Les Misérables in Concert - the 25th Anniversary

Al enkele dagen moest ik mij inhouden. Zaterdag viel de Blu-ray op de mat in een bruin kartonnetje. Amazon.co.uk. Jippieee!! Maar eerst naar Rotterdam, sinterklaas vieren. Pas maandagavond eraan toegekomen daadwerkelijk het schijfje te rippen en op m'n mediaserver te zetten.

Een kleine twee uur later was het spektakel voorbij en ik moet zeggen dat het een rit vol emoties was. Allow me to explain.

De Show

In vijftien jaar tijd verandert er veel. Was het 10th anniversary concert nog erg sober, voor het nieuwe jubileum is flink uitgepakt. Niet alleen werd het O₂ afgeladen, maar de kostuums en belichting zijn ronduit magnifiek en dragen sterk bij aan de sfeer van het geheel. Het orkest is groter dan ooit en zit verhoogd achter de cast, evenals het koor dat uit wel 200 man lijkt te bestaan. Geweldig. De neergezette sfeer overtreft die van het vorige jubileumconcert. Het moet gezegd; het geheel is prachtig in beeld gebracht.

De cast acteert bij vlagen uitstekend en in een aantal gevallen beter dan de vorige versie. De arrestatie van Fantine wordt door Lea Salonga, die in 1995 nog de rol van Eponine op zich nam, op briljante, emotionele wijze vertolkt, waarmee ze de performance van Ruthie Henshall minstens evenaart. Jenny Galloway is terug als Mme Thenardier en is geen spat veranderd sinds haar performance in de 10th anniversary. Solide, grappig, sterk.

En dan houdt het op.

Alfie Bow vertolkt de rol van Jean Valjean; een gewone man die wegens het stelen van een brood om het kind van zijn zus te voeden 19 jaar lang dwangarbeid heeft moeten verrichten, zijn voorwaardelijk breekt en op de vlucht slaat voor aartsrivaal en inspecteur van politie Javert. Bow is van oorsprong operazanger, en dat blijkt. Zijn stem en uitspraak zijn te klassiek voor deze rol en het ontbreekt hem aan uitstraling. Niet dat hij de rol slecht vertolkt, maar je moet van goeden huize komen, wil je de geniale performance van Colm Wilkinson overtreffen en waar je in de operawereld misschien nog wegkomt met een perfecte maar emotieloze performance ligt dat in de musicalwereld heel anders. Zonder emotie krijg je een kille, onpersoonlijke performance die dan foutloos mag zijn, maar die je zeker niet weet te raken. In dat opzicht geldt; Bow is goed, Wilkinson was geweldig. 

Javert, de principiële, obsessieve inspecteur die zijn leven wijdt aan het opsporen van de ontsnapte Valjean wordt gespeeld door een soapster uit As the World Turns, die zich tevens in de muziekwereld verdienstelijk weet te maken. Norm Lewis speelt de rol bij vlagen uitstekend, maar mist het resolute van Philip Quast. Hij speelt de rol minder overtuigend en streng dan Quast en komt véél te sympathiek over om de kwaadaardige Javert op adequate wijze gestalte te kunnen geven. Wederom; Lewis is goed, Quast was geweldig.

Norm Lewis als Javert

Fantine wordt gespeeld door de talentvolle Fillippijnse Lea Salonga, die eerder al rollen vertolkte in Miss Saigon, maar vooral bekend werd door haar rol als Eponine. Ze speelde die rol in de 10th anniversary, maar is 15 jaar later qua leeftijd geschikter voor de rol van Fantine. En dat doet ze uitstekend. Fantine is als jong meisje zwanger geraakt en de vader heeft haar en haar dochter Cosette achtergelaten. Zonder geld heeft ze haar kind af moeten staan aan een herbergier en in de fabriek van de burgemeester, de voortvluchtige Jean Valjean, werkt ze om financieel te kunnen zorgen voor Cosette. Nadat ze ontslag krijgt, komt ze terecht in de prostitutie. Op het moment dat ze wordt gearresteerd schiet Valjean haar te hulp. Deze scène speelt Salonga met een indrukwekkende emotionele lading, die de performance van Ruthie Henshall minstens evenaart.

De Thenardiers, de herbergier en zijn vrouw, worden vertolkt door de kale komiek Matt Lucas en Jenny Galloway, die de rol ook in de 10th Anniversary Concert vertolkte. Zij spelen hun rollen voortreffelijk, maar wat betreft Matt Lucas moet ik zeggen dat ik de rol die hij speelt iets te grappig vind. Ik prefereer de vertolking van Alun Armstrong uit 1995.

De volwassen Cosette wordt op prima wijze vertolkt door Katie Hall en geniet mijn voorkeur boven Judy Kuhn, die de rol in 1995 vertolkte, hoewel Kuhn beslist niet onderdoet voor Hall. Kwestie van persoonlijke voorkeur.

Mijn meest favoriete personage uit Les Misérables is Eponine. Dochter van de Thenardiers die opgroeide met Cosette, maar die nu ondergronds leeft in armoede. Zij is verliefd op student Marius, die op zijn beurt verliefd wordt op Cosette. Samantha Barks neemt de fakkel over van Lea Salonga en doet dat helemaal niet onaardig, maar als ik de performances naast elkaar leg, legt Barks het toch nipt af tegen Salonga.

Enjolras en de andere studenten leveren een solide performance waarop weinig valt af te dingen en dat ga ik dus ook niet doen. Zij zijn stuk voor stuk prima te pruimen.

