FOK! sprak met de Libertarische Partij - Deel 1
We hebben jullie via dit bericht onlangs in de gelegenheid gesteld vragen te stellen aan Bart Voorn van de Libertarische Partij. Bart Voorn is de jongste kandidaat voor de Libertarische Partij en staat als nummer 9 op de kandidatenlijst.
Na twee jaar lang bij de JOVD te hebben gezeten richtte hij samen met enkele libertariërs uit de Jonge Democraten het Libertarisch Jongeren Platform op, de allereerste libertarische jongerenorganisatie in Nederland. Naast zijn politieke bezigheden studeert hij economie en politicologie aan Amsterdam University College.
Hij heeft speciaal voor jullie veel moeite gedaan om zo goed en duidelijk mogelijk jullie vragen te beantwoorden, om zo meer duidelijkheid te krijgen omtrent de term Libertarisme, en hoe de Libertarische Partij dat interpreteert, waarvoor dank.
Om het overzichtelijk te houden, hebben we besloten het interview in twee delen te doen. Komende maandag, 27 augustus, plaatsen wij Deel 2 van dit interview. Bij de vragen staat steeds dikgedrukt de vraag, schuingedrukt de kernzin uit het antwoord, en daarna het antwoord.
Enjoy!
1. Waarom zijn jullie de politiek ingegaan, wat willen jullie bieden wat je in andere partijen mist?
"Wij pleiten voor een overheid die geen geweld mag initiëren tegen burgers (...) Daarmee bieden wij iets totaal anders dan de gevestigde orde...".
Wij kijken heel anders tegen de samenleving aan dan de andere partijen. Onze filosofie is dat alle mensen onbelemmerd hun geluk horen te mogen nastreven zolang zij anderen geen schade toebrengen, en dat elke vorm van inbreuk hierop door de overheid net zo onrechtvaardig is als inbreuk hierop van andere mensen. Helaas is dat ideaal nog ver weg. De overheid is ver buiten haar boekje gegaan en heeft de volmacht gekregen om mensen te behandelen op manieren waar jij en ik - de niet-politici - niet mee weg zouden komen. Neem het voorbeeld van belastingen. Als ik een groepje mensen zou vormen die huizen in mijn gebied zou afgaan, en mensen - zonder dat er sprake is van een vrijwillig gesloten contract - zou dwingen om mij een deel van hun eigendom te geven, dan zou ik - terecht - worden berecht voor afpersing. En wij veroordelen de maffia voor het doen van precies dat. Maar wanneer de overheid het doet, en gewapende mensen stuurt naar zij die weigeren hun eigendom af te staan aan de fiscus, en hen achter tralies stopt, noemen wij het 'sociaal contract' en kijken we de andere kant op. Libertariërs wijzen dit soort overheidsdwang principieel af. Wij pleiten voor een overheid die geen geweld mag initiëren tegen vreedzame burgers, en die op zijn hoogst beperkt is tot leger, politie, en rechtspraak. Een dermate beperkte overheid kan al met alleen de aardgasbaten worden betaald, waarbij we elke andere belasting - inkomstenbelasting, btw, vennootschapsbelasting, alle accijnzen, etc. - kunnen afschaffen. Daarmee bieden wij iets totaal anders dan de gevestigde orde, te meer omdat een overheidskeptische, pro-vrijheid partij tot nu toe nog ontbrak in het Nederlandse politieke spectrum.
2. Jullie standpunten wijken over het algemeen extreem af van de bestaande politieke partijen. Dit maakt de kans op regeringsdeelname (nu en in de toekomst) nihil en verkleint de invloed die de LP ooit zal krijgen. Hoe gaan jullie, als jullie een of meerdere zetels halen, jezelf na de verkiezingen opstellen in de Tweede Kamer? Met welke partijen willen jullie op welke gebieden eventueel samenwerken?
