Communicatie voor gevorderden

Het aangespoelde vluchtelingjongetje is beter af dood, want was hij niet verdronken in zijn poging een beter te leven te bereiken, dan was hij uiteraard uitgegroeid tot een verkrachter in Duitsland. Een nieuw werkje van Charlie Hebdo. Gelukkig ben ik zelf intelligent genoeg om sarcasme te begrijpen, en de werkelijke bedoeling achter dit stripje te snappen. Ietwat vergaande humor, met wat extremistische trekjes in de vorm van een varkensgezicht, bedoeld om de absurditeit van het verband tussen vluchtelingen en massale aanrandingen duidelijk te maken. Want dat is volgens mij de bedoeling van Charlie Hebdo geweest. Het blad is weliswaar atheïstisch, maar ook absoluut anti-discriminatie.

Als je niet meer dan een seconde nadenkt kan het stripje echter ook worden opgevat als een afspiegeling van de werkelijkheid: een wereld waarin vluchtelingen onze kant op komen om onze vrouwen te verkrachten. Zonder te hoeven nadenken, of wellicht moedwillig zonder nadenken, is het stripje een mooie opleving voor de waakvlam van de Wilders-stemmers.
Zonder nadenken. Komt dat even mooi uit. Nadenken is namelijk precies waar een groot deel van de bevolking, en een nog groter deel van de rechts-radicalen, niet bijzonder bedreven in is. En de groep ontvangers van de boodschap van het betreffende opinieblad is groot: een afspiegeling van de hele bevolking, en niet alleen de links-intellectuele Franse variant van Volkskrantlezers.

Iedereen die wel eens een communicatiecursus heeft moeten doen, of zelfs de daar opgedane kennis in de praktijk heeft moeten brengen, weet dat het bij communicatie gaat om zender en ontvanger. De twee kanten van het lijntje moeten met elkaar in evenwicht zijn. Een zender moet zijn boodschap op de ontvanger aanpassen om het gewenste effect te bewerkstelligen.
Bij Charlie Hebdo hebben ze jarenlange ervaring met het maken van cartoons die schurken tegen het aanstootgevende. Zij als geen ander weten hoe wat zij tekenen en schrijven wordt opgepikt door een groot publiek. Zij moeten hebben geweten wat de betreffende tekening tot gevolg zou hebben. Moeten zij dan een voorbeeldfunctie in communicatie innemen en massa's onwetende xenofoben niet voeden met iets wat simpel op te vatten is als racistische propaganda? Of moeten zij doorgaan met scherpe uitlatingen die voor mensen die het begrijpen een omvangrijk probleem pakkend weergeven op een kwart A4'tje?

Mijn stem gaat naar de tweede optie. De gevolgen daarvan zijn echter duidelijk. Iedereen die gaat voor optie twee moet zich realiseren dat er soms heftige discussies zullen ontstaan, gevoed door mensen die de strip wellicht niet begrepen en die misschien wel een mening haaks op de jouwe hebben. Ben je een voorstander van dergelijke strips? Sta dan ook je mannetje en ga de discussie aan. Pas in die discussie echter wel je boodschap aan op je ontvanger: anders is het geweld bij de Franse redactie voor niks geweest.

Deze column werd geschreven door Marcel van schrijverscollectief Kaf.