En dan is er Marius. De rol die op werkelijk fenomenale wijze werd vertolkt door Michael Ball wordt in deze versie vertolkt door Nick Jonas. Je weet wel; van de Jonas Brothers. Wat Cameron Macintosh en zijn team bezield heeft die jongen te casten is mij een compleet raadsel. Vanaf zijn eerste zin tot zijn laatste zin heb ik me letterlijk kapotgeërgerd aan deze jongen.  Zijn stem is zacht en nasaal, zijn uitspraak verschrikkelijk. Hij kent slechts één gezichtsuitdrukking, namelijk 'doh', en ik vraag me werkelijk af waarom hij continu naar één gefixeerd punt in het publiek kijkt. Ook kan hij blijkbaar alleen een - minimale - vibrato in z'n stem creëren door zijn hoofd op en neer te schudden terwijl hij zijn nek uitsteekt, en een uithaal kun je vergeten. Elke zin wordt half mompelend uitgesproken en de andere helft wordt ingeslikt.

Marius is een student en moet derhalve jong zijn. Of het dan beter is iemand neer te zetten met de uitstraling van een beginnend puber die net een dikke joint heeft gedraaid, zoals Nick Jonas, of een gepassioneerde twintiger die de sterren van de hemel speelt als Michael Ball vraag ik me af, net zoals ik me afvraag of de casting director, regisseur en de rest van de medewerkers doof en blind zijn geweest. Of zou 't zijn omdat Nick Jonas de tienermeisjes trekt; een heel nieuw publiek waaraan je je dvd's kunt slijten? Hoe dan ook; elke liefhebber zal zich verbijten bij de tenenkrommende performance van Jonas.

Nu denk je dat ik overdrijf en dat het allemaal wel mee zal vallen, maar ik garandeer je dat dat niet het geval is. Hoeveel beter Michael Ball is dan Nick Jonas is niet in woorden samen te vatten. Het is geen vergelijking. Het is alsof je Pavarotti vergelijkt met Dries Roelvink. Alsof Mariah Carey het moet opnemen tegen Monique Smit. Het is zo slecht dat het niet eens grappig is en, ja helaas, het is zó slecht dat je er moeilijk doorheen kunt kijken om te genieten van de musical. Ter illustratie twee voorbeelden.  Allereerst de scène waar Marius treurt om zijn gevallen medestudenten in Empty Chairs at Empty Tables. Vergelijk de uitvoering van Nick Jonas met die van Michael Ball. En tenslotte de dood van Eponine. Ze komt gewond terug naar de barricade nadat ze voor Marius een brief naar zijn geliefde Cosette heeft gebracht en sterft in zijn armen. Samantha Barks en Nick Jonas versus Lea Salonga en Michael Ball in A Little Fall of Rain.

Maar is het dan zó slecht?

Nee. Als je de 10th Anniversary nooit hebt gezien, zul je je er prima mee vermaken, mits je van musicals houdt natuurlijk. De performances zijn, met uitzondering van die van Jonas, prima, alleen zijn ze maar zelden briljant en in dat opzicht voegt deze uitvoering niets nieuws toe, noch weet het zichzelf te overklassen.

De toegift is in deze versie wél heel bijzonder te noemen. Allereerst volgt een versie van Bring Him Home, maar dan door vier Valjeans, waaronder een duidelijk ouder geworden maar nog steeds briljante Colm Wilkinson die het podium eenvoudig claimt en duidelijk ontzag oproept bij de overige Valjeans. Een prachtige meerstemmige vertolking.

Vervolgens verschijnt de originele London Cast op het podium voor een uitvoering van One Day More. Hier laten onder andere Michael Ball en Colm Wilkinson nog even zien hoe het moet. Kippenvel, zeker als bij hun opkomst het applaus vanuit de zaal zelfs het eindapplaus van de huidige cast met eenvoud overtreft.

Na deze performance vraag je je werkelijk af waarom er niet voor is gekozen de cast uit de 10th Anniversary de hele show op te laten voeren. Ze zijn allemaal wat ouder, maar niet minder goed en voor een Anniversary Concert had het in mijn ogen prima kunnen werken.

Naast de inferieure cast is er nog een irritant puntje, en dat is het feit dat de musical her en der is ingekort ten opzichte van de 10th Anniversary. De rol van kleine Cosette is verkleind, en hier en daar ontbreken delen van de tekst. Dat is jammer te noemen, want op een show van bijna drie uur is het tamelijk zinloos een minuut of vijf te besparen door in de tekst te knippen.

Conclusie

Visueel en technisch is er niets op the 25th Anniversary aan te merken. Kwalitatief kan het echter niet tippen aan de uitvoering van vijftien jaar geleden. Heb je ze geen van beiden, sla deze dan over en koop de dvd van de 10th Anniversary Concert. Als je die al hebt, kun je deze ook gerust overslaan.

Al met al is het een gemiste kans om deze musical opnieuw op de kaart te zetten. Als echte fan moest ik deze hebben en zien, maar ik geef het weinig kans dat ik 'm nogmaals in z'n geheel uit zal zitten. Van de toegiften heb ik inmiddels losse MKV's gemaakt, die ik prima op kan zetten na het herbekijken van de 10th Anniversary concert.

Colm Wilkinson als Valjean in de toegift

Het moge duidelijk zijn; de 10th Anniversary is op veel fronten stukken beter dan deze 25th Anniversary. Hij is emotioneler, beter gecast en in de meeste gevallen beter uitgevoerd. Qua visueel spektakel mag de nieuwe dan superieur zijn, het is tevens het enige punt waarop hij superieur is. En laat visueel spektakel nou juist het minst belangrijk zijn in een emotioneel zware musical.

Ik geef Les Misérables in Concert - The 25th Anniversary een magere 6. Met een betere Marius was dit wellicht een 7 geworden. Wil je een dikke 10 zien, ga dan voor de versie uit 1995.