Bandstemmen

Contact maken met geesten spreekt al eeuwen lang tot de verbeelding. In 1936 verklaarde de Nobelprijswinnaar en natuurkundige Sir Oliver Lodge: "Wij zullen nog eens een apparaat uit vinden dat nog nauwelijks meetbare trillingen in hoorbare klanken kan omzetten en dat de stemmen van overledenen voor ons hoorbaar zal maken. Ook de dodenwereld heeft haar radio-telefonie; wij zijn echter nog niet met al de ontvangstmogelijkheden uitgerust, die ons de kans geven de seinen te verstaan." In zijn begin periode was Thomas Alva Edison al bezig met een apparaat dat hij vulde met een chemisch goedje. Zo hoopte hij stemmen van overledenen op te vangen. In 1939 probeerde de Amerikaanse fotograaf Atilla Von Szalay, om stemmen vast te leggen op door hem zelf gemaakte grammofoonplaten.

Jï¿œrgenson

In juni 1959, doet de Zweed Friedrich Jï¿œrgenson een vreemde ontdekking. Als hij met een bandrecorder op zijn landgoed loopt om vogelgeluiden op te nemen, ontdekt hij iets vreemds. Hij hoort wel vogels, maar hij hoort vogels die al geen jaren meer in Zweden voorkomen! Naast deze vreemde ontdekking hoort hij tussen het geruis door op zijn bandrecorder nog meer vreemde klanken. Als hij zich concentreert op deze geluiden, hoort hij dat het stemmen zijn. Hij herkent deze stemmen als die van zijn overleden vrienden. Ze roepen dingen als ‘Waarom horen wij er niet meer bij.’ ‘Friedrich je wordt geobserveerd’ en ‘Niemand zegt iets tegen ons.’ Jï¿œrgenson moet als aan de grond genageld hebben gestaan. Stel je eens voor dat je midden in een bos loopt en je hoort ineens een stem maar je ziet niemand! Hij was hier zo verbaasd over dat hij vier jaar lang z’n mond hield. Eerst dacht hij dat zijn bandrecorder stuk was gegaan door de lange autorit. Hij liet mensen van de Zweedse radio en technici de bandrecorder en de tape nakijken. Er was niets mis mee en er was niet mee geknoeid!

In die vier jaar begint hij bewust met experimenteren. Een aantal maanden later legt hij zelfs tijdens een opname de stem vast van zijn moeder. Ze noemt hem bij zijn koosnaampje: Friedel. Als hij na vier jaar besluit om het zwijgen te doorbreken, zet hij zijn bevindingen op papier en schrijft een boek dat in 1964 uitkomt: ‘Gesprek met de doden.’ Nadat hij het bandstemmen fenomeen wereldkundig heeft gemaakt, nodigt hij wetenschappers en parapsychologen uit om naar zijn bandstemmen te komen luisteren. Het woord bandstemmen is afgeleid van de ‘band’ op de bandrecorder. Jï¿œrgenson spreekt zelf over ‘paranormale stemmen’.

Konstantin Raudive

Eï¿œn van de mensen die later ook een belangrijk bandstem-opnemer werd, was dr. Konstantin Raudive. Een parapsycholoog in hart en nieren die studeerde in Zweden. Na het lezen van het boek van Jï¿œrgenson en een aantal bezoeken, besloot Raudive zelf te gaan experimenteren. En in 1965 legde hij z’n eerste stem vast. Vanaf de ontmoeting met Jï¿œrgenson, tot aan zijn dood in 1974, neemt hij alleen maar stemmen op. Hij onderzoekt de stemmen zeer grondig. Dit onderzoek is ook zijn dood geworden. Het intensief afluisteren van de stemmen eiste zijn tol en hij stierf door uitputting. Hij liet een omvangrijk archief met meer dan 120.000 stemmen na en schreef twee boeken. In het Engels noemt men dit fenomeen EVP, Electronic Voice Phenomena. Een goede Nederlandse vertaling zou zijn: Elektronisch Stemmen Fenomeen.

