Geheim Irak-document schokt Kamer
Het kabinet is in verlegenheid gebracht door het uitlekken van een geheim document uit 2003. Juristen van Buitenlandse Zaken constateren daarin dat voor de Nederlandse politieke steun aan de oorlog in Irak een deugdelijke juridische basis ontbreekt. Het opduiken van het stuk geeft de Eerste en Tweede Kamer een nieuw wapen in handen om te ijveren voor een parlementair onderzoek.
NRC Handelsblad onthulde zaterdag dat de hoogste ambtenaar op het ministerie van Buitenlandse Zaken het kritische stuk bewust weghield bij de toenmalige CDA-minister De Hoop Scheffer. Op het memorandum staat handgeschreven: 'Goed opbergen in de archieven voor het nageslacht, de discussie is hiermee voor dit moment gesloten!'
Volgens het stuk schoot de juridische onderbouwing van het standpunt van het toenmalige kabinet-Balkenende (CDA, VVD, LPF) 'zowel materieel als procedureel' tekort. Een zaakproces voor het Internationale Gerechtshof zou Nederland volgens de juristen waarschijnlijk zelfs dreigen te verliezen.
De Tweede Kamer is verbijsterd. Van Dam (PvdA) noemt het schokkend dat het 'voortreffelijke memo' de minister niet onder ogen is gekomen. 'Onbegrijpelijk dat topambtenaren het stuk over zo'n gevoelig onderwerp niet hebben doorgespeeld.'
VVD-Kamerlid Van Baalen deelt die mening, gezien het belang van het memo: 'De juristen beklagen zich dat de Nederlandse steun indruist tegen het internationaal recht. Dat is nogal wat.'
PvdA en VVD eisen tekst en uitleg van minister Verhagen van Buitenlandse Zaken. Beide partijen scharen zich vooralsnog niet achter de linkse oppositie, die in de onthulling een reden te meer ziet voor een parlementair onderzoek. 'De onderste steen moet boven', zegt SP-Kamerlid Van Bommel. D66-fractieleider Pechtold: "Nu onze vermoedens bevestigd worden dat belangrijke informatie is achtergehouden, is het democratisch onzedelijk een onderzoek nog langer te blokkeren."
Premier Balkenende, fervent tegenstander van een parlementair onderzoek, reageert terughoudend. Hij zegt het stuk niet te kennen. "Ik ken het bewuste stuk niet. Ik laat me informeren. Maar de regering en een meerderheid in de Tweede Kamer hebben geen behoefte aan een onderzoek."
CDA-minister Donner van Sociale Zaken, ook minister in het eerste kabinet-Balkenende, verzekerde gisteren in het tv-programma Buitenhof dat de volkenrechtelijke aspecten wel degelijk zijn meegewogen in de besluitvorming over de Irakoorlog. Volgens hem is het niet vreemd dat stukken een minister niet bereiken. "Het is juist de taak van de ambtelijke top om te selecteren en te voorkomen dat bewindslieden worden overvoerd met informatie en standpunten."
