'Nieuwe Afghaanse oorlog in 2016'

Opstandelingen in Pakistan bereiden zich voor op een etnische burgeroorlog in Afghanistan. Die zou kunnen uitbreken zodra de internationale troepenmacht over zestien maanden definitief uit het land verdwenen is. Dat zeggen analisten en een leider van de opstandelingen.

De afgelopen twee jaar is het aantal militanten in de grensregio's langs Afghanistan verdrievoudigd. Het gaat inmiddels om duizenden strijders, zegt analist Mansur Mehsud van het FATA Instituut, een denktank in Islamabad. In de wetteloze stammengebieden langs de grens opereren volgens hem meer dan honderdvijftig opstandelingengroepen. Vooral in het bergachtige en zwaar beboste Noord-Waziristan zou de concentratie groot zijn.

Hoewel strijders in de provincie Punjab zich lang schuilhielden in de stammenregio's en daar trainingen ondergingen, richtten zij zich aanvankelijk vooral op Pakistans aartsvijand India. Maar dat lijkt nu te veranderen.

"Voorheen hielden ze zich rustig. Maar de laatste twee à drie jaar zijn er honderden uit Punjab gekomen", aldus Mehsud. "Iedereen weet dat wanneer de NAVO en de Amerikaanse troepen Afghanistan verlaten er zal worden gevochten tussen Pashtuns en niet-Pashtuns."

De militanten uit Punjab scharen zich in dat geval aan de zijde van de Afghaanse Taliban, die overwegend behoren tot de Pashtun. Deze bevolkingsgroep is dominant in Afghanistan en vormt een meerderheid in de noordwestelijke Pakistaanse regio die aan Afghanistan grenst. Net als veel Taliban houden militanten uit Punjab er een radicale en aartsconservatieve interpretatie van de islam op na.

"We zullen naar Afghanistan gaan om aan de zijde van de Taliban te strijden, zoals we in het verleden hebben gedaan", zegt Ahmed Zia Siddiqui, een lid van de Lashkar-e-Jhangvi (LeJ), een militante soennitische groepering. Ahmed Zia Siddiqui is zijn nom de guerre.

De Taliban hebben nog niet om hulp gevraagd, zegt hij in een interview met Associated Press, maar op de vraag of Punjab-strijders zich voorbereiden op oorlog in Afghanistan antwoordt hij bevestigend: "Absoluut."

Hoewel zijn groepering in Pakistan verboden is, is LeJ een van de meest actieve en gewelddadigste bewegingen. Zij levert zelfmoordterroristen voor aanslagen in zowel Pakistan als Afghanistan en eist de verantwoordelijkheid op voor tientallen aanslagen die in Pakistan aan honderden sjiieten het leven hebben gekost.

LeJ was ook betrokken bij enkele van de spectaculairste aanslagen in Pakistan, waaronder de bomaanslag in 2008 op een vijfsterrenhotel in Islamabad en een moordaanslag op voormalig dictator en bondgenoot van de Verenigde Staten Pervez Musharraf.

Volgens Zahid Hussain, die in zijn boeken de opkomst van opstandelingenactiviteiten in Pakistan voorspelt, hebben enkele tientallen opstandelingengroepen hun hoofdkwartier in Punjab. In Waziristan zouden hun aantallen eveneens toenemen nu religieuze partijen als Jamaat-e-Islami jongeren rekruteren om voor hen te strijden.

"Zelfs als er een vredesovereenkomst wordt bereikt in Afghanistan zijn er nog steeds velen die door willen blijven vechten en degenen die waarschijnlijk het sterkst tegen een vredesovereenkomst zijn, zijn Pakistaanse opstandelingen", aldus Hussain. Tijdens een reis naar Noord-Waziristan hoorde hij plaatselijke stammen spreken over de toestroom van Punjab-opstandelingen. Buitenlandse journalisten worden niet toegelaten tot de stammengebieden.

De nieuwe burgerregering van Pakistan heeft beloofd tegen de militanten op te treden. "Pakistan kan dit niet langer tolereren", zei premier Nawaz Sharif vorige maand.

Analisten beschuldigen de regering echter van politieke onwil om achter de opstandelingen aan te gaan. De Pakistaanse Moslimliga van Sharif bestuurt Punjab, zeggen zij. In de provincie zijn de hoofdkwartieren van de opstandelingen makkelijk aan te wijzen, maar ze worden met rust gelaten.

In de stad Bahawalpur breidt de aan Al-Qaida gelieerde beweging Jaish-e-Mohammed bijvoorbeeld haar hoofdkwartier uit en worden grotere religieuze scholen gebouwd voor haar volgelingen, zegt Ayesha Saddiqa, een defensieanalist die uit de stad afkomstig is. De plaatselijke bevolking wordt geradicaliseerd en de leider van de groep, Azhar Masood, kan zich vrijelijk bewegen, zegt ze.

Punjab 'wordt geteisterd door jihadi's die de Taliban in de stammengebieden van tijd tot tijd steunen', aldus Saddiqa. "Dit is niet alleen een verzet tegen buitenlandse aanwezigheid in een moslimland, maar onderdeel van een grotere oorlog die ze hopen te vechten om de islam volgens hun eigen interpretatie en inbeelding in te voeren."

Simbal Khan, veiligheidsdeskundige aan het Islamabad Policy Research Institute, zegt dat Pakistan niet wil dat Afghanistan terugkeert naar de jaren negentig. Na een burgeroorlog kwam toen een Taliban-bewind aan de macht die op zijn beurt opstandelingen in Pakistan versterkte. Pakistan heeft echter maar weinig keuzemogelijkheden, aldus Khan.

"We weten waar ze zijn. We kunnen het hele gebied bombarderen, met de grond gelijk maken. Dat zou het Afghaanse probleem oplossen, maar waar blijven wij dan? We kunnen het Afghaanse probleem misschien wel oplossen, maar ons probleem zou veel groter worden. We zouden de volgende veertig jaar lijden."