'Leger morrelde aan veilige afstand afweersysteem'
Defensie hield zich niet aan de minimale veilige afstand die de producent van het omstreden Hawk-rakettensysteem had voorgeschreven. Daardoor zijn duizenden militairen blootgesteld aan kankerverwekkende straling, concludeert De Pers woensdag. Defensie stelt in de krant dat de afstand die zij aanhield veilig genoeg was.
In 1985 vaardigde de luchtmacht een instructie uit waarin staat dat de minimale afstand tussen personeel en de radar van het systeem mag worden ingekort van 74 naar 45 meter. Als de radar draaide, mochten militairen de radar tot 35 in plaats van 45 meter naderen.
Dat zou zijn gedaan nadat in 1984 metingen zijn gedaan. Daarbij werden volgens Defensie veilige afstanden vastgelegd, maar de technicus die de onderzoekers destijds op vliegveld Twente begeleidde spreekt in De Pers van 'nattevingerwerk'. Zo zou het maximumvermogen van de radar destijds niet zijn gemeten.
De aanpassing zou vooral zijn doorgevoerd omdat de inrichting van de achttien plaatsen waar een Hawk-rakkettensysteem stond zo waren ingericht dat het onmogelijk was aan de fabriekseisen te voldoen. Soms was de afstand tussen personeel en het systeem nog geen dertig meter. Het 'doorkrassen van de fabrieksaanwijzing' zou zeker twaalf jaar zijn gebeurd.
In België werd eerder geconcludeerd dat militairen die op een basis met het radarsysteem hebben gewerkt zeven keer zo veel kans hebben aan kanker te overlijden als militairen die op een basis zonder het systeem werkten. In Nederland werd daarop geconcludeerd dat niet valt uit te sluiten dat het door iets anders komt. Zo was niet onderzocht of de militairen evenveel hebben gerookt.
Ook zouden in Nederland te weinig militairen met het systeem hebben gewerkt om een wetenschappelijke conclusie te kunnen trekken. Minister van Defensie Eimert van Middelkoop (ChristenUnie) noemde een onderzoek daarom in mei dit jaar 'niet zinvol'.
De militaire vakbond AFMP wil dat een nieuw kabinet wel stappen onderneemt. Het Hawk-rakettensysteem wordt sinds 2004 niet meer gebruikt, maar volgens de AFMP kunnen wel lessen worden geleerd over gezondheidsschade door elektromagnetische straling. Die wordt ook nog gebruikt bij apparatuur om bermbommen op te sporen.
Daarbij kunnen slachtoffers van kanker en hun nabestaanden geen aanspraak maken op schadevergoeding zolang niet aannemelijk is dat de kanker door de radar is veroorzaakt.
