Heeft Oekraïense ex-agent aanslag op de Nord Stream 'gecoördineerd'?
Het is nog steeds niet duidelijk wie er verantwoordelijk is voor de aanslag op de gaspijpleidingen in de Oostzee. Een nieuw onderzoek van Der Spiegel en de Washington Post suggereert echter dat een Oekraïense commandant van de speciale strijdkrachten een sleutelrol heeft gespeeld bij de aanvallen op de Nord Stream in september 2022. In veiligheidskringen wordt Roman Chervynsky, een lange tijd agent van de Oekraïense geheime dienst, beschreven als de "coördinator" van de aanslagen. Hij zou verantwoordelijk zijn geweest voor de logistiek van de sabotageopdracht. Volgens het onderzoeksrapport wordt Chervynsky's naam in deze context genoemd in zowel Oekraïense als internationale veiligheidskringen.
De naam van een vermoedelijk meesterbrein uit het Oekraïense veiligheidsapparaat is tot nu toe het duidelijkste bewijs dat de gaspijpleidingen in de Oostzee door Oekraïense daders zijn opgeblazen. Onderzoekers van de Duitse recherche, politie en het openbaar ministerie hebben ook talrijke aanwijzingen verzameld die naar Oekraïne leiden. Volgens veiligheidskringen is het nauwelijks voorstelbaar dat de Oekraïense generale staf niet op de hoogte was van de sabotageoperatie.
Uit internationaal onderzoek blijkt dat de Nederlandse militaire inlichtingendienst al in juni 2022 een waarschuwing naar de CIA had gestuurd. Daarin stond dat de aanval werd voorbereid door een groep die "rechtstreeks" rapporteerde aan de Oekraïense chef van de generale staf Valery Salushnyi. De 48-jarige ex-agent Chervynsky zou destijds daadwerkelijk hebben gediend in een vrijwillige eenheid van de Oekraïense special forces.
Sporen wijzen ook naar Moskou
Volgens de bevindingen van de Duitse onderzoekers huurden de daders het zeiljacht "Andromeda" voor hun aanval en reisden ze ermee via verschillende tussenstops naar de plaatsen van de sabotage in de Baltische Zee. Op het jacht werden resten van explosieven gevonden. Duikers brachten vervolgens explosieven aan bij de pijpleidingen op de zeebodem.
De Duitse onderzoekers gaan ervan uit dat een speciaal Oekraïens commando het jacht heeft gebruikt om de pijpleidingen op te blazen. Het schip was gehuurd door een reisbureau uit Warschau, waar Oekraïne achter zou zitten. Uit onderzoek van RTL en NTV blijkt echter dat er ook Russen betrokken waren bij de sabotage-actie. Een vrouw die wordt genoemd in de documenten van het bedrijf is Russisch. Ze hielp bij het organiseren van verkiezingen voor de bezettingsmacht na de Russische annexatie van het Krim-schiereiland in 2014. Volgens het Poolse handelsregister is de vrouw eigenaar van het bedrijf dat volgens Duitse onderzoekers de "Andromeda" huurde.
Chervynsky in hechtenis voor ander misdrijf
Volgens het nieuwe onderzoeksrapport van Der Spiegel en de Washington Post was Chervynsky jarenlang lid van de Oekraïense geheime diensten SBU en GUR en heeft hij bijzonder spectaculaire acties op zijn naam staan. In 2019 ontvoerde de SBU bijvoorbeeld de separatist Vladimir Zemach, die betrokken zou zijn geweest bij het neerhalen van het vliegtuig MH 17, met de hulp van Chervinsky. Chervinsky was ook betrokken bij de nepwerving van tientallen Wagner-huurlingen die naar Oekraïne zouden worden ontvoerd.
De 48-jarige is echter niet op vrije voeten, maar zit gevangen in Kyiv. Hij zou te ver zijn gegaan bij een poging om een Russische straaljagerpiloot over te laten lopen. Hiervoor hangt hem twaalf jaar gevangenisstraf boven het hoofd. Zelf omschrijft hij het proces tegen hem als politiek gemotiveerd. In het verleden heeft hij harde kritiek geuit op president Volodymyr Zelenskyy en zijn entourage. Desgevraagd door Der Spiegel en de Washington Post ontkende Chervynsky zelf betrokkenheid bij de aanvallen op Nordstream. Hij zei via zijn advocaat dat dergelijke informatie "Russische propaganda" was. De Oekraïense president Zelenskyy heeft tot nu toe elke Oekraïense betrokkenheid bij de ontploffingen ontkend.