"Wij willen graag de gewetensrol in de Kamer spelen, en eindelijk aanstippen hoe onrechtvaardig de beperkingen op vrijheid zijn..".
De reden dat wij zo extreem afwijken is omdat alle andere partijen, van de SP tot de VVD en van de SGP tot D66, het in brede lijnen met elkaar eens zijn: ze pleiten allemaal voor nog meer beperkingen van vrijheid, zowel economisch als persoonljk, en áls ze al pleiten voor het verkleinen van de rol van de overheid in het leven van mensen dan is dat in zeer beperkte mate.
Als wij één of meerdere zetels halen bij de aanstaande verkiezingen willen wij dan ook graag de gewetensrol in de Kamer spelen, en eindelijk aanstippen hoe onrechtvaardig de beperkingen op vrijheid zijn die de partijen in de Kamer willen doorvoeren en reeds hebben doorgevoerd, en welke onwenselijke gevolgen ze zullen hebben of hebben gehad. Dat betekent niet dat wij inhoudelijk geen dingen voor elkaar zullen proberen te krijgen: waar dat kan zullen wij dat ook doen. Wij zijn bereid om met elke partij op elk gebied samen te werken zolang die samenwerking leidt tot meer vrijheid. Bijvoorbeeld: de VVD heeft in haar verkiezingsprogramma staan dat zij het toptarief van de inkomstenbelasting wil verlagen van 52% naar 51%. Hoe absurd klein deze verandering ook is, kunnen wij best met de VVD samenwerken om die verandering door te voeren, hoewel wij altijd zullen benadrukken dat daarmee eigenlijk niets verandert. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor samenwerken met de SP om de wietpas af te schaffen, of met de PVV om nog meer regelgeving en harmonisering uit Europa tegen te gaan.
3. Waarom geloven jullie nog in een vrije markt, zo dan niet een nog vrijere markt, terwijl gebleken is dat dit de oorzaak is van de crisis waarin wij ons nu bevinden? Is dit nog niet doorgedrongen, stellen jullie principe boven praktijk, of kijken jullie hier anders tegenaan?
"De reden voor de crisis is naar onze mening niet marktwerking geweest, maar manipulatie van de rentestand door centrale banken".
Hoewel eigenlijk alle partijen in het huidige politieke spectrum wijzen naar de markt als de schuldige van de crises (wat des te meer aantoont hoe weinig de partijen van elkaar verschillen in het huidige politieke klimaat) zien wij juist overheidsingrijpen in de markt als de oorzaak daarvan. Ik neem aan dat de vraag meer gaat over de financiële crisis dan over de daaropvolgende Eurocrisis (welke werd veroorzaakt door enorme schulden bij overheden en dus moeilijk aan de markt te wijten is), dus daar zal ik mijn antwoord op richten.
De financiële crisis kwam voor veel mensen - en ook veel economen - heel onverwachts, maar libertariërs hadden hem al zien aankomen. Zo is de libertarische presidentskandidaat Ron Paul in de Verenigde Staten enorm bekend geworden omdat hij al in 2001 de crisis voorspelde. De reden voor de crisis is naar onze mening niet marktwerking geweest, maar het manipuleren van de rentestand door centrale banken. Kort gezegd - en ik moet hier simplificeren om het interview niet te lang te maken - hebben centrale banken sinds lange tijd rentes kunstmatig verlaagd door het oprekken van de hoeveelheid geld dat banken mochten uitbrengen. Hierdoor, evenals door de grote bescherming die banken genieten op kosten van de belastingbetaler, konden er enorme onverantwoordelijke risico's worden genomen op de markt, wat tot de crisis leidde.
Willen we toekomstige crises voorkomen, dan moeten we de centrale banken afschaffen, gezonde concurrentie op munteenheden invoeren om manipulatie te voorkomen, en de beschermende regelgeving, die nu het slechte gedrag van banken beloont, kwijtraken. Kortom: juist meer marktwerking en minder regulering is nodig om financiële crises te doen verdwijnen.
