Vergeten sporters: Wim Ruska

Nederland kent een groot aantal Vergeten sporters. Sporters waarvan je niets meer hoort terwijl ze in het verleden toch zeer goede prestaties hebben neergezet. Maar het kunnen ook sporters zijn die maar eenmaal wisten te vlammen en die vorm nooit meer wisten te halen. De vorige keer ging het over Hans van Helden. Vandaag het verhaal over Wim Ruska.

Wim Ruska werd op 29 augustus 1940 geboren in Amsterdam. Al op zijn vijftiende ging hij bij de marine. Aan boord van de Karel Doorman kwam Ruska voor het eerst in aanraking met judo. Hij bleek meteen een natuurtalent en speelde binnen een paar maanden met zijn tegenstanders alsof het beginnelingen waren. Het was de basis voor een zeer succesvolle judocarrière. Bij de wereldkampioenschappen van 1967 in Salt Lake City nam Ruska het in de finale op tegen de Japanner Maejima. Met een armworp maakte Ruska de beslissende ippon. Deze was zo hard, dat de Japanner nog minstens drie keer stuiterde voor hij tot stilstand kwam op de mat. De teleurstelling bij de Japanner was zo groot, dat hij nooit meer een voet op de mat heeft gezet. Twee jaar later greep Ruska op het WK het zilver, en in 1971 veroverde hij zijn tweede wereldtitel.

Zijn grootste succes moest echter nog komen. Bij de Olympische Spelen van 1972 in München won Ruska op 31 augustus het goud bij de zwaargewichten. Ruska kreeg hierdoor een unieke kans op eeuwige roem. Hij zou namelijk een week later ook nog uitkomen in de open klasse. En twee keer goud, dat had zelfs Anton Geesink niet gepresteerd. Op 5 september veranderde echter alles. Palestijnse terroristen drongen het olympisch dorp binnen en gijzelden de Israëlische ploeg. De bevrijdingsactie liep uit op een bloedbad. Elf atleten en officials van de Israëlische ploeg kwamen om het leven. Veel van de Nederlandse sporters besloten om naar huis te gaan en ook Ruska twijfelde. Zijn coach Wim Luiten haalde hem echter over om te blijven: "Ik zei: "Willem, Anton Geesink was de eerste die goud won, in Japan nog wel. Als jij het beter wil doen, moet jij ook die tweede medaille winnen. Anders blijf je de jongen die ook een gouden plak heeft." Dat sprak hem heel erg aan. Eerst werd hij kwaad, maar toen ging hij er voor en zijn we weer hard gaan trainen."

Ruska won zijn tweede gouden medaille, maar een warm onthaal kreeg hij niet. Veel Nederlanders verweten hem dat hij na het gijzelingsdrama was gebleven. Ruska heeft zijn hele leven het gevoel gehad dat hij er op aan werd gekeken dat hij destijds bij de Olympische Spelen is gebleven. "Zonder publiciteit heb je niet gewonnen," zei Ruska jaren later. "De sporters die naar huis gingen, kregen meer aandacht dan ik. Het deed er niet toe dat het mensen waren die geen kans maakten op medailles." Na de Spelen bleef het stil rond Ruska. Hij is nooit gehuldigd maar kreeg een half jaar later, samen met Andre Hazes, een speldje van de stad Amsterdam. Meer was er niet. Hij stopte met judo, werd uitsmijter op de Wallen in Amsterdam en opende later met het verdiende geld een café in Wormerveer. Zijn grootste hobby werd zeilen, in zijn eentje welteverstaan.

Een koninklijke onderscheiding, normaal gesproken vanzelfsprekend voor olympische kampioenen, heeft Ruska nooit gekregen. De reden kreeg hij in 2005 te horen: hij werd in zijn tijd bij de marine een keer dronken op het dek aangetroffen en kwam toen in Nieuwersluis, de militaire gevangenis, terecht. Ruska had zo'n onderscheiding prachtig gevonden, maar nu hoeft het voor hem niet meer. In 2001 werd hij getroffen door een hersenbloeding. Zijn spraakvermogen raakte hij grotendeels kwijt en het café moest gesloten worden. Sindsdien slijt Ruska zijn dagen voor de televisie. Veel steun van mensen uit de sportwereld krijgt hij niet. "In het begin wilde iedereen komen," aldus zijn vrouw Liza. "Ze wilden allemaal even zien hoe Willem er aan toe was. Maar dat was gewoon apies kijken, want er kwam niemand terug. Aan zulke aandacht heeft Willem geen behoefte."