RVR: minimumstraf niet effectief

De invoering van minimumstraffen kost de samenleving tientallen miljoenen euro's, zonder dat de misdaad effectief bestreden wordt. Dat blijkt donderdag uit onderzoek dat de Raad voor de rechtspraak liet uitvoeren.

De kern van het wetsvoorstel voor minimumstraffen is het zwaarder straffen van criminelen die binnen tien jaar opnieuw een zwaar misdrijf plegen. Als minimumstraf wordt dan minstens de helft van de maximale straf voor het delict opgelegd.

De wet zorgt er volgens de onderzoekers voor dat de misdaadcijfers dalen doordat criminelen langer vastzitten. "Als de crimineel in de bak zit kan hij niets doen", verklaren zij. Het prijskaartje van ieder delict dat hiermee voorkomen wordt, is zo'n vijf ton. Dat weegt echter niet op tegen de maatschappelijke schade van de meest zware delicten, namelijk zo'n 45 duizend euro. Alleen bij moord en doodslag zou dat anders liggen. Maar die feiten worden al zwaar bestraft, oordelen de onderzoekers.

Verder blijkt uit buitenlandse studies dat potentiële daders zich niet snel laten afschrikken door wettelijke minimumstraffen. In de Verenigde Staten zou de 'three strikes, you're out'- aanpak geen aantoonbaar preventief effect hebben. Volgens voorstanders van het wetsvoorstel zou de minimumstraf echter 'uitermate effectief' zijn als afschrikmiddel.

Het wetsvoorstel werd in januari ingediend bij de Tweede Kamer, maar de beslissing erover wordt pas genomen als er een nieuwe regering is. Omdat het thema volgens de raad actueel blijft is het feitenonderzoek nu naar buiten gebracht. De raad laat weten zich niet in de politieke discussie te willen mengen, maar 'zoveel mogelijk relevante feiten aan het voetlicht te brengen'.

Het wetsvoorstel van minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten (VVD) is omstreden. De Raad van State en de Raad voor de rechtspraak uitten eerder kritiek op de invoering van de minimumstraffen, maar daar trok het door de PVV gedoogde kabinet van VVD en CDA zich niets van aan.