4. De LP is onder andere voor afschaffing gereguleerde arbeidsomstandigheden, ontslagrecht, minimumloon. Denkt u niet dat de werknemer in die situatie speelbal wordt van de werkgevers? Dat de koppelbazen hun intrede weer doen en een werknemer blij mag zijn als hij twee euro per dag verdient?
"Het resultaat [van gereguleerde arbeidsomstandigheden] is dat zij die minder productief zijn in chronische armoede terechtkomen, en daar nooit meer uit kunnen komen".
Wij zien het minimumloon en het ontslagrecht, vooral in combinatie met de hoge belastingen en premies die werkgevers voor ze moeten betalen, juist als enkele van de grootste oorzaken van armoede, omdat ze groepen mensen buitenspel zetten op de arbeidsmarkt. Het minimumloon bijvoorbeeld zorgt er samen met de hoge premies voor dat werkgevers de minder productieve mensen - mensen zonder scholing, of met een handicap, of met een wat hogere leeftijd - niet meer kunnen aannemen omdat de bedrijven er simpelweg verlies op maken om ze een baan aan te bieden. Daarnaast zorgen allerlei starre ontslagregelingen - zoals de afspraak in het Kunduz-akkoord dat werkgevers hun werknemers nog zes maanden door moeten betalen na hun ontslag - ervoor dat werkgevers zeer terughoudend zijn in het aannemen van nieuwe werknemers. Het resultaat is dat zij die minder productief zijn in chronische armoede terechtkomen, en daar nooit meer uit kunnen komen. Door het minimumloon en deze ontslagregelingen af te schaffen (waarbij een werkgever natuurlijk wel zijn contractuele verplichtingen moet nakomen), in samenhang met alle via de werkgever geheven premies, kan structurele werkloosheid in zijn geheel verdwijnen. Daarmee worden er maximale ontplooiingskansen geboden aan mensen met lagere inkomens. Met ongereguleerde arbeidsomstandigheden maak je niet werknemers tot speelbal van de werkgevers, maar met gereguleerde arbeidsomstandigheden maak je mensen die anders gewoon zelfvoorzienend waren tot hulpbehoevende werklozen.
5. Hoe wil de Libertarische Partij waarborgen dat iedere Nederlander, jong en oud, talentvol en talentloos, normaal en gehandicapt, de kans krijgt om zich optimaal te ontwikkelen terwijl haar streven is om de belastingen zoveel mogelijk te reduceren en hiermee in essentie van Nederland terug een nachtwakersstaat te maken?
"Het bestrijden van maatschappelijke problemen als armoede kan ook ook op vrijwillige basis...".
In een samenleving waarin de overheid zich weinig of niet bemoeit met de economie, en nauwelijks belasting heft, zal talent en productiviteit veel meer dan nu worden beloond. Dit creëert een economie die maximale welvaart produceert, waar concurrentie wordt toegejuicht en succes wordt beloond.
Het zijn echter niet alleen talentvolle jonge mensen die daarvan profiteren, maar iedereen heeft er profijt van. De prijzen voor de door eenieder gebruikte diensten zullen lager liggen, de kwaliteit zal hoger liggen, en het besteedbaar inkomen gaat door het wegvallen van belastingen sterk omhoog. Ouderen en gehandicapten zullen banen kunnen vinden, waar ze weliswaar over het algemeen - afhankelijk van de baan en de handicap - minder zullen verdienen dan jonge mensen en mensen zonder handicap, maar in tegenstelling tot nu, waar dat onmogelijk is door het hoge minimumloon, kunnen ze die baan wel krijgen. En omdat iedereen aan het eind van de maand meer van zijn eigen geld overhoudt, en het gevoel van onderlinge solidariteit alleen maar sterker is geworden - er is veel minder de klassenstrijd die door de verzorgingsstaat is ontstaan, waarin uitkeringstrekkers worden beschuldigd van luiheid, en ondernemers die minder belasting willen afdragen van egoïsme - ontstaat er een enorme prikkel om zelf te gaan doen aan goede doelen, niet alleen door mensen in de naaste omgeving te helpen, maar ook verderop via liefdadigheidsinstellingen. Het bestrijden van maatschappelijke problemen als armoede kan ook op vrijwillige basis - door middel van echte solidariteit - worden gedaan, zonder dat er door middel van dwang een verzorgingsstaat voor moet worden opgezet.
