Seculiere partij maakt snelle opmars in Polen
De snelle opkomst van een nieuwe progressieve partij illustreert de toenemende secularisatie in het conservatieve, katholieke Polen, waar zondag parlementsverkiezingen worden gehouden.
De partij, de Beweging van Palikot, is voor homorechten, het recht op abortus en een grotere scheiding tussen kerk en staat. Als de peilingen kloppen zal de partij zondag met zo'n tien procent van de stemmen als derde eindigen, na het regerende Burgerplatform en de conservatieve partij Recht en Rechtvaardigheid van Jaroslaw Kaczynski.
Het parlementslid Janusz Palikot richtte de partij op nadat hij vorig jaar had gebroken met het Burgerplatform van premier Donald Tusk. In een paar weken tijd is de nieuwe partij het Verbond van Democratisch Links in de peilingen voorbijgestreefd. De Beweging van Palikot trekt kiezers weg bij deze partij, maar ook bij de agrarische Poolse Volkspartij, die deel uitmaakt van de regering. Palikot zegt ook veel steun te genieten onder jongeren die dit keer voor het eerst mogen stemmen. Onvrede met de gevestigde partijen, maar ook groeiende steun voor homorechten lijkt de populariteit van de Beweging van Palikot te verklaren.
Of de partij al direct genoeg stemmen zal halen om regeringsdeelname in zicht te brengen is de vraag. "Met tien procent weet ik het niet, maar met vijftien procent is een coalitie zonder mij niet mogelijk", zegt de 46-jarige Palikot bij hem thuis in Warschau. Hij zegt zowel op sociaal als economisch gebied verandering te willen bewerkstelligen. Zo wil hij voorschriften die volgens hem een hindernis vormen voor ondernemers versoepelen en een aantal verboden die volgens hem de persoonlijke vrijheid aantasten, zoals dat op marihuana, ongedaan maken.
Sommige van zijn standpunten zijn radicaal voor Polen, waar abortus illegaal is, homoseksuele stellen geen wettelijke erkenning kunnen krijgen en de katholieke kerk nog altijd grote invloed heeft op het openbare leven. Als zijn partij het goed doet bij de verkiezingen zal Palikot naar zijn zeggen direct gaan ijveren voor de verwijdering van het christelijke kruis in de Sejm, de Poolse Tweede Kamer. De kerk heeft in Polen absoluut te veel macht en dat zorgt voor 'sociale hypocrisie', zegt Palikot. De meeste Polen noemen zichzelf katholiek, maar volgens Palikot is uit onderzoek gebleken dat de meesten niet geregeld naar de kerk gaan.
"Het is slechts een illusie dat Polen zo extreem katholiek is", zegt hij. "Wij willen religie uit de openbare ruimte verwijderen." Palikot wil ook de wetten afschaffen die het beledigen van de president of iemands geloof strafbaar stellen.
Palikot, een voormalige wijn- en wodkaproducent, staat bekend om zijn opmerkelijke acties. Zo verscheen hij in 2007 uit protest tegen een geval van seksueel misbruik door de politie op een persconferentie met in zijn ene hand een pistool en in zijn andere hand een dildo. Volgens hem leidde dit optreden ertoe dat de betrokken agent, die zijn penis in de mond van een vrouw die hij verhoorde stopte en een pistool tegen haar hoofd zette, werd veroordeeld, zijn baas werd ontslagen en er videocamera's in verhoorkamers werden geïnstalleerd.
"Ik zou het in een soortgelijke situatie zo weer doen", zegt Palikot.
