Kiezers Tsjechië ruziën over comeback communisten
Tsjechische kiezers moeten vrijdag en zaterdag op weg naar de stembus de geest van hun communistische verleden passeren. Landgenoten die vrezen dat de tweedaagse parlementsverkiezingen de terugkeer van de communistische partij (KSCM) inluiden, hebben onder meer in Praag portretten van slachtoffers van de communistische dictatuur opgehangen om medekiezers van een stem op de KSCM te weerhouden.
Van een heuvel in het hart van Praag kijkt een reusachtige Vladimir Poetin neer op de hoofdstedelingen die hun stem willen uitbrengen. Met de afbeelding van de Russische president willen anticommunistische actievoerders waarschuwen tegen een nieuwe 'wending naar het oosten'. Tsjechië, dat decennialang met Slowakije deel uitmaakte van het Oostblok, verliest volgens hen opnieuw zijn vrijheid als het de communistische partij weer aan de macht helpt en aanschurkt tegen Rusland.
De kans dat de KSCM na de verkiezingen van vrijdag en zaterdag een stem krijgt in de regering is niet denkbeeldig. De sociaaldemocratische oppositie mag volgens opinipeilers hopen op een ruime verkiezingsoverwinning. Maar de Sociaaldemocraten moeten waarschijnlijk wel op zoek naar een regeringspartner. De partij wil geen coalitie aangaan met de communisten, maar voelt er wel voor gedoogsteun van hen te accepteren.
Zo'n minderheidsregering zou de KSCM voor het eerst sinds 1989 invloed geven op de regering. Sinds de Fluwelen Revolutie van dat jaar, die een eind maakte aan veertig jaar van communistische dictatuur, stond de partij aan de kant. De KSCM werd niet verboden, maar verlegde evenmin haar koers. Anders dan veel zusterpartijen hebben de Tsjechische communisten vastgehouden aan het oude gedachtegoed. De partij is een fel tegenstander van de NAVO en bleef bevriend met onder meer het stalinistische regime in Noord-Korea.
De linkse president Milos Zeman heeft voor de verkiezingen zijn steun uitgesproken voor een sociaaldemocratische minderheidsregering met gedoogsteun van de KSCM. Dat kwam Zeman op een opgestoken middelvinger van de Tsjechische kunstenaar David Cerny te staan. Cerny, een felle tegenstander van de communisten, maakte van paarse kunststof een reusachtige middelvinger en liet die in de Moldau te water. Het protestbeeld dobbert nu voor de Praagse Burcht, waar de president kantoor houdt.
Vervroegde parlementsverkiezingen waren nodig omdat de regering van premier Petr Necas in juni viel. Zijn centrumrechtse regeringscoalitie viel uiteen na beschuldigingen van spionage, corruptie en echtelijke ontrouw. De Democratische Burgerpartij (ODS) van Necas moet volgens opiniepeilers vrezen voor een afstraffing. Veel kiezers hebben genoeg van de eindeloze reeks schandalen en de strenge bezuiningsmaatregelen die zijn kabinet nam.