6. Uw "speerpunten" creëren veel problemen voor mensen met een middel tot laag inkomen zoals gebrek aan onderwijs en zorg, wat is het plan van de Libertarische Partij om te zorgen dat iedereen toegang heeft tot deze twee?
"Het afschaffen van belastingen en heffingen zorgt ervoor dat mensen met middel- tot lage inkomens een besteedbaar inkomen hebben dat ongeveer twee keer zo groot is als nu...".
Onze speerpunten creëren die problemen niet. Ook mensen met een middel- tot laag inkomen zijn heel veel geld kwijt aan de overheid. De lastendruk van inkomstenbelasting is ook voor hen rond de 30%, ze betalen 19% BTW over de meeste producten die zij consumeren, en draaien ook nog eens op voor lasten als de vennootschapsbelastingen die in de prijzen van hun producten worden doorberekend. Als gevolg zijn ook mensen met een middellaag inkomen al snel meer dan de helft daarvan kwijt aan de overheid. Het afschaffen van al deze belastingen en heffingen zorgt ervoor dat mensen met middel- tot lage inkomens een besteedbaar inkomen hebben dat ongeveer twee keer zo groot is als nu.
Wat onderwijs en zorg betreft: deze dingen kunnen, wanneer de overheid zich er niet mee bemoeit, tegen veel lagere kosten en betere kwaliteit worden geregeld. Het is jammer dat tegenwoordig iedereen wijst naar een land als de Verenigde Staten als bewijs dat dit niet zo is, terwijl dit land sinds de jaren '50 en '60 helemaal niet zo'n vrije markt meer heeft gehad in deze sectoren. Zorg, bijvoorbeeld, werd pas zo extreem duur nadat in 1965 programma's als Medicare en Medicaid werden geïntroduceerd: de prijzen schoten omhoog, want mensen met lage en middellage inkomens waren compleet verdwenen als doelgroep voor zorgmaatschappijen. En privaat onderwijs is er al langer zo duur vanwege de introductie van publieke scholen aan het begin van de vorige eeuw, welke opnieuw ervoor zorgt dat lage en middelinkomens voor private scholen als doelgroep niet meer bestaan; maar de kosten zijn daar sinds de jaren '60 nog veel harder gegroeid door de vergroting van de invloed van het Ministerie van Onderwijs en door de goedkopere ingevoerde staatsleningen voor studenten, die de private scholen aanmoedigden hun prijzen te verhogen. Als er échte marktwerking is in deze sectoren dan kan de prijs lang niet zover stijgen en leidt concurrentie tot lagere kosten en hogere kwaliteit. Mensen met een middel tot laag inkomen hebben alleen maar te winnen bij de komst van de Libertarische Partij.
7. De Libertarische Partij wil kort gezegd af van de verzorgingsstaat. Echter mis ik een duidelijk antwoord op de vraag hoe je de verzorgingsstaat nou precies zou moeten afschaffen. Wat gebeurt er met de mensen die daar afhankelijk van zijn? Idealen zijn leuk, maar ze moeten wel in een realistisch perspectief bekeken worden.
"Mensen die sterk afhankelijk zijn van de verzorgingsstaat zullen niet van de ene op de andere dag in de steek worden gelaten".
Mensen die afhankelijk zijn van de verzorgingsstaat zullen niet van de ene op de andere dag in de steek worden gelaten. Laat ik een paar voorbeelden pakken van mensen die op dit moment afhankelijk zijn van de verzorgingsstaat en hoe zij bij de opheffing daarvan opgevangen kunnen worden.
