Wie maakt de dienst uit op de Krim?
Het schiereiland de Krim is al meer dan een halve eeuw Oekraïens grondgebied. Maar de eeuwen dat de regio in Russische handen was, hebben hun sporen nagelaten die tijdens het huidige Oekraïense conflict extra zichtbaar worden. Wat is er aan de hand in dit gebied waar de Oekraïners en Tataren met de Russen in strijd zijn?
De Krim ligt in het oosten van Oekraïne, waar veel etnische Russen wonen. De vorige week verdreven Oekraïense president Viktor Janoekovitsj geniet hier veel steun. Veel mensen in de regio beschouwen hem nog steeds als hun wettige president en zijn voor hechtere betrekkingen met Moskou. Sommigen zijn zelfs voor afscheiding van Oekraïne en aansluiting bij Rusland.
De afgelopen dagen is er veel onrust op de Krim. Zowel Tataren als Russen hielden demonstraties voor respectievelijk Oekraïense onafhankelijkheid en toenadering tot Rusland. Woensdag braken er gevechten uit tussen beide groepen. Woensdagnacht bezetten tientallen gewapende mannen twee overheidsgebouwen op de Krim en hesen daar de Russische vlag. Rusland heeft gezegd dat Russen die op de Krim in levensgevaar komen op de steun van Moskou kunnen rekenen.
Het schiereiland is sinds de vroege middeleeuwen het thuisland van de Turkse Krimtataren. Hoewel ze officieel onder gezag stonden van het Ottomaanse Rijk (de voorloper van het huidige Turkije), waren ze grotendeels onafhankelijk. Vanaf de achttiende eeuw kwamen ze onder Russisch gezag te staan. De Krim was tot 1954 Russisch grondgebied, waarna Sovjet-leider Nikita Chroetsjov het schiereiland aan Oekraïne schonk. In 1991 viel de Sovjet-Unie en werd Oekraïne onafhankelijk, maar ook daarna hield Rusland een flinke vinger in de pap op de Krim.
De regio is van strategisch belang voor zowel Oekraïne als Rusland. Rusland heeft er zijn Zwarte Zeevloot gestationeerd, die veel moderne marineschepen bevat. De regio heeft een grote symbolische waarde voor Rusland en bijna zestig procent van de bevolking op de Krim is van etnische origine Russisch. Voor Oekraïne is de Krim een aanzienlijk deel van zijn grondgebied en een belangrijke bron van landbouw- en toerisme-inkomsten.
De etnische Russen op de Krim hebben de recente gebeurtenissen in Kiev met argusogen aangezien. Zij bestempelen de betogers als 'radicale fascisten' en zijn tegen de koers van de nieuwe regering om meer samenwerking met de Europese Unie en de Verenigde Staten aan te gaan. Ze vrezen dat het beleid van de regering van Toertsjinov nadelig zal uitpakken voor de Russische bevolking en roepen hierom de hulp van Moskou in. In 2009 demonstreerden Russen ook al tegen de Oekraïense regering in de hoop dat het Russische leger op de Krim zou ingrijpen.
De islamitische Tataren moeten juist niets hebben van bemoeienis van Rusland, waarmee zij een lastige geschiedenis hebben. In 1944 werden alle Tataren door de Russen van de Krim verbannen, waarbij velen van hen het leven lieten. Pas in de jaren tachtig mochten zij weer terugkeren. Zij zijn samen met de Oekraïense inwoners van de regio meer gesteld op een onafhankelijk Oekraïne dat zich richt op het Westen.
Rusland heeft laten weten dat het land zijn vraagtekens heeft bij de legitimiteit van de nieuwe Oekraïense regering. De prominente Russische parlementariër Leonid Sloetski zei dinsdag dat Janoekovitsj nog steeds het wettige staatshoofd van Oekraïne is. Rusland refereerde eerder naar de regering als 'mensen met zwarte maskers die met kalasjnikovs door Kiev dwalen' en die de macht grepen na een 'bruine revolutie'. Dat laatste is een verwijzing naar de machtsgreep van de nazi's in Duitsland in 1933. Rusland trok zondag zijn ambassadeur terug uit Oekraïne.
