VS Hooggerechtshof: "staten mogen niet zelf kiesdistrictgrenzen wijzigen"

Jippie

Republikeinen in de Amerikaanse staat North Carolina wilden de kiesdistrictgrenzen veranderen. Het Hooggerechtshof heeft nu bepaald dat staten niet zelf over hun kieswetten mogen beslissen.

In de VS werd reikhalzend uitgekeken naar deze uitspraak, die vooral in het kamp van de Democratische Partij voor opluchting heeft gezorgd - maar niet alleen daar. Voormalig federaal rechter Michael Luttig, bekend om zijn eerder conservatieve dan liberale houding, noemde de beslissing van het hof op National Public Radio een klinkende, overweldigende overwinning voor de Amerikaanse democratie.

In feite ging de beslissing van het Hooggerechtshof over de vraag of staatswetgevers kunnen beslissen over verkiezingswetgeving zonder rechterlijke toetsing. Dus: zijn 'checks and balances' nog steeds van toepassing - de wederzijdse controle van de afzonderlijke constitutionele organen? Voormalig procureur-generaal Neal Katyal bepleitte de zaak als raadsman voor het Hooggerechtshof.

Katyal zei na de beslissing tegen de nieuwszender MSNBC, verwijzend naar de Republikeinen uit North Carolina die de zaak aanhangig hadden gemaakt bij het Amerikaanse Hooggerechtshof: "Ze wilden ons systeem van checks and balances ondermijnen en de wetgevende machten van de staten de bevoegdheid geven om bij verkiezingen te doen wat ze maar willen. Ik kan niets bedenken dat meer on-Amerikaans is." Katyal benadrukte dat de grondwet duidelijk boven de politiek staat.

Rechter betwist verkiezingsclausule
De zaak werd aangespannen in North Carolina. Daar had het parlement onder Republikeins leiderschap wijzigingen aangebracht in de kiesdistricten om het resultaat voor de eigen partij te verbeteren. De Democraten stapten hiervoor naar de rechter in North Carolina - met succes. De Republikeinen sleepten de zaak vervolgens voor het Hooggerechtshof - met het argument dat de rechtbank in North Carolina niet het recht had om de kieskring onwettig te verklaren.

De basis voor dit standpunt is een juridische theorie die stelt dat alleen staatswetgevers kunnen beslissen over kieswetten of kiesdistricten. De theorie heeft veel aanhangers, vooral onder aanhangers van voormalig president Trump.

Het Hooggerechtshof sprak zich uit met zes tegen drie stemmen tegen de controversiële juridische theorie. John Roberts, opperrechter van het Hooggerechtshof, schreef over de uitspraak: "De Kiesclausule weerhoudt staatswetgevers er niet van om rechterlijke toetsing uit te voeren in de staten."