren moneybelts.
Hoe dan ook, het verleden lag de Nubutautaus zwaar op de maag. Zo zwaar, dat ze contact opnamen met het Britse Imperium - dat was even zoeken - en de dienstdoende ambtenaar van Buitenlandse Zaken duidelijk maakten dat ze voor het oog van de wereld hun spijt wilden betuigen. Van dat opeten.
Laten we wel wezen: in deze blootleggende tijden kunnen wij Westerlingen niet meer doen alsof we niet weten wat ONZE voorouders hebben uitgevreten. We mogen echter aannemen dat ze de crème de la crème onder de zwart-, bruin-, geel- en roodhuiden hooguit enigszins verkrachtten en een beetje uitroeiden, meer niet. In welke kleur dan ook: we schijnen lekker te zijn. Zoiets als geroosterd speenvarken.
Denk nou niet meteen van, Gatsie! We lusten andere diersoorten toch ook? Je moet 's zien hoe sommigen met smaak happen in zeebanket dat nog spartelt en blub zegt.
Dus ik begrijp de negatieve klank van 'kannibalisme' niet zo goed. 'Gedegenereerd gedrag'? Vanwege de gruwelijkheid van het geslacht worden, al of niet ritueel? Dat is toch voor elk levend wezen een nachtmerrie? Ik vind soortsoortelijk gedrag als het kweken van huidlapjessnijdende schizo's en bomsmijters in dansgelegenheden en schoolbussen ook geen aanbeveling bij het Galactisch Tribunaal, mochten we daar ooit nog eens voor uitgenodigd worden. Het doden en opeten van een man die meent zijn beschaafde waanideeën er bij onwetende inboorlingen in te moeten slaan is toch vergeeflijk, als je het in hetzelfde perspectief ziet? Het is Baker trouwens posthuum gelukt: de Fiji eilandengroep staat inmiddels bekend als 'diep religieus'.
Je leven lang sudderen op het lage pitje van de vrees en gesmoord worden in schuld & boete; de charmes van het Christendom. De 120 inwoners van het dorp Nubutautau zijn uiteindelijk beschaafd geworden. En heel charmante mensen. Ook al hebben ze nog steeds geen elektriciteit en veel te weinig scholen.
Toch zal het niet lang meer duren voordat de eerste volvette Toerist met zijn fonkelende GoldCardsmile hun eiland ontdekt, zeker na dit nieuwsitem. ("Seychellen is zoooo passé darling, ik wil naar een heerlijk primitivo resort met een bite") En zo denkt iedereen dat het wiedergutmachungs-gebaar van deze Melanesiërs een berekende zet is geweest...
Maar zo ligt het niet helemaal, dacht ik terwijl ik mijn laatste marsepeinen baby naar binnen werkte en de foto's in de krant bekeek en het beknopte maar veelzeggende verhaal erbij las. Sinds de moord op Thomas Baker waren de N'tautaus op de jacht aangewezen omdat er in en rond het dorp geen fatsoenlijke groente meer wilde groeien. En in hun bijgelovigheid dachten zij dat een spijtbetuiging en een verzoening met Gods favoriet, de Grote Blanke Man, hen van deze vervloeking af zou helpen...
Elf hebben ze er weten te vinden. Elf nazaten van Thomas Baker. Zij kregen een uitnodiging om naar Viti Levu te komen (en daar zijn heel wat grapjes over gemaakt; de origineelste natuurlijk op de FOK!site). Tijdens een ceremonie kregen zij de bijbel van Thomas Baker overhandigd, zijn kam en laarszolen, plus de bijl waarmee hij was vermoord.
Er is een foto waarop de dorpsoudste één van Bakers afstammelingen, na hem om vergeving gevraagd te hebben, wenend op de wang kust. Daar schoot ik prompt eventjes van vol zodat het laatste stukje baby in mijn strot bleef steken. De cultuur van die mensen is een heel andere dan de mijne, maar ik kan me echt iets voorstellen bij de gevoelens van de Nubutautau. Omdat het gaat om zo'n zwaarbeladen iets. En tegelijkertijd iets stompzinnigs. Een misverstand, onbekendheid met een plaatselijk taboe. Wat 136 jaar lang resulteerde in een maagzweer tussen de oren. Triest.
En ik dacht: wat nou, 'om vergeving vragen'? Ze zijn eeuwenlang door kerken en koloniale onderkoninkjes onderdrukt: heeft één van die feestelijk onthaalde Baker-nazaten dáár een excuusje voor gemaakt?
Stonden de Engelse afgezanten zich tijdens de ceremonie opgelaten te voelen,of waren ze oprecht geroerd? Voor de dorpsoudste en zijn volk was dit in elk geval een belangrijke en emotionele kwestie. En in plaats van gruwelijk komisch vond ik dit een ontroerend en uniek stukje nieuwsgebeuren. Het maakte weer eens duidelijk hoeveel Mens ieder mens is, of hij/zij nu een heidense kannibaal is, of een waarlijk door God gekozen tv-preacher.
Ik hoop dat de gewassen goed zullen gaan gedijen, op Viti Levu.
Ik hoop dat ook beelden van verminkte kindsoldaten en in serie vermoorde en uitgebeende prostituees all over onze geciviliseerde wereld me nog vaak zullen doen slikken en ontroeren. Maar ik denk het niet. Aan dat soort nieuwsbeelden is al jaren niks unieks meer.
©2003doubleU
