Column: Mag het ietsje meer zijn?

Laatst las ik in de krant dat de mensen in Nederland verzocht werden minder energie te gebruiken dan normaal. De produktie van electriciteit was namelijk erg laag de laatste dagen, wat een direct gevolg was van het enorm warme weer. Het duurde namelijk met deze temperatuur langer om water te koelen tot het niveau dat benodigd is voor de produktie van electriciteit. De lage produktie van energie en de gelijkblijvende vraag er naar zorgde voor stijgende prijzen op de energiebeurs, dat is een soort dagbeurs die menigeen wel kent voor bloemen en aardappelen, maar die dus ook voor energiemarkt bestaat. Consumenten hoefden zich echter geen zorgen te maken om hun rekening, want die hadden vaak al een contract afgesloten voor een jaar, of langer, bij hun energiebedrijf waarin een vaste prijs was opgenomen. De diverse energie-opwekkers hadden aangegeven te zullen investeren in een beter koelingssysteem waardoor dit soort problemen in de toekomst konden worden voorkomen.

Nu zal het mijn cynische inborst zijn waardoor ik meteen denk: "Als energiebedrijven als de NUON deze dagen hogere kosten hadden en als de energie winnende bedrijven grote investeringen gaan doen, is het dan niet juist zo dat dat uiteindelijk wel weer in de prijs voor de consument terecht komt als deze voor een nieuwe termijn een contract afsluit bij zijn of haar energiebedrijf?"

Geen enkel bedrijf neemt verlies voor eigen rekening. Winkeldiefstal, slecht inkoopbeleid en geldverslindende reclamecampagnes worden gewoon doorberekend in de prijs die u bij de kassa betaalt, ondanks dat u waarschijnlijk aan geen van de punten schuld heeft en er zeker niet voor heeft gekozen. Maar betalen doet u toch, want u heeft het produkt nodig. Zo zal het dan toch ook gaan met dit geintje. De energiemarkt is dan wellicht wel vrijgegeven door de overheid, de ondernemingen die erin opereren zijn erg monopolistisch ingesteld en kartelvormingen zullen mij ook niet verbazen.

Nu ben ik nog wel overtuigd van het feit dat men dit ook echt nu pas kon weten en heeft het management dus geen schuld aan dit verhaal. Er zijn echter genoeg voorbeelden te geven, waarbij mismanagement of zelfs gewoon onvakkundig gedrag zorgde voor prijsstijgingen. Met andere woorden, de consument draait op voor de fouten van een paar personen die leidinggevende functies hebben.

De pensioenfondsen van Nederland bijvoorbeeld. Die hadden eind jaren negentig besloten de werkgevers eenmalig geld terug te geven. Het vermogen dat deze fondsen hadden opgebouwd van de door de jaren heen ontvangen premies, was allemaal slim belegd en was boven verwachting tot een fortuin gestegen. In het kort hield het in dat het vermogen groter was dan de uit te keren pensioenen. In plaats van de premie aan te passen besloot men dus tot een eenmalige teruggave aan de werkgever. Dit zijn professionele beleggers! Die hadden kennelijk nooit meegemaakt dat koersen ook wel degelijk weer konden dalen. Murphy's Law ging geheel op voor deze verzekeraars: "Anything that can go wrong, will go wrong." Iedereen heeft het gezien dat de AEX gehalveerd is in de afgelopen twee jaar. Door deze krimping van het vermogen kwamen de pensioenen weer in gevaar. De oplossing was dan ook dat iedereen maar meer premie moest gaan betalen, dus ook de werknemers die in de hoogtij dagen niet mee mochten delen maar in de malaise wel.

De Nederlandse Spoorwegen hadden dit jaar twee prijsverhogingen gepland, één aan het begin van het jaar en één halverwege het jaar. Dit was nodig voor onderhoud van het railnetwerk. In mijn ogen hadden ze dat onderhoud altijd al in de prijs doorberekend en anders is het wederom een enorme blunder van een enorme onderneming. De overheid sprak er schande van, maar ook niet meer dan dat, dat de NS twee verhogingen had gepland in plaats van één. Na een aantal gesprekken met de top van de NS mocht deze monopolist gewoon doorgaan met haar prijsverhogingen. Als ze maar beloofde dat de kwaliteit van het vervoer verbeterd werd. Nou dat deden ze, dus was er voor de overheid geen reden om in te grijpen als groot aandeelhouder. U en ik kunnen ook wel raden dat daar niets van terecht komt, maar de prijs zal daardoor niet naar beneden bijgesteld worden.

Zo zullen er nog veel meer voorbeelden zijn te bedenken. Ik vind het alleen erg gek dat het zomaar kan en dat de journalistiek bijvoorbeeld niet veel kritischer is op dit soort zaken. Maar ook van het kabinet zou ik meer verwachten. Dat laatste neem ik trouwens terug, als er één organisatie is die keer op keer bewijst dat hoge kosten door foute beslissingen gewoon te verhalen zijn op de burgers van Nederland, dan is het de overheid wel.

Toch zal het mij verbazen als ik morgen gewoon mijn zin krijg als ik aanklop bij mijn baas en vraag om meer salaris omdat: de afgelopen maand de luchthavenbelasting wel tegenviel, de dierenartsrekening erg hoog was, het toch tegenviel hoeveel de DVD's bij elkaar kostten die ik laatst had gekocht, met dit weer je toch meer drinkt en mijn barrekening als een kater aankwam, mijn printercartridge leeg was door de warmte, zonnebrandolie best prijzig is, dat internetten toch snel oploopt op je telefoonrekening, er weing bieraanbiedingen waren deze maand waardoor ik het volle pond heb betaald en de wisselkoers van de Spaanse euro wel erg hoog was ten opzichte van de Nederlandse euro.