Nederlandse Pioniers

In Nederland zijn er ook pioniers op dit gebied. Zoals de inmiddels overleden Hagenaar Branton de Geus. Een kleurrijk figuur die het bandstemmen fenomeen bekend maakte bij het Nederlandse publiek door met een stand op beurzen te gaan staan. Hij was te zien in het programma ‘Paradijsvogels’. Ook op de radio was hij soms te beluisteren bij het programma: ‘Het Zwarte Gat.’Een wekelijks programma over het paranormale. De Geus stond bekend om zijn scherpe tong. Hij heette eigenlijk Anton de geus. Toen hij in een klooster te Uden theologie studeerde, schreef men altijd Br. Voor zijn naam van Broeder. Hij heeft dat maar zo gelaten en Br. Anton werd Branton. In het klooster konden ze de humor van Branton niet echt waarderen. Zo stond er in de heilige boeken 
en stak met de linkerhand de koning de dolk in de buik zodat zijn darmen over de grond puilden, dan schreef de Geus in de kantlijn: Woensdag gehaktdag! Duizenden mensen ontving hij in zijn Haagse woning. De mensen kwamen bij hem om contact te maken met hun overleden dierbare. Ze vonden troost als ze de stem konden horen van een bekende. Dat dit helaas niet altijd lukte, laat zich raden. Geesten laten zich nou eenmaal niet dwingen. Als ze geen zin hebben om te praten, houden ze zich stil. Jaarlijks bezocht hij ook de congressen in het Duitse Fulda. Hier kwamen onderzoekers en enthousiastelingen naar toe om elkaar stemmen te laten horen. Ook Jï¿œrgenson was hier een vaak geziene gast die later een goede bekende van Branton werd. De Geus stierf in Den haag op 10 januari 2005 op de leeftijd van 91 jaar.

Hans Kennis

Een andere Nederlandse bandstemmen pionier van het eerste uur is Hans Kennis die toen in Amsterdam woonde. Destijds studeerde hij Culturele Antropologie en Egyptologie. Hij studeerde destijds Parapsychologie bij de bekende Nederlandse professor dr. Wilhelm Tenhaeff. Die verklaarde dat de bandstemmen volgens hem een paranormaal karakter hadden. Hans Kennis kwam met het bandstemmen fenomeen in aanraking toen hij naar de uitzending ‘Zienswijze’ keek van

Jack van Belle. Hij was tevens de vertaler en bewerker van het boek ‘Breaktrough’, dat geschreven was door niemand minder dan Konstantin Raudive. Hans vertaalde het boek als: ‘Paranormale Stemmen.’ Een zeer populair boek in die tijd, waar ook een grammofoonplaatje met stemmen bij zat.

Op een avond in 1972 besloot hij zelf eens een experiment uit te voeren. Nu of nooit, moet hij gedacht hebben. Hij gebruikte hierbij de zogenoemde ‘microfoon methode’. Een methode waarbij men de microfoon aansluit op de bandrecorder zonder daarbij gebruik te maken van achtergrondgeluid. Bij het afluisteren van de opnames hoorde hij een mannenstem roepen: ‘Willen helpen!’
’helpen.’ Een vreemde bijkomstigheid bij het opnemen is dat je op het moment dat je aan het opnemen bent, helemaal geen stemmen hoort. Je hoort ze meestal pas nadat je de opname terugluistert. Wat je wel zag, was dat de metertjes uitsloegen op de bandrecorder zonder dat er hoorbaar iets werd gezegd. Hans deed kleine experimentjes en trad met de stemmen in dialoog. Net als Jï¿œrgenson, die de stemmen vragen stelde en een antwoord kreeg! Zo stelde Hans de stemmen eens de vraag hoeveel is 5 x 7. Hierop kwam het antwoord ‘tien.’ Bij het afluisteren van de band bleek dat de ‘zeven’ een beetje onduidelijk was uitgesproken en ook als ‘twee’ kon worden verstaan. Blijkbaar was hij gewoon verkeerd verstaan! Hiermee was meteen aangetoond dat de stemmen niet uit ons eigen bewustzijn konden komen. Hans kwam na jaren van onderzoek tot de conclusie dat de stemmen een spiritistische oorsprong moesten hebben. De stemmen geven antwoord op rekensommetjes en reageren ook op situaties die zich op het moment van opnemen in de kamer voordoen. Hiervan zijn niet alleen bij hem, maar ook bij andere stemopnemers voorbeelden te over. In 2005 ontwikkelt Hans Kennis de zogenoemde DNG-Methode. DNG staat voor Digital Noise Generating-methode. Een methode die hij per toeval ontdekt als hij tijdens een opname met zijn toetsenbord over de tafel schuift. Na het filteren met Adobe Audition (een audio-bewerkingsprogramma) bleek dat zeer verstaanbare stemmen te horen waren! Een ander vreemd aspect van de stemmen is het ritme en de meertaligheid in ￜￜn zin. Dit polyglotte verschijnsel is uiterst zeldzaam en komt alleen voor bij stemopnemers die meerdere talen spreken. Soms hoor je tijdens een opname de moeite die de entiteit heeft om de zin uit te spreken omdat het zoveel energie kost.