(1) Politici en ambtenaren. Wanneer veel overheidstaken verdwijnen, zullen veel ambtenaren hun baan kwijtraken. Maar omdat dit geld nu niet meer via de belastingen wordt afgepakt, komt het weer terug in de portemonnee van de mensen, die vervolgens door hun toegenomen consumptie weer nieuwe banen creëren. Ambtenaren kunnen hierdoor een baan vinden op dezelfde manier als alle andere mensen dat doen.
(2) Gepensioneerden. Ouderen raken hun AOW niet kwijt. Wij pleiten ervoor om de AOW voor zij die ervoor betaald hebben af te kopen met het geld dat wordt verdiend door het privatiseren van staatseigendommen - de (lucht-, spoor-, en water)wegen, vervoersbedrijven, publieke omroepen, frequenties, ABN-Amro, Holland Casino, om maar enkele voorbeelden te noemen - waardoor zij niet door de overgang worden geschaad.
(3) Chronisch zieken en gehandicapten. Dit is een heel kleine groep die nu echter sterk afhankelijk is van de verzorgingsstaat. Maar alleen omdat de verzorgingsstaat wegvalt verdwijnt nog niet de solidariteit bij mensen: de mate van liefdadigheid neemt bij mensen evenredig toe met hun besteedbaar inkomen, en als mensen zien dat de overheid als steunpilaar wegvalt en ze zelf meer in de maand over hebben twijfel ik er niet aan dat deze mensen privaat zullen worden opgevangen.
Tenslotte: dit is allemaal uitgaande van de hypothetische situatie dat de LP op 12 september 76 zetels haalt, wat wel heel enthousiast is. In de Nederlandse politieke compromiscultuur is het onmogelijk dat van de ene op de andere dag de verzorgingsstaat verdwijnt. Daarmee ontstaat er automatisch een soort overgangsperiode.
8. Op welke manier moeten misdadigers (moordenaars, verkrachters etc.) gestraft worden in een libertarische samenleving, volgens uw partij? Is het voor uw partij aanvaardbaar dat zulke misdadigers een straf opgelegd krijgen die hun vrijheid inperkt (zoals een celstraf)? Zo ja, druist dit dan niet in tegen het libertarische gedachtegoed en zo nee, welke alternatieve straf stelt uw partij dan voor?
"Het geweld dat tegen een misdadiger gepleegd wordt (...) is niet agressief, maar defensief, en daarom acceptabel voor libertariërs".
Libertarisme is een filosofie die agressief geweld afkeurt. Dat wil zeggen dat het in onze ogen niet rechtvaardig is als iemand de vrijheid of het eigendom van een vreedzaam individu afneemt (ook de overheid niet). Wanneer iemand dit wel doet - en daarmee een misdaad pleegt - dan is het geweld dat tegen deze misdadiger gepleegd wordt niet langer agressief, maar reactief, en daarom acceptabel voor libertariërs.
Libertariërs hebben ook een eigen filosofie over hoe strafrecht eruit moet zien. Strafrecht draait in eerste instantie om compensatie: wanneer iemand een ander schade berokkent moet hij allereerst de schade vergoeden (waarbij bij niet-materiële schade de rechter een inschatting moet maken van de geleden schade), evenals alle kosten die gemaakt worden voor zijn opsporing, vervolging, en detentie. Dat mag dan wel heel zielig zijn voor de dader, maar in andere gevallen draait de belastingbetaler of het slachtoffer ervoor op, en dat is in onze ogen onrechtvaardig. Daarnaast is er nog vergelding om de dader te straffen: compensatie is misschien wel genoeg voor het slachtoffer, maar misdaad mag nooit lonend zijn en compensatie alleen is onvoldoende om misdadigers aan te pakken.
Vervolg van het interview volgt op 27 augustus 2012!
